College aantekeningen
College 6 - Publiek Financieel Management
Samenvatting college 6.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: christelvanderlinde • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
College 6 – Financieel management Maarten de Jong
Publieke Verantwoording
Programma vanochtend
Lesstof van vandaag
Publieke verantwoording in Coronatijd
Traditionele publieke verantwoording bij het Rijk
Andere perspectieven op publieke verantwoording
Opdracht
Vandaag kijken we naar het fenomeen van publieke verantwoording. We kijken terug naar de
verantwoordingsdag waar de Algemene Rekenkamer als externe accountant een rol speelt. We kijken
naar publieke verantwoording in coronatijd en hoe dit bij de Rijksoverheid in de praktijk gaat. Ten
slotte voegen we wat theorie toe aan het fenomeen publieke verantwoording. Verder doen we nog
een opdracht.
Stof deze week:
Lesstof:
o Mark Bovens. (2007). Public Accountability. In The Oxford handbook of public
management (pp. 182–208). Oxford Univ. Press.
o Flinders, Matthew,. (2011). Daring to be a Daniel. Administration & Society, 43(5), 595–
619. doi:10.1177/0095399711403899
o Faber, Bram en Budding, Tjerk (2019). Weinig consistent, beperkt zelfkritisch: De
uitwerking van de beleidsconclusie binnen de rijksverantwoording. Bestuurskunde 2019-
4: 76-88
Luisteren:
o Podcast met Bart Snels en Joost Sneller (Tweede Kamer) over Verantwoordingsdag:
https://podcastluisteren.nl/ep/Betrouwbare-Bronnen-112-Snels-en-Sneller-Tweede-
Kamer moet-uitgaven-strenger-controleren
Bekijken:
o Algemene Rekenkamer (2019) Inzicht in Publiek Geld (Deel 2) – Naar een
toekomstbestendige beleidsbegroting.
https://www.rekenkamer.nl/publicaties/rapporten/2019/09/12/inzicht-inpubliek-
o geld-deel-2
Vandaag ook veel lesstof, maar niet uit het boek. Het boek is namelijk heel mager over
verantwoording. Heeft iemand de eerste podcast van Bart Snels geluisterd? Alle dingen die in vijf jaar
terugkomen in de discussie hierover in Den Haag komen in deze podcast terug. In deze podcast komt
de tragiek van de publieke verantwoording terug, er wordt veel aandacht besteed aan het maken van
plannen en het opstellen van de verantwoording met dikke boeken erover over het afgelopen jaar,
maar vervolgens is de politiek al weer bezig met de plannen voor het volgende jaar en kijken ze alleen
nog maar vooruit. Dit merk je ook op de verantwoordingsdag. Deze is 20 jaar geleden bedacht als
tegenhanger van Prinsjesdag. Verantwoordingsdag is dus vrij nieuw en de politieke interesse erin is
minder. De dag is ook minder feestelijk, er komt geen koning in een gouden koets, maar eerder de
,president van de Rekenmaker die in een zwarte koetst als boze fee komt om het feest te verpesten.
Wie komen er dan? Vaak een handjevol tweede kamerleden.
Publieke verantwoording in Corona tijd
Vraag 1: Moeten we wakker liggen van het financieel beheer bij VWS?
Vraag 2: Zou je soepeler normen moeten hanteren bij het beoordelen van de
verantwoording bij een zware crisis als Corona?
Er is dus vrijwel geen media-aandacht voor, maar als je zoekt vind je
het vaak wel. Vooral bij de coronacrisis zie je dit meer. De media
maakt het wel wat van, daar kan je nog wel je kanttekeningen bij zetten.
Kabinet gaf afgelopen jaar miljarden uit, maar waar zijn de bonnetjes gebleven? 5 vragen over het verantwoordingsdebat
Morgen, tijdens het verantwoordingsdebat, moeten de verantwoordelijk ministers en premier aan de Tweede Kamer uitleggen waar
het kabinet afgelopen jaar geld aan uitgaf. Politiek verslaggever Marloes Lemsom legt uit wat er op het spel staat.
