ADVA NIEUWE
OPZET
STANDAARDEN VOOR DUMDUMS 😊
,TIPS VOOR MONDELING
1. Kennen van de definitie van een inherent risico, significant
risico, accountantscontrolerisico, bedrijfsrisico en IBR.
2. Welk significant risico onderken je in de casus?
3. Onderbouwen met HRA/Artikelen
4. Hardop nadenken
5. Verduidelijking vragen als examinator vaag is.
6. Niks is goed, niks is fout. Onderbouwing is alles.
THEMAS
1. Business Models |(Hogan/Peecher|240/315)
2. Engagement Risk |(Kukukawa/Johnstone|210)
3. Accountability |(Dezoort/Peecher|200/240/320)
4. Risk Assessment |(Knechel/Curtis|200/250/315)
5. Audit Activities |(Werner/Snoei|330/500/520)
6. Going concern |(Carson/Nolder|570/706)
7. Reporting |(Gray/Jensen|700/701/706)
8. Communications |(van Buuren)
Themas worden uitgewerkt vanuit drie hoeken
1. IT en data
2. Ethiek (VGBA/VIO)
3. Fraude
1
,Inhoud
1 Stramien voor assurance-opdrachten.........................................................................3
Optioneel – geen lesstof.............................................................................................3
2 Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants...............................................4
3 Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten
(ViO)...............................................................................................................................5
4 Standaard 200 - Algehele doelstelling van de onafhankelijke accountant.................9
5 Standaard 210 – Overeenkomen van de voorwaarden van controleopdrachten.....11
6 Standaard 240 – Fraude in het kader van een controle van financiële overzichten.12
7 Standaard 250 – Het in aanmerking nemen van wet- en regelgeving bij een controle
van financiële overzichten...........................................................................................17
8 Nadere Voorschriften NOCLAR..................................................................................19
9 Standaard 260 – Communicatie met de met governance belaste personen............22
10 Standaard 265 – Significante leemtes in de interne beheersing............................24
Optioneel – geen lesstof..........................................................................................24
11 Standaard 315 - Risico’s op een afwijking van materieel belang identificeren en
inschatten door inzicht te verwerven in de entiteit en haar omgeving.......................25
4 Standaard 320 – Materialiteit bij de planning en uitvoering van de controle...........32
5 Standaard 330 – Inspelen door accountant op ingeschatte risico’s.........................34
6 Standaard 450 – Evaluatie van tijdens de controle geïdentificeerde bevindingen...35
7 Standaard 500 – Controle informatie........................................................................36
8 Standaard 520 – Cijferanalyses................................................................................37
9 Standaard 570 – Continuïteit....................................................................................38
10 Standaard 700 – Het vormen van een oordeel en het rapporteren over financiële
overzichten..................................................................................................................41
11 Standaard 701 – Kernpunten van de controle in de controleverklaring.................43
12 Standaard 705 – Aanpassingen van het oordeel in de controleverklaring van de
onafhankelijke accountant...........................................................................................45
Optioneel – Geen lesstof...........................................................................................45
13 Standaard 706 – Paragrafen ter benadrukking van bepaalde en overige
aangelegenheden in de controleverklaring.................................................................48
14 Standaard 720 – De verantwoordelijkheden van de accountant met betrekking tot
andere informatie........................................................................................................50
15 Overzicht van biases...............................................................................................51
Optioneel – Geen lesstof...........................................................................................51
2
,1 Stramien voor assurance-opdrachten
Optioneel – geen lesstof
Er gelden vijf criteria waar een assurance-opdracht aan moet voldoen volgens het
Stramien voor assurance-opdrachten:
1. Drie partijen: de accountant, de verantwoordelijke partij en de beoogde
gebruikers.
2. Een assurance-object
3. Geschikte criteria
4. Voldoende- en geschikte controle-informatie
5. Een schriftelijk assurance-rapport
6.
3
,2 Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants
Reikwijdte
De VGBA bevat alle fundamentele beginselen die voor elke accountant geldt (welke
zijn ingeschreven in het NBA-register). De fundamentele beginselen dienen zowel
zakelijk als privé te worden gehandhaafd.
Fundamentele beginselen
Fundamentele Toelichting
beginselen
Professionalitei De accountant onthoudt zich van elk handelen of nalaten waarvan
t hij weet of behoort te weten dat dit het accountantsberoep niet
in diskrediet brengt of zal brengen.
