Samenvatting
Samenvatting Maatschappijleer Dilemma vwo bovenbouw H2
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting Maatschappijleer Dilemma vwo bovenbouw H2
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijleer H22.1
Wie is de baas op straat?
- In een staat waarin de overheid in staat is om de veiligheid van burgers te garanderen, heeft
de overheid gezag en voert zijn het geweldsmonopolie uit.
- Geweldsmonopolie = alleen de overheid mag geweld tegen burgers gebruiken om orde te
handhaven of criminaliteit op te sporen
Bevoegdheden politie:
- Taak van de politie is om orde te handhaven (handhavingstaak) en criminele activiteiten op
te sporen (opsporingstaak)
- Politie mag iemand staande houden (met reden) en arresteren bij verdenking
- Bij een arrestatie of bedreigende situatie mag de politie geweld gebruiken
- Politie voert samen met andere diensten (leger) namens de overheid het geweldsmonopolie
uit, deze wordt overigens wel ingeperkt door wetgeving
Rechtsstaat:
- Nederland is een rechtsstaat: als een overheid macht en gezag uitoefent over een bepaald
volk op een bepaald grondgebied, een staat, dat gebonden is aan een geheel van geldende
rechtsregels
Rechtsregels:
- Worden door wetgevende macht voor de hele samenleving gemaakt
- Zijn nodig om serieuze conflicten tussen mensen te voorkomen en ode orde in een
samenleving te handhaven
- Bevatten rechten en plichten van burgers en gelden ook voor bevoegdheden van
overheidsinstituties (politie, belastingdienst etc.)
Accepteren rechtsregels:
- Thomas Hobbes: zonder hogere macht zouden mensen alleen aan hun eigen belang denken,
zelfs als dit ten koste gaat van anderen; ‘de mens is een wolf voor zijn medemens’
- Sociaal contract tussen burgers en politieke macht: burgers accepteren dat de overheid het
geweldsmonopolie heeft en dat iedereen zich moet houden aan de rechtsregels om geweld
en een ‘oorlog van allen tegen allen’ te voorkomen
Bevoegdheden overheid:
- Overheidsdiensten werken zo veel mogelijk samen en hebben een integrale aanpak bij de
bestrijding van georganiseerde criminaliteit
- Voor bevoegdheden overheid gelden strenge regels en er zijn extra controlemechanismen
ingebouwd om machtsmisbruik te voorkomen
- Rechtsregels kunnen het de overheid ook lastig maken om daadkrachtig te handelen
vanwege bijv. de privacywet
- Als de wet wordt overtreden voor het verzamelen van informatie, is deze niet geldig
- Keuzes die in ‘the heat of the moment’ gemaakt worden, moeten achteraf verantwoord
worden
, Bescherming tegen machtsmisbruik:
- Politiestaten: staten waarin de politie een groot aantal bevoegdheden heeft zonder
verantwoording te hoeven afleggen, kunnen geen rechtsstaten zijn want een rechtsstaat
moet namelijk de grondbeginselen van de staat respecteren
- Vastgelegd in grondwet
- Rechtsbescherming: burgers worden door de overheid beschermd tegen willekeur en
machtsmisbruik van de overheid
Kenmerken rechtsstaat:
1. Aanwezigheid van grondrechten
- Grondrechten beschermen burgers tegen machtsmisbruik en beperken de macht van de
overheid
- In conflict met overheid kunnen burgers beroep doen op hun grondrechten, zoals
bijvoorbeeld het recht op privacy
2. Legaliteitsbeginsel
- Ook een onderdeel van de grondwet, beschermt burgers tegen (macht) van de overheid
- Alles wat de overheid doet, moet gebaseerd zijn op de wet
- Je kunt alleen gestraft worden voor iets waarvan op dat moment in de wet staat dat het
strafbaar is
3. Machtenscheiding
- Trias politica (Charles de Montesquieu)
- Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht moeten elkaar controleren en in balans
houden
4. Onafhankelijke rechtspraak
- Rechters moeten onafhankelijk zijn: volgens het recht handelen, onpartijdig zijn en zich niet
laten beïnvloeden
Rechtsgebieden:
1. Burgerlijk (civiel) recht; conflicten tussen burgers (of rechtspersonen) onderling
2. Bestuursrecht; conflicten tussen burgers (of rechtspersonen) van de overheid
3. Strafrecht
2.2
Profileren en fouilleren:
- Etnisch profileren is een vorm van discriminatie en wettelijk verboden; critici waarschuwt
hier ook voor
- Politie mag iemand niet controleren omdat iemand ‘niet zou thuishoren’ in een buurt
- Politie mag wel preventief fouilleren; mensen die (nog) niet verdacht zijn aan hun kleding
onderzoeken; hiervoor moet wel toestemming zijn gegeven door officier van Justitie
- Preventief fouilleren mag alleen in een door de burgemeester aangewezen
veiligheidsrisicogebied.
- Er is sprake van selectief preventief fouilleren als de politie keuzes maakt door bepaalde
groepen te fouilleren om tijd te besparen
- Politie mag ook niet zomaar vragen om identiteitsbewijs
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper matheavanputten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen