HC 1A: Onderhands (dwang)akkoord, WHOA en Surseance van betaling
Plan van behandeling
1. Onderhands akkoord
2. Onderhands dwangakkoord
3. WHOA
4. Surseance van betaling
Tijdens de colleges staat de ondernemer centraal, niet de particulier (natuurlijke persoon
niet in uitoefening van beroep/bedrijf).
1. Onderhands akkoord
Minnelijk traject vs wettelijk traject
Afbetalingsregeling mogelijk?
Problematische schuldsituatie
Bevorderen van het minnelijk traject (nevendoel van de Wsnp en de WHOA)
Onderhands akkoord = meerpartijenovereenkomst beheerst door Boek 3 BW en
Boek 6 BW
Wat is de inhoud van een onderhands akkoord?
Geldt een vormvoorschrift?
Minnelijk traject: traject waarin men in de minne eruit moet zien te komen. Als
ondernemer in problemen, moet je niet direct zeggen als adviseur dat de ondernemer
faillissement moet aanvragen of surseance aanvragen. Waarom? Bij een beperkt aantal
schuldeisers of middelgrote ondernemingen zal je moeten wijzen op het minnelijk traject.
Dus er onderling uitkomen tussen schuldeisers.
Voorstel vanuit de schuldenaar om een regeling te treffen met de schuldeisers.
- Afbetalingsregeling? Schuldeisers nemen genoegen hiermee? Niet mogelijk bij een
problematische schuldsituatie. De schuldenaar kan dan niet in 3 of 5 jaar
afbetalen. Er moet licht zijn aan het einde van de tunnel.
Als er nog wel enige aflossingscapaciteit mogelijk is, dan kan de schuldenaar proberen
om een onderhands akkoord te sluiten met zijn schuldeisers. Schuldregeling =
onderhands akkoord.
Als je een natuurlijk persoon bent en je zit in een problematisch schuldsituatie, dan moet
je eerst minnelijk traject volgen. Eerst onderling met je schuldeisers eruit zien te komen.
Pas daarna wet schuldsanering. Dus aantonen wsnp dat je een poging hebt gedaan om
een onderhands akkoord te sluiten, maar dat dit is mislukt (285-verklaring).
Wetsgeschiedenis WHOA WHOA heeft ten doel het bevorderen van het minnelijk
traject.
Het nagaan/beproeven of een schuldregeling mogelijk is, dat is niet alleen van belang
voor particulieren, maar ook voor ondernemers en ex-ondernemers met problematische
schulden.
Onderhands akkoord wat gesloten wordt door meerdere schuldeisers, die wordt beheerst
door het algemene vermogensrecht en geldt daardoor ook in principe 3:277 BW. Deze
regel geldt ook in het minnelijk traject. In principe gelijke behandeling schuldeisers. Stel
een schuldenaar heeft 10 concurrente schuldeisers, dan moeten deze 10 gelijk behandeld
worden. Niet de een 10% aanbieden, de ander 20%. Onder bepaalde omstandigheden
kan je gelijke schuldeisers verschillend behandelen. Leveranciers kan je verschillend
behandelen. Als de leverancier niet wordt betaald, dan kan de schuldenaar zijn product
wellicht niet verkopen en dan kan hij zijn andere schuldeisers ook niet betalen. Dus de
leverancier kan verschillend behandeld worden. De leverancier is dan een
dwangschuldeiser.
1
,Gestaffeld akkoord alle schuldeisers met vordering van minder dan €300 betaal ik
volledig, iedereen die een vordering heeft van €300 - €1000 betaal ik 10%, iedereen die
€1000 of meer heeft betaal ik 20%.
Uitzondering op de hoofdregel dat je alle concurrente schuldeisers gelijk moet
behandelen, er is een reden om af te wijken, er is een rechtvaardigingsgrond.
In het minnelijk traject is het zo dat preferente schuldeisers het dubbele percentage
krijgen van de concurrent schuldeisers. Waar komt dat vandaan?
Leidraad Invordering: in bepaalde omstandigheden ingestemd met onderhands
akkoord, maar dan moet de fiscus het dubbele percentage krijgen t.o.v. de concurrent
schuldeisers.
Hoofdregel: preferente schuldeisers krijgen dubbele percentage t.o.v. de concurrente
schuldeisers.
Ook het verbintenissenrecht is van belang.
Inhoud onderhands akkoord
- Meestal wordt er een percentage aangeboden; 10% van de vordering betalen.
- Ik ga niet in cash uitkeren, maar in activa uitkeren en dat staat in mijn aanbod.
- Er gelden geen vormvoorschrift, maar meestal zal zo’n aanbod schriftelijk
geschieden.
Vervolg: onderhands akkoord
• Dient een onderhands akkoord (geen WHOA-akkoord) aangeboden te worden aan
alle schuldeisers?
• Beding in akkoord: ontbindende voorwaarde ex art. 6:22 BW en finale kwijting ex
art. 6:160 lid 2 BW
• Welke rechten kunnen worden prijsgegeven? 1. het vorderingsrecht, 2. ius agendi
en 3. de rechtsvordering
• Rechtsgevolgen van een akkoord waarbij uitsluitend de rechtsvordering wordt
prijsgegeven
Moet een akkoord aangeboden worden aan alle schuldeisers (niet WHOA)? In de praktijk
zie je dat doorgaans een aanbod wordt gedaan aan alle schuldeisers. Doorgaans aan
alle schuldeisers. En dat komt omdat een schuldhulpverlener zich moet houden aan
3:277 BW. Wet schrijft gelijke behandeling voor en bleek tot voor kort ook uit een
Gedragscode.
De fiscus heeft recht op het dubbele percentage t.o.v. concurrente schuldeisers. Maar
ook hier zie je als het gaat om een WHOA dat daar vanaf kan worden geweken.
Onderhands akkoord in principe aangeboden aan alle schuldeisers, tenzij er een
rechtvaardigingsgrond is om iemand buiten het akkoord te houden. Dat kan zijn omdat je
een dwangcrediteur betaalt (die leverancier van het product).
Beding in akkoord, ontbindende voorwaarde. Het aanbod zal geschieden onder de
voorwaarde dat iedere schuldeiser zal instemmen met hetgeen wordt aangeboden. Indien
1 of meer schuldeisers niet instemmen of niets van zich laten horen, dat er dan geen
akkoord tot stand komt. Bijv. Je biedt aan 10% te betalen op rekening schuldeiser en je
doet aanbod schriftelijk en je hoort niets, mag je dan denken die heeft het bedrag niet
teruggestort dus mijn aanbod is aanvaard? Nee, niet wie zwijgt stemt toe. Je moet de
expliciete toestemming hebben van de schuldeiser dat hij instemt met het
aangeboden percentage.
Payroll arrest gebeurt hetzelfde.
2
, Finale kwijting is ook een beding (art. 6:160 lid 2 BW). Dat beding aanbod tegen finale
kwijting is opgenomen in elk akkoord als het gaat om problematische schuldsituatie.
Probleem is dat die term finale kwijting, dat die niet altijd op dezelfde manier wordt
uitgelegd, heeft geen vastomlijnde betekenis. Je moet uit de context halen wat precies
bedoeld wordt met aanbod tegen finale kwijting (Haviltexen). Stemt iedere schuldeiser in
met betaling van bepaald percentage op zijn vordering tegen finale kwijting van alle
rechten, welke rechten worden dan prijsgegeven?
1. Het vorderingsrecht: recht op de prestatie; recht om het restant te vorderen.
2. Ius agendi: bevoegdheid om beroep te doen op vorderingsrecht;
3. Rechtsvordering: je kan niet meer procederen tegen het restant.
Je processuele middel om een beroep te doen op het vorderingsrecht verdwijnt dan,
want de rechtsvordering verdwijnt.
Wat geef je nou precies prijs?
Stel je hebt ondernemer A en ondernemer B. Ondernemer A levert kaas aan ondernemer
B. B zit in de problemen en kan het niet aan. Biedt aan 20% te betalen tegen finale
kwijting. Als A akkoord gaat met een bepaald percentage (20%) en geeft al zijn rechten
prijs, dan scheldt hij €800 kwijt (20% van €1000).
Wat je ook kan doen is dat je alleen de rechtsvordering prijsgeeft. Wat zijn de
rechtsgevolgen hiervan? Doe je afstand van alleen de rechtsvordering, dan resteert een
natuurlijke verbintenis. De ondernemer A die heeft geleverd dat die in zijn
boekhouding aan de activa kant kan zeggen: vordering op B. De restantvordering staat
nog steeds in de boekhouding. Maar A kan niet meer zijn recht halen bij de rechter. Als
er alsnog wordt betaald door B, dan is dat geen onverschuldigde betaling. Het recht op
de prestatie is nog steeds blijven bestaan. Geen onverschuldigde betaling, recht op
prestatie is blijven bestaan.
Wat maakt het nou uit welke rechten worden prijsgegeven voor de schuldenaar? Voor
hem is het belangrijkste dat er geen beslagen worden gelegd en geen faillissement wordt
aangevraagd. Hij is al blij dat die rechtsvordering wordt prijsgegeven.
Het is belangrijk voor de schuldeiser of alleen die rechtsvordering wordt prijsgegeven.
Want het kan zijn dat er iemand borg staat voor de schuldenaar, dat er een
medeschuldenaar is. Als alleen de rechtsvordering wordt prijsgegeven, dan is het recht
op de prestatie blijven bestaan en kan je als schuldeiser verhalen bij de
medeschuldenaar of bij de borg. Het is dus belangrijk voor de schuldeiser welke rechten
worden prijsgegeven.
Ook belangrijk voor de fiscus (bodemrecht) of voor de schuldeiser die heeft geleverd,
omdat die misschien (partij A, kaas geleverd) dat B zegt dat je mij een partij kaas hebt
geleverd die bedorven is. Als je nog recht hebt op de prestatie (recht op het restant) dan
kan je gaan verrekenen. Daarvoor is het ook belangrijk om te weten of alle rechten zijn
prijsgegeven door de schuldeiser. Als het recht op de prestatie is blijven bestaan en er
komt een tegenvordering, dan kan die wellicht verrekenen. (Moet wel een vordering uit
dezelfde rechtsverhouding zijn).
Stel dat de schuldenaar een schuld heeft verzwegen, dan worden alle andere schuldeisers
gedwongen om in te stemmen met een bepaald aanbod en de ouders behouden volledige
vordering. Dat is bloedlink, want als de schuldeisers die hebben ingestemd daarachter
komen, dan is het aanbod niet gedaan aan alle schuldeisers en dan speelt de
ontbindende voorwaarde op en wordt het akkoord ontbonden en moet het geld
opgehoest worden en ben je als schuldenaar weer terug bij af. Dus je moet goed
erachter komen wat precies de schulden zijn en wordt er niets verzwegen, want dat leidt
tot consequenties. Daarom alleen geschikt voor een beperkt aantal schuldeisers dat het
overzichtelijk is.
Voordelen onderhands akkoord voor de schuldenaar/ondernemer/rechtspersoon
3