Integriteit De accountant treedt eerlijk en oprecht op.
Objectiviteit De accountant laat zich bij zijn afwegingen niet ongepast
beïnvloeden. Dit fundamentele beginsel ligt in lijn met de
onafhankelijkheid van de ViO.
Vakbekwaamhe Vakbekwaamheid op het niveau dat is vereist om een professionele
id en dienst op een adequate wijze te kunnen verlenen. Elementen zijn:
zorgvuldigheid Naleven relevante wet- en regelgeving
Deskundigheid op niveau houden
Diensten nauwgezet, tijdig en grondig uitvoeren
Vertrouwelijkh Informatie met een vertrouwelijk karakter geheimhouden.
eid
Bedreigingen
Een bedreiging wordt vanuit de VGBA gedefinieerd als het onaanvaardbaar risico
dat de accountant zich niet houdt aan de fundamentele beginselen met als gevolg
van: eigenbelang, zelftoetsing, belangenbehartiging, vertrouwdheid of intimidatie.
Onder het hoofdstuk van de ViO (hierna) zijn de bedreigingen uitgebreid beschreven.
Bedreigingen Toelichting
Eigen belang Bedreiging die ontstaat uit een financieel of ander belang.
Zelftoetsing Bedreiging die ontstaat als de accountant zijn eigen
werkzaamheden beoordeelt.
Belangenbehartig Bedreiging die ontstaat als de accountant te veel vereenzelvigt
ing met de belangen van de organisatie. Waardoor hij zijn
objectiviteit verliest.
Vertrouwdheid Bedreiging die ontstaat als de accountant en te nauwe band
ontwikkelt met de organisatie waarvoor hij een professionele
dienst uitvoert, waardoor hij zijn objectiviteit verliest.
Intimidatie Bedreiging die ontstaat doordat de accountant door feitelijke of
vermeende druk wordt afgehouden van objectief handelen.
Toetsingskader VGBA
In artikel 20 van de VGBA zij het toetsingskader opgenomen:
1. Welke beslissing moet ik nemen?
2. Wie zijn de belanghebbenden?
3. Wat zeggen de beroepsregels, bedrijfscodes of andere bindende
voorschriften?
4. Welke argumenten kunnen worden aangevoerd?
5. Wat is de conclusie?
4
, 6. Doe ik het ook?
3 Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants
bij assurance-opdrachten (ViO)
Reikwijdte
De ViO is ingesteld voor accountants die assurance-opdrachten uitvoeren.
Art. 3 ViO vereist dat een assurance-opdracht onafhankelijke wordt uitgevoerd van het assurance-object, de
verantwoordelijke persoon en de verantwoordelijke entiteit
Assurance-object
Bijvoorbeeld: de
jaarrekening
Verantwoordelijke Verantwoordelijke
entiteit persoon
Entiteit die Persoon die
verantwoordelijk is verantwoordelijk is
voor het assurance- voor het assurance-
object. object.
Bijvoorbeeld de Bijvoorbeeld het
organisatie waarvoor bestuur van de
de jaarrekening wordt onderneming
Begrip assurance opdracht
Een assurance opdracht is een opdracht waarbij de accountant een conclusie
formuleert die bedoeld is om het vertrouwen van de beoogde gebruiker, niet zijnde
de verantwoordelijke partij, in de uitkomst van de evaluatie van de toetsing van het
object van onderzoek t.o.v. de criteria, te versterken. (Hier doen we het voor)
De ViO richt zich op de onafhankelijkheid van de accountant. Door onafhankelijk te
zijn maakt de accountant zijn integere en objectieve houding (VGBA) als het ware
‘zichtbaar’ voor de gebruiker. De ViO bevat alle regelgeving die een onafhankelijke
uitvoering van assurance-opdrachten door accountants waarborgt.
Soorten onafhankelijkheid
Accountants zijn onafhankelijk in wezen (geesteshouding) en in schijn (feiten en
omstandigheden). Bij het naleven van de VIO past de accountant een professionele
oordeelsvorming toe. Dit heeft nadere uitleg nodig:
Wezen is niet zichtbaar. Het is een stille eigenschap van jou als persoon. Je bent
onafhankelijk en zelfstandig van nature als persoon. Je laat je dus niet beïnvloeden,
ook al ben je bijv. bevriend.
