Dit is een samenvatting van alle hoofdstukken die behandeld worden in VWO 5 met het vak O&W (Hs 0 inleiding en de Big Bang tot en met Hs 8 De Moderne Revolutie)
Hoofdstuk 0: De inleiding
Op het ontstaan van de mens, de aarde en het universum en andere complexe vragen
probeert men antwoord te geven door middel van Origin Stories. In de 13,8 miljard jaar
geschiedenis van ons universum zijn er 8 belangrijke gebeurtenissen, de drempels:
1. The Big Bang (Oerknal)
2. Sterren lichten op
3. Nieuwe chemische elementen
4. Vorming van de aarde en ons zonnestelsel
5. Ontstaan van leven
6. Komst van de menselijke soort (en collectief leren)
7. Uitvinding landbouw
8. Moderne revolutie
Elke drempel na de vorige is ontstaat iets minder simpels. Het zijn dus 8 drempels van
toenemende complexiteit.
De geschiedenis is extreem groot als het verdeeld was in 14 boeken zou elke 1000 paginas
een miljard jaar zijn en elke pagina staan voor 1 miljoen jaar. De mens aap komt pas voor in
de laatste paginas, homo sapiens in de laatste paragraaf en ons leven is de laatste punt.
Ook is het universum verschrikkelijk groot en kunnen wij ook heel klein inzoomen. Daarom is
Scale Switching handig omdat je bepaalde waarnemingen op een grotere schaal pas kan
verklaren door in te zoomen, maar pas op een grotere schaal kan je bepaalde verbanden
herkennen.
Om te weten of al je opgedane kennis wel betrouwbare conclusies heeft heb je hiervoor 4
claim testers die men gebruikt. Testen van deze kennis is een voorwaarde van kritisch
denken.
Empirisch bewijs Logica Autoriteit intuïtie
Empirische kennis Logische kennis Kennis verkregen Kennis verkregen
door uitspraken van door te luisteren
deskundige en naar je gevoel.
anderen.
Betrouwbaar, kan Betrouwbaar, om Niet altijd Niet betrouwbaar,
over gefilosofeerd met berekeningen betrouwbaar, maar in dagelijks
worden. empirische kennis te autoriteiten kunnen leven wordt veel
onderbouwen. ook fouten maken. gebruikt, handig bij
snelle keuzes.
Aarde is rond, door Uit berekeningen, of Volgens Darwin,... Hij klinkt
naar foto’s te kijken dit is waar dus moet overtuigend dus
dat ook wel waar geloof ik zijn
zijn uitspraak.
Bewijs en logica zijn het belangrijkst maar vaak door intuïtie begint het onderzoek en is bij
het ontdekken vaak kennis van andere autoriteiten overgenomen.
, Complexiteit is een gevoel en soort kenmerk, drie dingen die iets complex maakt zijn:
1. Verschillende ingrediënten, meerdere deeltjes, en ook vaak gevarieerd.
2. Precieze opeenvolging: Hoe complexer iets is hoe preciezer iets georganiseerd is
(auto is complexer dan alle losse onderdelen op een hoop)
3. Emergente eigenschappen: Bij een bepaalde manier van organiseren ontstaan er
nieuwe eigenschappen die daarvoor er niet waren.
Complexe zaken zijn omdat ze vaak zo precies zijn dan ook veel kwetsbaarder, exact de
juiste ingrediënten op exact deze manier etc. Zoiets kan alleen bestaan bij exact de juiste
omgeving op het juiste moment, dit zijn goldilock conditions/ voorwaarden.
Ingrediënten + Goldilock conditions = Nieuwe complexiteit
Entropie, is het feit dat alle fysieke systemen de neiging hebben om in de loop van tijd naar
thermodynamische evenwichten te streven. Zo wilt materie altijd de concentratie en
temperatuur overal gelijk maken, gebeurt vanzelf. Verspreiding van materie en energie dus.
Om iets complex te bereiken heb je energie voor nodig, chaos of te wel simpelheid ontstaat
makkelijker.
Entropie van iets is eigenlijk het aantal manieren waarop je de delen van iets kan
herschikken zonder dat je ziet dat je iets hebt gedaan. Hoe meer je dit kan doen hoe hoger
de entropie hoe chaotischer hoe simpeler. Een zandhoop kan je vele manieren omgooien
maar er is altijd ongeveer hetzelfde, bij een zandkasteel kan dat niet. Entropie neemt altijd
toe, omdat er meer manieren mogelijk zijn om ongeordend te zijn dan geordend.
Zo is er dus een verschil tussen het verleden en toekomst omdat in het verleden materie en
energie meer geordend was dan nu. The arrow of time, is de richting dat tijd oploopt. in ons
universum, onze driedimensionale wereld, zal de tijd altijd vooruit gaan. En staat altijd naar
meer willekeurigheid, dus neemt entropie in de loop van tijd altijd toe. Uiteindelijk loopt alles
steeds verder uit elkaar en koelt alles steeds meer af, maar wij de mens vechten als het
waren tegen entropie door het maken van complexiteit. Bij een toevallige gunstige
omstandigheden, goldilock conditions, is er geen verval van complexiteit.
Wat de mens onderscheid van de andere organismen op aarde is collectief leren, wij geven
kennis door aan elkaar en bouwen voortdurend op al gevonden kennis.
Hoofdstuk 1: De Big Bang
Ingrediënten en goldilocks conditions zijn onbekend= universum van tijd ruimte de vier
fundamentele krachten splitsing van energie en materie creatie van de bouwstenen van
toekomstige vormen van complexiteit
De grieken waren een van de eerste die de ‘’waarom-vragen’’ gingen stellen. Wij mensen
kunnen bewust denken, we willen weten waarom en hoe datgene wat wordt geabsorbeerd
werkt. Aristoteles wordt gezien als de grondlegger van de westerse wetenschap.
Deductie is vanuit een algemene theorie specifieke conclusies te trekken. Ook heeft hij het
geocentrische model geformuleerd, aarde werd gezien als het centrum van de bolvormige
kosmos.
Pas in de 16de eeuw werd inductie geïntroduceerd, vanuit specifieke conclusies een
grotere algemene conclusie trekken.
Een paradigmaverschuiving, Is een grote onomkeerbare gebeurtenis waarbij het
denkkader waarin de wereld vanuit denkt drastisch veranderd. Dit denkkader bepaalt welke
theorieën modellen en meetinstrumenten we waarnemen. De wereld wordt daarna
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carmenzaky. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
