Dit is een samenvatting van het hoofdstuk China van het nieuwe examenkatern 2022 VWO. Alle begrippen staan in de samenvatting en al het belangrijke van de stof is samengevat en uitgelegd. Ook zijn de kenmerkende aspecten die bij dit thema horen gekoppeld aan de gebeurtenissen waar ze bij horen.
3.1 Einde van een regionale grondmacht
- 1842 – 1911
Sinds 15e eeuw: keizer aan het hoofd van China, (sinds 1644) afkomstig van de Qingdynastie. Dit was
zo tot begin 19e eeuw. Keizer: In Beijing (Peking) vanuit
- Zoon van de hemel groot paleizencomplex met
- Land is middelpunt van de wereld fam en ambtenaren.
Kon je makkelijk ambtenaar worden? Nee: van rijke families afkomstig zijn en de zonen moesten
verplichte staatsexamens afleggen: kennis van het confucianisme (leer van Confucius hiërarchie)
Land in harmonie: ‘wat u voor uzelf niet wenst, wens dat een ander niet’.
- Levensovertuiging
- Geen geloof
- Harmonie belangrijkst
DUS 3 kenmerken bestuur
- Hemels mandaat: Chinese versie Droit Divin
- Ambtenarenapparaat: Mandarijnen
- Leer van Confucius: Confucianisme
Begin 19e eeuw: problemen macht en aanzien centraal bestuur keizer (verval China):
- Land had hongersnoden door stijging bevolking maar slechte landbouwproductie
- Corruptie en politieke instabiliteit ambtenaren (afkopen examen)
- Interne opstanden moeten worden neergeslagen met ouderwets leger
Meerdere opstanden door de bevolking tegen bestuur. Het leger van de Qingdynastie had hier
moeite mee:
- Ouderwets
- Verdediging grenzen ging lastig strijden tegen Europese mogendheden
Europa en Japan lopen voor op China en ruiken bloed omdat China niet bezig is met wat er buiten
China gebeurt *modern imperialisme.
Sinds de 16e eeuw: bijna geen overzeese handel China – Europa. De handel die er was, was er door
initiatief Eu: bewondering voor cultuur en ontwikkelde China de Qingdynastie dacht niet zo over
Europeanen.
- Barbaren
- Geen interessante leveringen producten
- China was (en zag zich als) superieur
Vanaf 19e eeuw: modern imperialisme China.
In Eu: wetenschappelijke en industriële revolutie, dus innovatie.
Europa gaat China dubbel uitbuiten grondstoffen uit China, in NL verbouwen en terug verkopen.
*moderne vorm imperialisme die verband legde met de industrialisatie
Gevolg industrialisatie: Europa voorsprong op technologisch gebied steeds vaker kon ‘wil’ Europa
opleggen aan Chinese keizer.
, De Britten vonden die regels China onzin en smokkelde producten het land in om te ruilen tegen
Chinese producten, zoals opium (drugs verslavend) keizer woedend en 1839 verbod op opium.
Leidde tot twee opiumoorlogen
- 1839 – 1860
1. 1839 – 1842
- 1839: keizer grijpt in laat opium vernietigen
- Britten boos en sturen oorlogsschepen: winnen easy
- 1842: eind met Verdrag Nanking. GB eist
o Financiële compensatie
o Handel met 5 steden
o Hongkong wordt hun grondgebied
2. 1856 – 1860
- Weer verlies China
Werd duidelijk hoe erg China achterliep op het westen en verloor dus beide oorlogen, waardoor
er verschillende ongunstige verdragen moesten worden gesloten. Door deze ongelijke verdragen
werd de Chinese markt opengebroken. Later kwamen VS, Rusland, Japan ook naar China en namen
overheidstaken over (belasting) steeds minder zeggenschap keizerlijke overheid woede
Chinese bevolking, tegen:
- Buitenlanders (westerse landen)
- Qingkeizers zelf
- Hongersnoden
Veel Chinezen wilden moderniseren; tegengehouden door ambtenaren aan het hof:
- Westen steeds machtiger
- Chinese overheid kon sociaaleconomische problemen nauwelijks oplossen.
Voedingsbodem: politieke en religieuze opstanden sociale tegenstelling arme boeren en rijke
corrupte ambtenaren. 2 grootste opstanden:
1. Taipingopstand (1851 – 1864): grote delen midden, zuiden en oosten China in de as gelegd.
Leider is Hong, beschouwt zich als broer van Jezus en wil einde aan Qingdynastie (geen Han).
- Vooral boeren als aanhangers
- Afschaffing confucianisme
- Geen ongelijke verdragen: tegen het westen en de samenspanning tussen West & Qing
- Tegen luxe en rijkdom
- Gelijkstelling man en vrouw *emancipatiebewegingen
MISLUKT: geen samenwerking met Nianopstand, westen helpt Chinese keizer opstand neer te slaan.
2. Nianopstand (1853 – 1868): vooral in noorden door hongerlijdende, boze bendes boeren die
plundertochten begonnen. ‘Dood de rijken en help de armen’.
- Rijke grootgrondbezitters en ambtenaren zijn het doelwit; meer gelijkheid
- Sociale en politieke gerechtigheid *emancipatiebewegingen
MISLUKT: geen samenwerking met Taipingopstand, troepen Qing toch te sterk.
De roep voor modernisering nog groter, ook aan het hof: Zelfversterkingsbeweging. Qingregime
kon alleen overleven door:
- Militair en bestuurlijk voorbeeld volgen van het Westen en Japan Constitutionele monarchie
- Staatsexamens afgeschaft kwam niks van terecht en
- Opstellen grondwet was het keizerrijk niet te
redden
- Fabrieken, mijnen en betere infrastructuur
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meisvanoostveen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