1. Het verantwoordingsdebat, wat is dat eigenlijk?
"Dat is het debat over verantwoordingsdag, ook wel 'gehaktdag' genoemd. De traditie is nog maar 20 jaar geleden ingevoerd. Het is de
tegenhanger van Prinsjesdag - de dag waarop de begroting wordt gepresenteerd. Op gehaktdag wordt gekeken of het kabinet het geld
wel heeft uitgegeven aan de juiste zaken en of er geen geld over de balk gesmeten is. Dat staat allemaal in het verslag van de
Rekenkamer waar de Tweede Kamer morgen over debatteert met demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra, met
demissionair minister-president Mark Rutte en met Kajsa Ollongren als demissionair minister van Binnenlandse Zaken ."
2. Wat stond er dit jaar in de stukken?
"Dat het financieel beheer 'ernstig tekortgeschoten' is. Harde woorden van de Rekenkamer. Het kabinet heeft geld uitgegeven waar van
tevoren geen toestemming voor is gegeven door de Tweede Kamer, terwijl dat wel zo hoort. Het ging vaak om geld dat met de
coronacrisis te maken had: bijvoorbeeld de inkoop van beschermingsmiddelen of het invoeren van steunpakketten. De Tweede Kamer
heeft het zogeheten 'budgetrecht', en hoort als vertegenwoordiging van ons allemaal de uitgaven goed te keuren voordat het geld
uitgegeven wordt. En dan is er ook nog geld dat weliswaar uitgegeven is met toestemming van de Kamer, maar waarvan niet duidelijk is
of het wel op de goede plek terechtgekomen is."
3. Maar is dat niet logisch in crisistijd?
"Niet iedereen vindt dat logisch. President Arno Visser van de Rekenkamer vindt dat in crisistijd dezelfde regels moeten gelden als altijd.
Juist als er zoveel geld uitgegeven wordt, is het belangrijk dat wij allemaal - de belastingbetalers - kunnen controleren of ons geld
uitgegeven is aan de juiste dingen en of het op de goede plek terecht gekomen is. Zo is bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport niet duidelijk of de ingekochte beademingsapparatuur wel terechtgekomen is bij ziekenhuizen, en ook zijn niet alle bonnetjes
van de aankoop van beschermingsmiddelen bewaard. Daardoor valt niet te controleren hoeveel er precies is uitgegeven."
4. Om hoeveel geld gaat het?
"Van 9,1 miljard euro is niet duidelijk of het geld volgens de wettelijke normen is uitgegeven. Normaal gesproken krijgt het kabinet een
marge van 1 procent van de begroting, waarvan niet duidelijk hoeft te zijn of het geld goed terecht gekomen is. Of waar geen
toestemming voor gegeven hoeft te worden door de Kamer.
Nu gaat het om 2,5 procent van de begroting, een flinke overschrijding. Het is zelfs 12 jaar niet voorgekomen. De laatste keer was
tijdens de financiële crisis in 2008, toen toenmalig minister van Financiën Wouter Bos de ABN AMRO Bank kocht.
Je zou zelf toch ook niet willen dat er ineens 2,5 procent van je spaarrekening verdwijnt, zonder dat je daar toestemming voor hebt
gegeven? Dat is eigenlijk precies wat er nu gebeurt maar dan met geld van ons allemaal."
5. En dan nog even over verantwoordingsdag: waarom wordt die dag eigenlijk gehaktdag genoemd?
"Volgens oud-minister van Financiën Onno Ruding wordt tijdens verantwoordingsdag door Kamerleden 'ingehakt' op de minister die de
begroting niet helemaal op orde heeft. Maar de term heeft ook nog een andere oorsprong. Gehaktdag is elk jaar op de derde woensdag
in mei. Vroeger had de werkweek van slagers een vaste planning: op maandag werd er geslacht, op dinsdag werden de karkassen
leeggehaald om te verdelen in speklapjes en karbonades, en op woensdag - je raadt het al - werd er gehakt gemaakt van de restjes van
het vlees.
