In dit document staan zeer uitgebreide aantekeningen van alle hoorcolleges die belangrijk zijn voor het tentamen milieu en gezondheid. Ook zijn er veel plaatjes bij inbegrepen. De hoorcolleges die langskomen zijn:
HC 2 – Dose-response en risk assessment
HC 3 – Toxicokinetiek – ADME (Absorp...
Hoorcolleges – Milieu & Gezondheid
HC 2 – Dose-response en risk assessment
Alles is giftig alleen de dosis bepaalt wanneer iets niet giftig is.
In zonnebrandcrème zitten schadelijke stoffen Parabenen, musken.
In plastic babyflesjes zat bisfenol A en vooral door het verwarmen van de flesjes en de melk kan
bisfenol A goed oplossen in de melk en zo in de baby terecht gekomen. De stof is
hormoonverstorend.
Weekmakers zitten in plastics om flexibel te maken en dit kan lekken waardoor je eraan blootgesteld
wordt wat slecht is.
Elektronica wordt vaak in arme landen door kinderen uit elkaar gehaald waardoor ze allemaal
blootgesteld worden aan verkeerde stoffen.
De fluorverbindingen worden heel makkelijk verplaatst door het milieu. Dit zit in pannen, pizzadozen
en regenjassen. Deze stoffen zijn ook te vinden in de ijsbeer door vervuiling van het milieu door de
mens.
Waar veel pesticiden gebruikt worden, worden mensen in de nabije omgeving hieraan blootgesteld
en dit kan gezondheidseffecten hebben.
In partydrug zitten vaak giftige stoffen.
Rubberkorrels op een kunstgrasveld zijn eigenlijk gewoon vermalen autobanden en dit is eigenlijk
chemisch afval.
Microplastics komen door de mensen in het milieu terecht en kunnen ook opgenomen worden door
de mens zelf. Het kan over de placenta heen gaan. Risicofactoren zijn echter nog niet goed bekend.
Hoe veilig zijn stoffen voor de mens, dier en milieu?
- Chemische stoffen.
- Biociden.
- Pesticiden in huidshoudartikelen.
- Cosmetica.
- Voeding en drinkwater.
- Voedinsgsadditieven.
- Medicijnen.
- Ect.
- Risico analyse:
o Doel:
Risico – Baten afweging Wegen de nadelige effecten zwaarder dan de
positieve effecten van een stof of andersom.
, Voor bijvoorbeeld medicijnen. De werking van het medicijn moet
beter zijn dan de bijkomende effecten.
Risico waarden vaststellen.
Bij welke hoeveelheid is het nog onschadelijk.
Prioritisering Welke stoffen moeten we als eerste gaan beoordelen?
Risico monitoring Waar zitten de chemische stoffen in en hoe kunnen we
blootstelling aan de stoffen voorkomen?
o Bestaat uit meerdere factoren:
Risico beoordeling:
Wetenschappelijke basis.
Karakteriseren van hazard, blootstelling en risico.
Risico management:
Beleidsmatige afweging.
Selecteren en implementeren van beperkende maatregelen.
Risico communicatie:
Interactieve uitwisseling van informatie en meningen over risico.
Toxicologie = Het is de dosis die een stof giftig maakt.
Toxicologie Bestudeert schadelijke effecten van een biologische,
fysische of chemische agentia op een organisme.
Toxicologie:
- Schadelijke effect op levende organismen.
- Begrijpen WAAROM en HOE agentia toxisch kunnen zijn.
Farmacologie:
- Gunstige effecten van agentia op levende organismen.
Bij zowel toxicologie als farmacologie is er een risico beoordeling nodig Kwantitatieve schatting
van mogelijk effect op gezondheid door blootstelling.
Binnen de toxicologie:
- Mechanische toxicologie.
o Cellulair, biochemisch, moleculaire mechanismen Translatie van dierstudies naar
mens Individuele en soort verschillen sensitiviteit.
- Beschrijvende toxicologie.
o Standaard toxiciteit testen voor veiligheidsdosis in vitro en in vivo. Relevant voor de
mens en de omgeving.
- Regulerende toxicologie.
o Bepalen welke levels veilig zijn, gebaseerd op data.
Centraal staat risk assessment
- Toxicologie heeft een grote impact op de maatschappij via de economische en politieke
aspecten Hoge ethische waarden.
,Toxicologische risicobeoordeling stappen:
1. Vaststellen van de blootstelling.
2. Identificatie van intrinsieke gevaarlijke eigenschap (hazard) Wat voor schade kan de stof
aanbrengen?
