College 5 – Financieel management
Maarten de Jong
Rijksbegroting: de uitgaven van het Rijk - De ontvangsten van het Rijk
Programma vanochtend
Recap vorige week
Artikel: ‘De Europese begrotingsregels zijn achterhaald’
Lesstof vandaag
Hoorcollege: Inkomsten van de overheid
o Soorten en grondslagen
o Doelen van belastingen: casestudy autobelastingen
o Vergroening en het dubbel dividend?
Recap vorige week:
Deze week was er een hoop financieel nieuws. Wopke Hoekstra zou voordat hij minister zou zijn, ooit
geld op de Maagdeneilanden hebben gehad en vandaag moet hij praten over belastingontduiking
met alle ministers in Europa. De Italiaanse pers heeft hem al gefileerd, de Italianen hadden al een
hekel aan NL vanwege de eurobonds. Waarschijnlijk zal dit over een tijdje niet meer zo’n groot
probleem zijn, maar nu is het voor Hoekstra nog wel even lastig.
Een ander nieuwtje richting de uitgavenplafonds, het onderwerp van vorige week. Een aantal partijen
willen tientallen miljarden bijlenen. Rutte 4 wil vanwege stikstof en klimaat de kas flink open te
zetten. Ze kunnen nu ook tegen lage rente bijlenen. Voor de normen van vorige week, dus 3%
begrotingstekort en 60% staatsschuldnorm, worden die geraakt? Gaan ze hier overheen? Dit hangt af
van het noemereffect, je zal wel echt een hele grote economische groei moeten hebben als je 40
miljard wit doen wegvallen daartegen. Hoe willen ze dit geld dan vinden? Via fondsen! Dit is een
manier om die norm voor het begrotingstekort te omzeilen. Dit komt dan wel bij je staatsschuld,
maar er staat ook iets tegenover want je leent geld, stopt het in een fonds, je investeert en het geld
komt dus misschien terug en op de balans heb je het geld in een fonds en het is niet deel van je
jaarlijkse reguliere uitgaven. Op die manier is er een loophole waarin je kan zeggen dat het niet drukt
op het begrotingstekort. Belangrijke is dat je dan ook van die tientallen miljarden rendering uitgeven
die jaar in jaar uit terugkomen. Als je dat gaat doen, dan belast je dus ook alle kabinetten hierna met
die extra uitgaven. Maar kan je dan die klimaatproblemen zo aanpakken? Bij stikstof is boerderij weg
als hij weg is, maar je kan met zo’’ constructie bijvoorbeeld geen salarissen verhogen want dan zou je
meerjarige uitgaven doen uit een fonds.
Vandaag gaan we het hebben over inkomsten.
, Daar heb je het al….
Ploemen zegt dat het leuk is dat
een nieuw kabinet een
begrotingsplan gaat indienen,
maar als zij haar zin niet krijgen
dan gaan ze ervoor liggen bij de
goedkeuring in de Tweede Kamer!
Als de Eerste de begroting afkeuren
dan heb je echt een probleem met
het laten doorgaan van
overheidsuitgaven. Als PvdA met
GroenLinks optreedt, dan moet je
met een rare coalitie van kleine
partijen deals sluiten en dan krijg je
heel veel eisen extra. Het gaat vooral om de belasting voor woningcooperaties. Het kabinet heeft al
aangegeven dat die minder belasting zullen betalen waardoor ze meer geld overhouden voor het
bouwen. De PvdA wil dat de belasting helemaal wordt afgelast, maar dan ben je jaarlijks 1 miljard
euro armer als Staat! Die 1 miljard moet wel ergen vandaan komen, of je hebt een tekort ieder jaar.
Er moet dus gezocht worden naar een deal zodat de Eerste Kamer toch akkoord gaat.
Stel, de Eerste Kamer gaat niet akkoord, dan mag je alles nog wel blijven betalen wat binnen je
juiridische verplichtingen valt zoals slarissen betalen. Daarvoor is een noodwet, maar je mag geen
nieuwe investeringen of aanschaffen doen! Je kan alleen de noodzakelijke contracten nakomen en
verder mag je echt niks doen als overheid!
De VS begint op 1 oktober met het begrotingsjaar. Net optijd hebben zij hun uitgavenplafond
verhoogd zodat ze t/m december hun rekeningen en veplichtingen kunnen betalen en hiervoor mogen
bijlenen. Echter, voor de plannen van Biden hebben ze nog niet voldoende verhoogd.
Voorbeeld artikel
Artikel: man komt van de Centrale Bank, hij komt ook uit Zuid-Europa.
Wat is er aan de hand met de Europese begrotingsregels? Hij zegt dat
ze aangepast kunnen worden naar een nieuwe situatie. Hij is bang dat
als die regels weer gaan gelden er een nieuwe recessie komt. Je ziet een
grafiek in het artikel, daaruit blijkt dat je ver over die 60% zit. NL is dan
nog braaf. Wij zitten netjes bij die 60%, maar Frankrijk heeft sinds 1994
nooit meer een begrotingsoverschot gehad! Het idee van tekorten in het ene jaar en overschotten in
andere jaren hebben dus in d praktijk niet echt gewerkt. Als je naar 60% wilt, dan moeten sommige
landen nu enorm snel gaan bezuinigen. Maar, als je investeert en je economie groeit, dan heb je dat
Noemer-effect. Een aantal landen echter tagneren qua economie al jaren! Dus dit gaat daar niet
gebeuren. Als je dus elk jaar een groot overschot hebt op je begroting, dan kan je gaan aflossen.
Maar dit is een hele lange pijnlijke weg met grote bezuinigingen. Dit schaadt je economie en dan gaat
het juist slechter met die Noemer. Je kan dan nooit zelf meer uit dat moeras komen! Daarvoor is hij
bang, dus voor een eindeloze recessie. Is meneer Constantio uit Portugal een held?
Sommige economien dat die schuld echt wel 120% vn het BBP kan zijn, denk aan Japan enzo van
vorig college. Ons BBP van Nederland is 800 miljard, dus de omvang van onze totale economie. We
hebben nu 60% schuld van BBP, dus ongeveer 196 miljard. Dit kan je dus verdubbelen. Die 40 miljard