Op woensdag aten mensen dus gehakt. De combinatie 'woensdag gehaktdag' is bij veel mensen blijven hangen omdat de slagers in
1949 een prijsvraag uitschreven voor de beste slogan. De winnende slogan was: 'Woensdag, gehaktdag'."
Bron: https://eenvandaag.avrotros.nl/item/kabinet-gaf-afgelopen-jaar-miljarden-uit-maar-waar-zijn-de-bonnetjes-gebleven-5-vragen-
over-het-verantwoordingsdebat/
, Wat is jullie indruk van het artikel? Die 2.5% is wel veel, maar wil je ervan wakker liggen? Als de juiste
aankoopprocedure voor mondkapjes was gevolgd, dan had het misschien wel een half jaar geduurd
voordat je ze zou hebben. Als je geen toestemming hebt van de Tweede Kamer, dan is dat wel een
rode kaart. Als iets niet volgens de procedures is, dan kan dat helemaal afgekeurd worden. Als van
een aankoop het bonnetje ontbreekt, dus slordig, dan is dat kwalijk, maar het is niet zo dat miljarden
zijn verduisterd. Bij VWS vonden mensen dat het altijd al een zooitje was, nu komt dat wel naar
boven. Voor de corona was er bij VWS veel kritiek op subsidieverstrekking. In 2021 hebben ze minder
subsidie uitgedeeld dan in vorige jaren. Er zijn ook mensen die zeggen dat ziekenhuizen in coronatijd
juist extra zorgvuldig waren met registreren terwijl je bij VWS het omgekeerde zag.
Over vraag 2 is veel discussie geweest binnen de Algemene Rekenkamer want je wist dat dit eraan
kwam, dus er was een coronajaar waarin veel geld is uitgegeven. Moet je als er met goede intenties
geprobeerd is het land te redden wel zo kritisch zijn? Straks wordt je als Algemene Rekenmaker
bespot als zure ambtenaar terwijl minister Hugo de Jonge en de GGD zo erg hun best deden. Was er
een goede reden voor, valt er wat van te leren? De norm bepaalt hoeveel je uitslaat, maar niet wie er
fout is. Die discussie komt erna.
Als je over normen van rechtmatigheid gaat, dan heb je als minister een vervelend gesprek in de
Tweede Kamer. Rutte en De Jonge reageren dat die bonnetjescontrole wel leuk is, maar dat ze met de
crisis wel wat anders aan hun hoofd hebben. Door de snelheid van de crisis moest de niet altijd al zo
zorgvuldige VWS nog meer geld uitgeven in nog snellere tijd. Dat is dus het grote verschil.
Traditionele publieke verantwoording bij het Rijk
Verantwoording: ‘het levertaan van de democratie’ (Bovens en Schillemans 2009, Handboek
Publieke Verantwoording)
De docent houd niet zo van definities, maar we
moeten het daar wel even over hebben. Wat is
publieke verantwoording?
Dit is uit een andere bron dan vandaag. Een
ouderwetse en een nieuwe visie op publieke
verantwoording naast elkaar. Het Rijk zit vooral
op die linker definitie over cyclus, in vaste vorm,
dikke pakken papier, nadruk op geld.
Al jaren wordt geprobeerd om van een
discussie over geld er een discussie over resultaten van te maken. Maar, bij de discussie over de
jaarverslagen en op de verantwoordingsdag gaat het toch nog wel over het geld. Over resultaten
gaat het veel minder. De effectiviteit staat in het cyclische patroon niet centraal. Ook gaat het over
regels, denk aan die 9 miljard die niet goed was uitgegeven volgens de regels. De kritiek vanuit de
financiële mensen is dat specifiek en gericht niet zo belangrijk is, maar dat elke euro even belangrijk is
en je dus niet maar een deel van de uitgaven kan opnemen in de verantwoordingsrapportage en een
ander deel niet.
Bij de Rijksoverheid botst dit dus al een tijd en en wint deze linker. Bij gemeentes zijn de jaarverslagen
ook erg saai en financieel, maar je hebt er wel meer vrije ruimte.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margotvanHouten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 70055 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen