Spieren kunnen verzuren door zuurstoftekort.
Glucose mag tijdens bijv. een wielrenwedstrijd niet ontbreken in haar voeding.
Fotosynthese is het proces in planten waarbij de energierijke stof glucose wordt gevormd.
Er is een verschil in ademfrequentie bij rust en bij activiteit.
Dit komt doordat bij toenemende activiteit het verbruik van zuurstof en de productie van
koolstofdioxide stijgt. De ademfrequentie neemt dan toe zodat er meer lucht in en uit de longen
stroomt. Hierdoor blijven de concentraties van O2 en CO2 in het bloed gelijk.
Bij activiteit neemt de hartslagfrequentie ook toe. De verbranding in de spieren neemt toe. Door
de toename van de hartslagfrequentie stroomt het bloed sneller en kunnen meer O2 en CO2 en
voedingsstoffen worden vervoerd tussen de spieren en longen.
Doordat je meer verbrandt, heb je ook weer brandstof nodig. De brandstof is afkomstig van
reservevoorraden energierijke stoffen in je lichaam. Door meer te eten kun je deze reserves
weer aanvullen.
Cellen hebben energie nodig. Energie heb je nodig om te bewegen, om je warm te houden en
voor groei en herstel.
Cellen nemen voedingsstoffen, water en zuurstof op uit hun milieu en geven afvalstoffen af. In
cellen ontstaan door chemische reacties nieuwe stoffen.
Planten gebruiken de energie uit licht om energierijke stoffen zoals glucose, vetten en eiwitten te
maken.
Stofwisselingsprocessen: alle omzettingen van stoffen en energie in de cellen van je lichaam bij
elkaar.
Stofwisseling: het totaal van alle chemische processen in de cellen van een organisme.
Doel van stofwisseling: energie vrijmaken of opslaan.
Opname uit omgeving cel afgifte aan omgeving
- grondstoffen → → onbruikbare stoffen
stofwisseling
- energie → → warmte
Verschillende soorten stoffen
- anorganische stoffen
-komen overal in de natuur voor
-zowel in organismen voorkomend als in de levenloze natuur
-kleine eenvoudige moleculen
-o.a. H2O, CO2, O2, zouten
- organische stoffen
-afkomstig van/opgebouwd door organismen
-grote ingewikkelde moleculen
-minimaal 2 C-atomen, 1 H-atoom, 1 O-atoom
-o.a. koolhydraten, eiwitten, vetten
Autotrofe organismen
- kunnen organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen
- geen andere organismen nodig voor hun voedsel
- m.b.v. fotosynthese in de bladgroenkorrels
,- planten en enkele bacteriën
Heterotrofe organismen
- kunnen niet zelf organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen
- andere organismen nodig voor voedsel
- schimmels, dieren en de meeste bacteriën
Assimilatie en dissimilatie
Opbouw reacties
-assimilatie
-kost energie
-endotherm
Afbreekreacties
-dissimilatie
-levert energie
-exotherm
Assimilatie en dissimilatie
Enzymen spelen hier een belangrijke rol bij. Enzymen zijn stoffen die chemische reacties in
cellen mogelijk maken.
Assimilatie is de opbouw van organische moleculen uit kleinere moleculen (van anorganische
stoffen of van andere organische stoffen).
- door assimilatie worden organische stoffen gevormd waaruit een individu bestaat. -> deze
stoffen worden gebruikt voor groei, vervanging en herstel en voor het vormen van
reservestoffen.
- er is energie voor nodig. Deze energie wordt opgeslagen in de moleculen van de gevormde
organische stoffen.
Chemische energie= energie in moleculen.
- bijvoorbeeld fotosynthese
Dissimilatie is de afbraak van organische moleculen tot kleinere moleculen.
- er komt energie beschikbaar voor processen in het organisme zoals bewegingsenergie of als
warmte. het levert dus chemische energie op.
Zenuwcellen kunnen de chemische energie omzetten in elektrische energie, als ze impulsen
geleiden. Sommige dieren maken er lichtenergie van zoals vuurvliegjes.
,Dissimilatie bestaat uit een keten van chemische reacties. De chemische energie van glucose
wordt daarbij eerst gebruikt voor de vorming van ATP. Adenosinetrifosfaat. Het bevat 3
fosfaatgroepen. De 2e en 3e binding van de fosfaatgroep zijn energierijk. Wanneer de 3e
fosfaatgroep van ATP wordt afgesplitst, ontstaat ADP. Adenosinedifosfaat, en komt de chemische
energie beschikbaar.