5
,Schijn is dat feiten en omstandigheden (bijv. vriendschap, een etentje, financieel
afhankelijk) het doen lijken alsof je niet onafhankelijk bent.
Je kan dus in wezen onafhankelijk zijn terwijl je de schijn tegen je hebt en daardoor
niet onafhankelijk lijkt. Wat een paradox.
Voorbeeld: Jij bent een robuuste accountant en gelooft oprecht in audit kwaliteit. Jij
laat je dus nooit beïnvloeden door jouw beste vriend(in) die toevallig de CFO is van
jouw klant (onafhankelijk in wezen). Echter, je hebt de schijn tegen je. Het
maatschappelijk verkeer, weet dat jij dikke mik bent met die CFO. Zij geloven dus
nooit dat jij onafhankelijk bent en daardoor ben je niet onafhankelijk in schijn.
De bedreigingen en de maatregelen zien derhalve alleen toe op het element “schijn”.
Je moet de bühne pleasen en laten geloven dat je onafhankelijk bent. Dan ist goed.
Bedreigingen
Er zijn een aantal bedreigingen die de onafhankelijkheid van de accountant in het
geding kunnen brengen. In de VGBA is reeds ook ingegaan op bedreigingen die
samenhangen met de fundamentele beginselen. De bedreigingen van de ViO en
VGBA zijn hetzelfde. Hieronder nogmaals een opsomming:
Eigenbelang Komt voort tussen financiële of andere
belangenverstrengelingen tussen de accountant en de cliënt.
Belangenverstrengeling doet zich voor bij:
Het houden van een financieel belang in de entiteit van
de cliënt.
Bij afhankelijkheid van de beloning voor assurance-
opdrachten en/of overige dienstverlening.
Door een gezamenlijk zakelijk belang.
Zelftoetsing Ontstaat indien de accountant zijn eigen werkzaamheden moet
beoordelen. Hiervan is bijvoorbeeld sprake indien de accountant
in opdracht van het managementbeslissingen heeft genomen die
tot de bevoegdheid van het management behoren of indien de
accountant tijdens de uitvoering van zijn controle-opdracht een
oordeel moet geven waarin het resultaat van overige
dienstverlening die hij heeft uitgevoerd meeweegt, bijvoorbeeld
een advies over de inrichting van de administratie.
Belangenbehartig Komt voort uit de situatie dat de accountant betrokken is in een
ing procedure waarbij de accountantsorganisatie of een organisatie
binnen haar netwerk een standpunt voor of tegen de cliënt
inneemt.
Vertrouwdheid Komt voort uit de situatie dat de accountant wordt beïnvloed
door de persoon en de eigenschappen van de cliënt. Het risico is
dat hij daarom te welwillend staat tegenover de cliënt. Dit risico
doet zich bijvoorbeeld voor indien sprake is van een lange en/of
nauwe relatie met het personeel van de cliënt, wat kan leiden tot
een te ver gaand vertrouwen in de cliënt en een onvoldoende
objectieve toetsing van de feitelijke voorstelling van zaken.
Intimidatie Ontstaat door een dreigement, een dominante persoonlijkheid of
andere, reële of gevreesde, pressiemiddelen van de zijde van de
client en de angst voor consequenties die onafhankelijk handelen
dan met zich kan brengen.
Principle based-toetsingskader
6
,Het toetsingskader in de ViO is principle-based. Principle-based houdt in dat de
accountant op basis van professionele oordeelsvorming een inschatting maakt wat
de objectieve, redelijke en geïnformeerde derde, in de betreffende situatie en
omstandigheden, acceptabel vindt. Met andere woorden: de accountant heeft de
verantwoordelijkheid om in elke situatie de bedreigingen voor zijn onafhankelijkheid
te beoordelen en maatregelen te treffen om de gesignaleerde bedreigingen weg te
nemen. Als er geen toereikende maatregelen genomen (kunnen) worden,
dan is de enige juiste handelwijze om de assurance-opdracht niet te
aanvaarden of te beëindigen.
