Week 1 – Wat zijn emoties?
Waarom hebben we emoties en wat is hun functie?
Emoties in ‘folk psychology’(huis-tuin-keuken psychologie) → Alle mensen weten wat emoties zijn,
waarom we ze hebben en mensen hebben percepties over emoties zonder enige wetenschappelijke
kennis.
Ideeën:
• Je moet rationeel zijn, niet op je emoties afgaan
• Mijn hart zegt één ding, maar mijn hoofd zegt iets anders
• Emoties overvallen me, ze overkomen me; je bent een slachtoffer van je eigen emoties, je
kan het niet controleren
• Je moet je woede kwijt
• Tijd heelt
Emoties nuttig of schadelijk? (intra- en inter)
Emoties zijn een signaal. Zoals pijn je vertelt dat er iets in je lichaam niet goed en ernaar gekeken
moet worden. Emoties vertellen je dat er iets is gebeurd wat van belang is.
Emoties = betekent communicatie.
We hebben emoties om te communiceren met de wereld om ons heen.
De functionalistische kijk op emoties
• Er is altijd een belang: er gebeurt iets in een situatie wat belangrijk is voor jou. Je bent op je
hoede.
• Dit betekent dat er veranderingen zijn in de actiebereidheid (of ook wel: action tendency).
De adrenaline gaat door je lichaam, je hebt je aandacht gericht op die situatie; specifiek op
het veranderen of onderhouden van de relatie met de ander die in deze situatie betrokken is.
Primary appraisal Secondary appraisal
Er is een verandering in een situatie en het Er zijn meerdere aspecten betrokken voordat je
begint met een ‘primary appraisal’ (eerste daadwerkelijk iets doet (of niet doet). Deze
beoordeling), je eerste evaluatie. aspecten berusten op:
• Definieert goed of niet goed • Vorige ervaringen
• Het is quasi-automatisch; je hebt niet • Eigen capaciteiten/vaardigheden
echt controle over je eerste evaluatie. • Welke strategie je wilt bereiken
• Aandacht op de gebeurtenis • Verschillende reacties mogelijk maar;
• Fysiologische opwinding; je bereidt je • De emotie (speelt mee en) bepaalt
voor op actie
De primaire functie van fysiologische Secondary appraisal bepaalt wat je gaat doen,
veranderingen is het leveren van energie, welke actiedrang je voelt, wat je gaat kiezen om
mobilisatie van het organisme; je bereidt je te doen, vervolgens geef je je emotie een label
voor op actie. Er is weinig bewijs dat specifieke en communiceer je met andere mensen over de
patronen ten grondslag liggen aan specifieke keuze die je hebt gemaakt (interpersoonlijke
emoties (bijvoorbeeld: hartslag). functie)
Voordat je daadwerkelijk gaat reageren heb je enige ‘latency time’. Dit stelt je in staat om een
verdere evaluatie van de situatie mogelijk te maken. Er word een inschatting gemaakt van de
waarschijnlijkheid van succes en de ernst van de gevolgen van een bepaalde reactie, waardoor je in
staat om een optimale reactie te kiezen.
,Gebaseerd op de functionalistische kijk op emoties:
1. Fysiologische opwinding
2. Motorische expressie
3. Cognitieve verwerking (beoordeling)
4. Subjectieve gevoelstoestand: emotie label
5. Actiedrang: drang om iets te doen
Welke emotie?
Emoties hebben een functie in het contact met andere mensen. Het is een vorm van communicatie.
• Het resultaat dat men wilt bereiken of men denkt te kunnen bereiken, bepaalt de emotionele
reactie.
➔ Elke emotie is gekoppeld aan action tendency
➔ Emoties komen niet zomaar
➔ Het hangt heel erg af van wat je wilt bereiken
➔ De sociale context en jouw aandachtpunt hebben een grote invloed: jouw interpretatie
en wat je wilt bereiken, bepalen de emotionele reactie.
Dove kinderen
• 90 procent groeit op in een ‘horende’ omgeving
• Consequenties:
- Minder communicatiemiddelen
- Weinig communicatietijd (kleinere woordenschat)
• Problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling
Onderzoek – boosheid of verdriet? (hoe voel je je: boos of verdrietig?
Verdriet: is een emotie dat gefocust is op verlies. Het kan niet hersteld worden en dat heeft tijd nodig
om je verlies te nemen. Je hebt tijd voor jezelf nodig om met je verlies om te gaan.
- Focus op gevolg
- Evaluatie: herstel gewenste situatie is onmogelijk
Boosheid: er is iets gebeurd wat hersteld kan worden
- Focus op oorzaak
- Herstel gewenste situatie is mogelijk
Resultaat? Dove kinderen voelen zich meer verdrietig dan kinderen met een reguliere ontwikkeling.
Dove kinderen hebben in mindere mate toegang tot de sociale wereld dan ‘horende kinderen’. Dove
kinderen geven hun hoop op en nemen de tijd om met het verlies om te gaan; zij hanteren een
andere strategie. ‘Horende’ kinderen benaderen juist de situatie in plaats van eerder op te geven en
proberen er iets uit te halen.
Emoties hebben een interpersoonlijke functie
1. Angst: schade vermijden → je geeft op
2. Boosheid: grens stellen → voorkomen dat ander je kwaad doet
3. Liefde: versterkt relatie met ander (binding)
4. Jaloezie: beschermen wat van jou is
5. Schaamte: niet in slagen te voldoen aan het ego-ideaal in de context van sociale normen en
waarden
6. Trots: versterkt gedrag dat positief wordt gewaardeerd in de sociale context
,James-Lange theorie
Perceptie van een gebeurtenis → Fysiologische opwinding → subjectieve gevoelstoestand
• Emotie is ons gevoel (bewustzijn) van de lichamelijke veranderingen zoals ze zich voordoen.
• De subjectieve gevoelstoestand is dus eerder een gevolg dan een oorzaak
De James-Lange theorie suggereert dat emoties het gevolg zijn van fysieke veranderingen in het
lichaam. Volgens de theorie vormen de reacties van ons lichaam op een emotionele gebeurtenis –
zoals blozen – onze emotionele ervaring.
Probleem?
Om de fysiologische opwinding als standpunt te pakken, sta je echter open voor misinterpretaties. Is
blozen een teken van dat de kamer bijvoorbeeld te warm is? Of dat er mogelijk een griep aankomt?
Of gebeurt het blozen omdat men zich schaamt?
Emoties en stemmingen (mood-states)
• Emotie heeft een directe link met een specifieke gebeurtenis, situatie of herinnering
• De ‘mood state’ is niet gekoppeld aan een specifieke situatie maar aan algemene gevoelens.
- De oorzaak is onduidelijk
- Langere duur
- Lagere intensiteit
Hoe leren kinderen over emoties? Is het aangeboren of aangeleerd?
Iedereen ervaart emoties. Wanneer deze emoties worden ervaren en hoe ze worden uitgedrukt is
aangeleerd. Dit leerproces heet emotionele socialisatie (‘emotion socialization). Je moet de
basisstappen leren in jouw sociale omgeving; hoe je je emoties moet uiten, maar ook wanneer.
Vanuit verschillende informatiebronnen leren kinderen over emoties.
• Zelf-observatie: je kijkt naar jezelf in relatie tot de omgeving
• Observatie van anderen
• Verbaal doorgeven: spreektaal is heel belangrijk bij het leren van emoties; je vertelt de ander
hoe die zich voelt (bijvoorbeeld: ‘Ah, je bent bang’, je vertelt de ander hoe jij je voelt
(bijvoorbeeld: ik ben verdrietig) of hoe de ander zou kunnen reageren (verwachte reactie) in
een sociale situatie.
Onderzoek -- Het onderscheiden van emoties: een non-verbale taak (taal speelt geen rol)
• 57 dove kinderen; 52 horende kinderen
• 3 jaar en 10 maanden
• Foto van een auto en een bloemetje labelen
➔ Geen verschil tussen de groepen
• Daarna werden er 2 verschillende personen met 2 verschillende gezichten laten zien’
• Computertekeningen gebaseerd op echte foto’s, kaartjes met positieve
gezichtsuitdrukkingen en kaartjes met negatieve gezichtsuitdrukkingen.
Hypothese? Dove kinderen kunnen het beter (aangezien zij niet kunnen horen, zou je denken dat zij
beter in staat zouden zijn om non-verbale signalen te herkennen)
Resultaat? Integendeel is waar → Dove kinderen hebben meer moeite met het onderscheiden van
de gezichtsuitdrukkingen:
- Jonge kinderen hebben op dit aspect van emotionele competentie een deel; zij blijven
achter op de horende kinderen.
- Sociaal leren is belangrijk om gezichtsuitdrukkingen te lezen.
- Dove kinderen missen een deel van de verbale communicatie; zij kunnen geen
gesprekken afluisteren.
Conclusie? Het verbaal doorgeven is ook essentieel voor interpretatie van gezichtsuitdrukkingen.
, Emotionele intelligentie; wat hebben we nodig?
1. Emotieherkenning
2. Bewustzijn van emotie (emotion awareness)
3. Emoties van anderen begrijpen (empathie)
4. Morele emoties
5. Onder woorden kunnen brengen van emoties
6. Emoties reguleren: effectief uiten van emoties
Examenvraag 1
Het emotieproces van de mens bestaat uit vijf emotie-componenten: fysiologische opwinding,
motorische expressie, cognitieve beoordeling, subjectieve gevoelstoestand en de neiging tot actie.
De fysiologische opwinding is een toestand waarin het lichaam van de mens zich voorbereid om te
reageren op een bepaalde situatie. De motorische expressie is de eerste automatische onbewuste
reactie die zich voordoet in een bepaalde situatie, onder meer de gezichtsexpressie en de vocale
expressie. De subjectieve interpretatie die een individu maakt van stimuli in de omgeving wordt de
cognitieve beoordeling genoemd. De subjectieve gevoelstoestand is de label wat een persoon
hangt aan zijn of haar gevoel; oftewel iemand beschrijft zijn of haar gevoelens. Tot slot leiden de
evaluaties van gebeurtenissen tot de neiging tot actie (action tendency); men heeft de drang om
actie te ondernemen die samenhangt met een bepaalde emotie dat wordt ervaren.
De vijf genoemde componenten van emotie spelen allen (samen) een rol in het totale
emotieproces; oftewel alle vijf de componenten zijn van belang.
Op basis van de eigen ervaringen, competenties en gewenste uitkomst bepaalt ieder persoon
subjectief hoe of zij zich voelt en gedraagt. Ondanks dat verschillende mensen in dezelfde situatie
verkeren, kan het emotieproces vooralsnog per individu verschillen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annexx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.