Assimilatie Dissimilatie
wat is het effect organische stoffen vormen waaruit een energie beschikbaar
organisme bestaat maken
welke reactie vindt moleculen van organische stoffen worden moleculen van
plaats opgebouwd organische stoffen
worden afgebroken
wat gebeurt er met energie wordt opgeslagen energie komt
de energie beschikbaar
ontstaat er ATP of er ontstaat ADP er ontstaat ATP
ADP
ATP wordt opgeslagen in mitochondriën.
Voorbeeld van assimilatieproces is fotosynthese.
Voorbeeld van dissimilatieproces is verbranding.
In elke cel vindt voortdurend dissimilatie plaats. Als een organisme meer energie verbruikt,
vindt er meer dissimilatie plaats. De benodigde energie voor organismen is meestal afkomstig
van de dissimilatie van glucose.
Glucose kan met zuurstof (aeroob) of zonder zuurstof (anaeroob) worden gedissimileerd.
Anaerobe dissimilatie wordt ook vergisting genoemd. Bij gisting kan melkzuur ontstaan.
Aerobe dissimilatie
- aeroob=met zuurstof
- vindt plaats in mitochondriën
- glucose wordt volledig afgebroken
- per glucosemolecuul komt dus veel energie vrij
C6H12O6 + 6 O2 → 6 CO2 + 6 H2O + energie (ATP)
- zuurstof die nodig is: uit het milieu
- koolstofdioxide die vrij komt: afgestaan aan milieu
Anaerobe dissimilatie
- anaeroob= zonder zuurstof
- glucose wordt niet volledig afgebroken
- er komt per glucosemolecuul dan ook weinig energie vrij
Bijv. melkzuurgisting.
C6H12O6 → 2 C3H6O3 (melkzuur) + energie
Melkzuur is het eindproduct.
- wordt gebruikt bij productie van zuurkool, kaas en yoghurt.
Niet bij alle soorten organismen ontstaat melkzuur bij anaerobe dissimilatie. Er kan ook alcohol,
ethanol, ontstaan. -> alcoholgisting. Dit gebeurt bijv. in gistcellen. C6H12O6 → 2 C2H6O
(ethanol) + 2 CO2 + energie
- wordt gebruikt bij het maken van bier of wijn, of brood.
Bij dier en mens
- in korte tijd veel energie nodig (bijv. sporten)
- te weinig zuurstof beschikbaar: spieren gaan over op anaerobe dissimilatie.
Melkzuurgisting.
, Glucose afgebroken tot melkzuur
-weinig energie komt vrij per glucosemolecuul
-veel glucose verbrand, dus veel melkzuur vrij
- in spieren ophoping van melkzuur→verzuring geeft een moe en pijnlijk gevoel in de spieren.
- afgevoerd via bloed naar lever: omgezet in glucose
Dissimilatie van vetten
- vetten gesplitst in glycerol + 3 vetzuren
- komt veel meer energie vrij dan bij dissimilatie van koolhydraten
- maar dissimilatie gaat langzamer
Dissimilatie van eiwitten
- gesplitst in aminozuren
- ammoniak ontstaat en wordt omgezet in ureum
- wordt via de urine afgescheiden
Basale stofwisseling
=stofwisseling die moet plaatsvinden om als onze organen te kunnen laten functioneren in rust
zoals hartslag, ademhaling, peristaltiek darmkanaal.
Afhankelijk van: leeftijd, geslacht, gewicht, tijdstip van de dag, jaargetijde, lichaamstemperatuur.
Fotosynthese en aerobe dissimilatie van glucose vindt plaats in de bladeren van planten.
Via huidmondjes en luchtholten worden O2 en CO2 door diffusie uitgewisseld tussen de
bladcellen en de langs het blad stromende lucht.
- huidmondjes vooral aan de onderkant van blad
- huidmondje omgeven door 2 sluitcellen
- huidmondje ’s nachts vaak gesloten
De producten van fotosynthese (en van de voortgezette assimilatie) moeten ook terechtkomen
in andere plantendelen.
- transport van stoffen tussen cellen en omgeving kan door:
- diffusie
- osmose
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Slimvissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