Soorten maatregelen
De maatregelen kunnen in twee soorten worden onderverdeeld:
Verbodsbepaling Situatie waarin een maatregel is vereist
Aard = specifiek Aard ≠ specifiek
Een accountant die betrokken is bij een Bij langdurige Bij een aanzienlijke
controle-opdracht mag geen financiële betrokkenheid bij een achterstand in de betaling
belangen aanhouden in deze cliënt. OOB is het verplicht om van het honoraria door de
de verantwoordelijke controlecliënt is wel een
partner te rouleren na een maatregel vereist, maar
periode van zeven jaar. de accountant bepaalt de
specifieke invulling van de
maatregel, bijvoorbeeld
dat de cliënt binnen een
periode van een halfjaar
Situatie waarin een maatregel is vereist
7
,In de ViO zijn een aantal specifieke situaties beschreven met een uitleg over
maatregelen die in deze situaties moeten worden genomen. De situaties kunnen
grosso modo worden onderverdeeld in twee categorieën:
Persoonlijke onafhankelijkheid van Cliënt en opdracht gerelateerde onafhankelijkheid
de accountant
Financiële relatie Overmatige financiële afhankelijkheid
Bijvoorbeeld: aandelen, obligaties, Honoraria & tariefstructuur
opties en andere effecten in de controle Voorschriften m.b.t. honoraria en tariefstructuur beogen te
cliënt. voorkomen dat een accountant voor zijn beloning afhankelijk
wordt van zijn cliënt.
Waarborg: afstoten.
De accountant moet kunnen aantonen dat er geen sprake is
Zakelijke relaties
van financiële afhankelijkheid van de cliënt. Anders levert dit
Bijvoorbeeld: de accountant
een bedreiging heeft een
op van eigenbelang.
hypotheek bij de controle cliënt.
Belonings- en beoordelingsstructuur
Waarborg: alleen toegestaan
Het totaalbedrag indien
aan vergoedingen van een cliënt is
tegen materieel
marktconforme voorwaarden
voor o.a. is en de
de accountant
afgesloten en past in de gewone
accountantseenheid. Wanneer de opbrengsten van de
bedrijfsuitoefening
cliënt voor tweevanopeenvolgende
de betreffende boekjaren of meer
cliënt.minimaal
Anders cliënt
15% niet
v.d. controleren.
totale opbrengst voor de
accountantseenheid is vormt dit een bedreiging. Men
dient jaarlijks een OKB (opdrachtgerichte
Nauwe persoonlijke relaties
kwaliteitsbeoordeling) in te schakelen.
Gezinsleden, naaste verwanten, zeer
Wanneer er sprake is van een achterstand in betalingen
goede vrienden die een hoge financiële
dan is er een bedreiging voor eigenbelang. De accountant
of bestuurlijke functie bekleedt bij een
mag geen nieuwe assurance-opdracht meer aanvaarden
assurance-cliënt en/of een zodanige
of moet lopende opdracht beëindigen (indien mogelijk).
positie verkeert dat deze direct invloed
Een resultaat afhankelijke beloning mag niet. Men moet
kan uitoefen op de assurance-opdracht.
schriftelijk transparante afspraken opstellen met de
Waarborg: cliënt niet controleren. betrokken partijen.
Geschenken en gastvrijheid
Het ontvangen van geschenken of geven van giften kan een
bedreiging vormen voor de objectiviteit (VGBA). Wanneer de
gift een waarde van €100,- te boven gaat moet de
accountant een evaluatie maken waarom de gift gepast is en
Werk relaties een melding doen bij de accountantseenheid. Daarnaast
Medewerker cliënt >> in dienst bij moet een melding worden gemaakt bij het toezichthoudende
accountantsorganisatie. orgaan van de cliënt.
Indien de medewerker destijds invloed
kon uitoefenen op het assurance-
object, dan mag deze medewerker Lange en regelmatige betrokkenheid bij de cliënt
gedurende 2 jaar niet bij de Mate van vertrouwdheid & een aanvaardbaar risico
dienstverlening aan de betreffende Wanneer leden van het controleteam geregeld en voor een
cliënt betrokken zijn. De medewerker lange tijd aan de controle van een cliënt meewerken,
had bijvoorbeeld een functie als: ontstaat er een grote mate van vertrouwdheid. De
bestuurder of toezichthouder. verantwoordelijke accountant en andere senior leden moeten
na een periode van 7 jaar verplicht een schriftelijke evaluatie
Medewerker accountantsorganisatie maken of er sprake is van een onaanvaardbaar risico van
>> in dienst bij cliënt. vertrouwdheid of eigenbelang. De evaluatie moet worden
Medewerker moet direct uit het goedgekeurd door een specifiek hiervoor aangewezen
controleteam stappen en zorgt de medewerker binnen de accountantseenheid.
