100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
Eerder door jou gezocht
Samenvatting aardrijkskunde havo 5 H1 t/m H3: globalisering; aarde: endogene en exogene krachten; Indonesië; handig voor je eindexamen!€4,98
In winkelwagen
Globalisering= het contact/uitwisseling tussen landen en groepen mensen met de bedoeling
geld, goederen en ideeën/informatie uit te wisselen.
Voordelen globalisering:
goedkopere producten uit het buitenland
je hebt werk
veel geld gaat er in om, meer geld uitgeven
Nadelen globalisering:
milieuvervuiling
kinderarbeid
bang dat de eigen cultuur verdwijnt
worden de verschillen tussen arm en rijk steeds groter->het wordt kleiner
Kijk bij globalisering bijv. naar de mc donalds. Dus naar eten. Je ziet de mc donalds in
verschillende landen.
Globalisering heeft invloed op de inrichting en de functie van gebieden.
Verwerving van de gebieden in de wereld.
-> in stroomversnelling tijdens de ontdekkingsreizen van de 16e eeuw en de daarop volgende
kolonisatie.
-> na 1980 ging het nog sneller.
komt door de komst van multinationals, het wegvallen van handels belemmeringen en de snelle
ontwikkeling van de transport en informatietechnologie.
Initiatief bij de globalisering wordt genomen door MNO’s= multinationale ondernemingen.
Door fusies en overnames zijn deze multinationals heel groot geworden. Ze hebben een
wereldwijd netwerk van ondernemingen opgebouwd.
-> het kunnen industriële bedrijven zijn zoals Nike, maar ook dienstverlenende bedrijven zoals
de ABN Amro.
Een nieuw patroon:
Fast world → slow world
Niet de hele wereld doet mee aan de verwerving van gebieden op aarde.
→ dus geen one world
Globalisering speelt vooral af tussen 3 economische kerngebieden.
Noord-Amerika(vooral de VS), de EU, Oost Azië (vooral Japan)
-> de kerngebieden van dit netwerk (vaak grote stedelijke gebieden) zijn de belangrijkste centra
van wat de fast world wordt genoemd.
De inwoners van ‘deze wereld’ zijn door hun wijze van produceren, consumeren, vakantie vieren
en zich informeren sterk verbonden met de rest van de moderene wereld.
Slow world staat tegenover fast world.
80% van de wereld woont in slow world.
,-> afwezig of beperkte deelname aan de wereldeconomie. Zoals landen in Afrika, Centraal Azië
en delen van Latijns Amerika.
-> zij hebben juist te lijden onder de concurrentie en de handelsbarrières van de landen uit de
fast world. Zij hebben een zwakke, traditionele economie.
-> deze heeft geen kans op de internationale markt
-> het gaat vooral om de plattelandsbevolking in de periferie en de mensen in de achtergebleven
gebieden.
Binnen 1 land kan ook een fast world en slow world ontstaan.
Fragmentarische modernisering= wanneer sommige gebieden of sectoren van de economie
modern-westers zijn en andere niet.
-> typisch voor een land in ontwikkeling.
4 dimensies ontwikkeling
economisch kleren zijn in lage lonen landen gemaakt
sociaal via internet aan een vriend/vriendin komen
politiek onder druk van de VN gaan Nederlandse soldaten naar Afghanistan
cultureel ook in arme landen worden naar Amerikaanse films gekeken
Globalisering van de wereldeconomie: de oorzaken
Globalisering beïnvloed het leven van mensen door gebeurtenissen die aan de andere kant van
der wereld plaatsvinden.
De wereld wordt steeds kleiner, er ontstaat een global village.
-> de relatieve afstand tussen gebieden neemt af als gevolg van de snelle daling van de reis en
vervoerstijden en de reiskosten.
Tijd en ruimte compressie: tijd en ruimte worden als het ware in elkaar gedrukt.
-> speelt een belangrijke rol in het globaliseringsproces.
De belangrijkste aanjagers van dit proces zijn:
- het wegvallen van handelsbelemmeringen
- de snelle ontwikkeling van de transport en communicatietechnologie
- internationalisering van de bedrijven
Grenzen vervagen
Staatsgrenzen met grenscontroles en invoerbeperkingen gaan niet samen met globalisering.
Onder invloed van de WTO (Wereldhandelsorganisatie) zijn er:
- minder importbeperkingen zoals tariefmuren en importquota
- goederen kunnen zonder extra betaling en niet gebonden aan bepaalde hoeveelheden worden
geïmporteerd.
- de vrijhandel krijgt een ruime baan
Deze openheid en de hiermee verbonden toegenomen mobiliteit van mensen, bedrijven en
informatie blijken niet voor iedereen gelijk.
Door de tijd en ruimtecompressie is de wereld misschien een dorp geworden, maar niet
iedereen mag er zomaar inwoner worden.
Bijv. een rijke toerist of een hoogopgeleide Indiër mag zo het land in, maar een ongeschoolde
Afrikaanse migrant die Europa probeert binnen te komen niet.
,Transport en communicatie in de hoogste versnelling.
Globalisering komt mede door de transport en informatietechnologie.
Bij transporttechnologie gaat het om alle technologie die nodig is om het vervoer van
grondstoffen, goederen en mensen mogelijk te maken.