3. Karakterisering eigenschap (dose-respons) Bij welke dosis heeft de stof effect.
4. Vaststellen van het risico Hazard x blootstelling.
a. Als het een hele gevaarlijke stof is maar we worden er niet aan blootgesteld dan is er
geen risico.
Karakteristieken van blootstelling:
- Ingestie Inname van giftige stoffen via de mond Gastrointestinal tract (bioavailability).
o Hier moet het nog verschillende barrières doorgaan voordat het in het bloed komt.
- Inhalatie Longen (directe opname in bloed).
o Directe opname in bloed zorgt ervoor dat de first-pass metabolisme door darm en
lever vermeden wordt Toxische stof kan dus niet onschadelijk gemaakt worden.
- Huid Dermal, topical (vaak langzaam) De huid is een redelijk goede barrière maar
cosmetica kunnen ervoor zorgen dat de huid doorlaatbaarder wordt. Hierdoor kunnen
schadelijke stoffen makkelijker de huid binnentreden.
- Experimenteel: Intraveneus (in de ader), intraperitoneaal (in de buikholte), subcutaan
(onder de huidlaag).
o Hiermee hebben we in het dagelijkse leven eigenlijk niet te maken.
Duur en frequentie van blootstelling
- Acuut Eenmalige hoge dosis.
- Chronisch Herhaaldelijke blootstelling lage dosis.
o Wanneer het heel lang duurt voordat de stof in je lichaam afgebroken wordt dan kan
er een opstapeling van de stof ontstaan in het lichaam Accumulatie.
o Vaak zorgt chronische blootstelling voor ziekten die zich over een langere tijd
ontwikkelt.
Wat is giftig?
- LD50 Dosis van de stof waarbij 50% van de proefdieren dood is gegaan.
- Ook in de natuur komen veel toxische stoffen voor.
Wanneer een stof je lichaam binnenkomt zal het lichaam verschillende dingen doen met de stof
Kinetiek. Wat de stof vervolgens voor effect heeft op het lichaam noemen we dynamiek.
Kinetiek Wat doet het lichaam met de chemische stof?
- Hangt af van blootstelling External/internal.
- Hangt af van de dosis Intake/Uptake.
- Biokinetiek (ADME):
o Absorptie (oraal, dermaal, inhalatie).
o Distributie.
o Metabolisme Biotransformatie.
o Eliminatie.
, Biotransformatie:
- Fase I: Toevoegen polaire stoffen, voorbereiden op fase II.
o N- and O-dealkylation, aliphatic and aromatic hydroxylation, N- and S-oxidation, and
deamination.
- Fase II: Stoffen beter wateroplosbaar maken zodat ze makkelijker kunnen worden
uitgescheiden.
o Glucurondiation, sulfation, methylation, acetylation, glutathione conjugation, and
amino acid conjugation.
- Fase III: Actief transport de cel uit.
o ATPbinding cassette (ABC) family (e.g. PgP, MDR, BCRP).
Metabolisme: Detoxificatie of bioactivatie?
- Soms kan een stof meteen toxisch zijn wanneer hij
het lichaam binnen komt.
- Vaak zorgt het metabolisme ervoor dat de schadelijke
producten onschadelijk worden gemaakt
Detoxificatie.
- Soms kan het metabolisme er juist voor zorgen dat
een chemische stof die eerst niet schadelijk was of
maar een beetje juist heel erg schadelijk wordt
Bioactivatie.
Toxisch effect Dynamiek Wat doet de chemische stof
op het lichaam.
Toxische stof
- Toxine: Toxisch stof geproduceerd door biologische systemen zoals planten, schimmels of
bacteriën.
- Toxicant: Toxische stof geproduceerd door/bijproduct van menselijke activiteit.
Ongewenst effect van chemische stof
- Therapeutisch: Alles behalve primaire doel van therapie = Ongewenst effect.
- Adverse, schadelijk of toxisch effect: Schadelijk voor gezondheid van mens, dier, milieu.
Ongewenste, toxische effecten
- Chemische allergie
o Immuun-gemedieerd adverse reactie op chemische stof (na eerdere blootstelling,
sensitisatie).
- Idiosyncratische reactie
o Abnormale reactie op chemische stof door genetische gevoeligheid van individu
(polymorfisme). Vaak moeilijk te voorspellen.
- Acuut versus vertraagde toxiciteit
o Carciogenese: 20-30 jaar.
o Degeneratie van zenuwcellen door sommige pesticiden (Parkinson/Alzheimer?).
o Vertraagde toxiciteit is moeilijker om te onderzoeken omdat er pas laat een gevolg
ontstaat en vaak wordt pas bekend welke stof zo schadelijk is wanneer al heel veel
mensen blootgesteld zijn aan deze stof.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kworring. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,77. Je zit daarna nergens aan vast.