accountant dat hij na zijn vertrek op
geen enkele wijze (financiële) banden Mate van vertrouwdheid & een onaanvaardbaar risico
van betekenis behoudt met de Indien er sprake is van een onaanvaardbaar risico, dan
accountantsorganisatie of nog dienen maatregelen te worden getroffen:
betrokken is bij zakelijke of Niet-OOB’s:
professionele activiteiten van de Roulatie verantwoordelijke partner; of
accountantseenheid. Inschakelen OKB
Als een accountant verantwoordelijk OOB’s (roulatie is verplicht!):
voor de assurance-opdracht bij de Ná 5 jaar de verantwoordelijke partner (= wettelijke
entiteit in dienst treedt in functie als controle)
bestuurder, toezichthouder of een Ná 7 jaar alle andere partners welke zijn belast met
andere functie van waaruit hij invloed essentiële taken die de OKB uitvoert
op het assurance-object kan Maatregel: komende 3 jaar niet meer betrokken zijn
uitoefenen, dan mag de bij team.
accountantseenheid gedurende 2 jaar Kantoorroulatie
geen assurance-opdracht uitvoeren In de WTA zijn voorschriften opgenomen over
voor de betreffende entiteit. kantoorroulatie. Een OOB is verplicht elke tien jaar van
accountantsorganisatie te wisselen.
8
, 4 Standaard 200 - Algehele doelstelling van de
onafhankelijke accountant
Artikelen: Peecher (accountability)/Johnston/Curtis/Knechel/Snoei/Nolder
a. professionele oordeelsvorming – Het toepassen van relevante training, kennis
en ervaring in de context van standaarden inzake controle, verslaggeving en
ethiek, bij het maken van weloverwogen keuzes over de te treffen
maatregelen in de omstandigheden van de controleopdracht.
b. professioneel-kritische instelling – Een houding die onder meer gekenmerkt
wordt door een onderzoekende instelling, het alert zijn op omstandigheden die
kunnen duiden op eventuele afwijkingen die het gevolg zijn van fouten of
fraude, en een kritische evaluatie van controle-informatie. -> lekker vaag
daarom artikel van Nolder waarin ze conceptueel beschrijven wat PKI is, maar
geven ook geen definitie. Ook onderzoekers vinden PKI allemaal anders.
Doelstelling
Redelijke mate van zekerheid verkrijgen of er geen materiele afwijkingen in de
jaarrekening aanwezig zijn door fouten/fraude;
Bevindingen rapporteren over de financiële overzichten en te communiceren.
Vereisten voor het uitvoeren van de controle
Ethische voorschriften naleven (VGA/VIO) (DIT ALTIJD KOPPELEN MET ETHIEK
VRAGEN)
Professionele-kritische instelling toepassen gedurende de controle;
Professionele oordeelsvorming toepassen gedurende de controle;
Voldoende en geschikte controle-informatie verzamelen.
Toelichting
Het doel van een controle is bij te dragen aan de mate van vertrouwen dat de
beoogde gebruikers stellen in de financiële overzichten. Het oordeel van de
accountant ziet toe opdat de financiële overzichten in alle van materieel belang
zijnde opzichten getrouw een getrouw beeld geven. Een controle die wordt
uitgevoerd op basis van de standaarden stelt jou in staat een oordeel te vellen.
Om dit oordeel te vellen moet je een redelijke mate van zekerheid hebben
verkregen opdat financiële overzichten vrij zijn van een afwijking van materieel
belang die het gevolg is van fraude of van fouten.
Deze zekerheid wordt verkregen wanneer de accountant voldoende en geschikte
controle-informatie (NVCOS 500) heeft verkregen teneinde het controlerisico1 terug
te brengen tot een aanvaardbaar laag niveau.
Materialiteit wordt toegepast zowel bij:
1
Betreft in dit geval het accountantsrisico van AR=IR*CR*DR.
9