Informatie en communicatietechnologie is de technologie om de uitwisseling van informatie
mogelijk te maken.
Op beide terreinen is de techniek de laatste 25 jaar in een stroomversnelling gegaan.
Tijd
19e eeuw spoor en stoomschip
20e eeuw autoweg en vliegtuig
21e eeuw glasvezelkabel en satellietverbinding
Sinds 1980 3 ontwikkelingen van belang:
1) Reis en vervoerstijden zijn heel erg gedaald, alles verloopt sneller.
2) Transport en communicatie zijn goedkoper geworden. Vooral door de capaciteit van schepen
en vliegtuigen en de komst van containers.
3) De infrastructuur rond transport en dataverkeer (wegens, havens, vliegvelden en
telecommunicatie) is enorm verbeterd.
De vernieuwingen volgen elkaar steeds sneller op. → geldt niet voor alle gebieden op aarde.
Verbetering infrastructuur concentreert zich in de best ontwikkelde regio’s. Gevolg: tijd en
ruimtecompressie niet in elk gebied gelijk.
Multinational: ‘think global, act local’
Na instortten communisme is de vrije markteconomie het leidende economische systeem
geworden. → wereldhandel is toegenomen, productie en de uitwisseling van goederen en
diensten wordt steeds internationaler.
→ de motor achter dit proces zijn de multinationals.
Zij kiezen locaties waar zij het meeste winst kunnen behalen.
De productieketen (de route die een product aflegt van grondstof tot bij de consument) wordt
daarbij opgedeeld en verspreid over tal van gebieden.
Globalisering van de wereldeconomie: de gevolgen
Globalisering verbindt gebieden maar zorgt tegelijkertijd voor verbrokkeling.
→ proces waarbij er als gevolg van de globalisering grote verschillen in welvaart en toegang tot
moderne middelen ontstaan tussen gebieden en groepen mensen.
Dit zie je aan de opdeling van het productieproces. Maar ook uit de verandering van de
internationale arbeidsdeling.
→ een globale indeling van welke taken elk deel van de wereld voor zijn rekening neemt in het
economische verkeer.
De meeste periferielanden leverden tot 1970 vooral grondstoffen. De productie van
hoogwaardige goederen en diensten vond plaats in de centrumlanden.
De prijzen van grondstoffen (met uitzondering van olie) stijgen minder snel dan die van de
eindproducten.
, Ruilvoet→ de verhouding tussen de gemiddelde prijzen van import en exportartikelen van een
land
-> verslechtert voor de grondstofproducerende landen
De internationale goederen en kapitaalstroom verloopt vooral tussen 3 economische
kerngebieden:
- Noord-Amerika - de EU - Japan
→ deze 3 economische centra beheersen de wereldeconomie en worden ook wel de triade
genoemd.
→ wordt bedreigd.
→ komt doordat de invloed van een aantal landen in de semiperiferie toeneemt.
Vooral landen in Azië ontwikkelen zich snel.
Global shift
→ een (mogelijke) verschuiving van het economische en politieke zwaartepunt in de wereld,
bijvoorbeeld van de landen rond de Atlantische Oceaan naar gebieden rond de Grote Oceaan.
In de westerse landen verdwijnen naast onderdelen van de maakindustrie ook
witteboordenbanen. (bij administratiekantoren, callcenters, laboratoria) naar goedkopere,
vooral Aziatische landen. China wordt nu al de werkplaats van de wereld genoemd.
Communistische landen (Oost-Europa en de voormalige Sovjet-Unie) maken vanaf 1990 een
transitie door.
→ een overgang van een planeconomie naar een vrije markteconomie.
Markteconomie-> een economisch stelsel waarbij het functioneren van de markt bepaald wordt
door het principe van vraag en aanbod en waarbij de rol van de overheid bescheiden is.
Globalisering zorgt ook voor verbrokkeling op het schaalniveau van landen.
MNO’s zijn op zoek naar de beste locaties voor hun bedrijven. Ze laten zich leiden door:
- de arbeidsmarkt (loon en kennisniveau)
- de ligging (toegankelijkheid) van een gebied
- de opkomst van een nieuwe afzetmarkt
- de politieke stabiliteit van een land
Ook proberen veel gebieden internationale bedrijven te lokken met zeer gunstige
vestigingsvoorwaarden in zogenaamde Export Processing Zones (EPZ’s).
In deze EPZ’s betalen ze vaak weinig belasting, is de grond goedkoop en profiteren zij van
goedkope arbeid. De EPZ’s liggen vaak bij (lucht)-havens.
In de westerse landen treedt ook verbrokkeling op. De verouderde industriegebieden staat
tegenover de gebieden met een concentratie van de moderne hightechindustrie en
hoogwaardige dienstverlening.
In oude industriegebieden zijn veel bedrijven/productieafdelingen gesloten.
De arbeidsintensieve textiel en schoenindustrie, de staalindustrie, de scheepsbouw en de
elektrotechnische en computerindustrie zijn verdwenen.
De industrialisatie heeft geleid tot werkloosheid en armoede.
Met het land van de rijzende zon word Japan bedoelt.
Economisch lijkt Japan op westerse landen, maar cultuurhistorisch hoort Japan bij Oost-Azië.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Slimvissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,98. Je zit daarna nergens aan vast.
