Mechanismen van veroudering:
- interacties op orgaanniveau => complexiteit
Veroudering:
- Verminderde calorie-intake vertraagt veroudering
- Resultaat van passeren reproductieleeftijd en hier zit een genetisch component bij betrokken (gen die
levensduur moduleert)
- Veel pathways betrokken; insuline, TOR, NAD+, SIRT’s, circadian clocks, ROS,
senescentie, chronische inflammatie, proteostasis,
Veel kwaaltjes op latere leeftijd, maar sterf je daardoor? => op hogere leeftijd
staan kanker en hart- en vaatziekten bovenaan.
Hallmarks of Aging => nature and nurture
Wat is de reden dat verschillende dieren verschillende levensduren hebben? = meerdere factoren, inclusief
omgevingsfactoren, oa metabolic rate en evolutionaire druk op de dieren om aan te passen. Met name
omgevingsfactoren geven variatie in levensduur tussen mensen => roken, alcohol etc.
De snelheid waarmee 'Hallmarks of Aging' ontstaan/verergeren (rate of aging) hangt af van:
o Fysiologische bronnen van verouderingsschade
o Compensatiemechanismes/herstelmechanismes gericht op homeostase handhaving (deels
gecontroleerd door beïnvloedbare genetische pathways / biochemische processen, zie e-learning
sectie 'Voeding')
Vrije radicalen kunnen ook door
invloeden van buitenaf komen =>
UV-licht, ioniserende straling,
tabaksrook, luchtvervuiling
Ook; AGE’s => eiwitten + glucose + warmte =
bruining en verandering van smaak.
, Consequentie van versuikering; diabetes
Mitochondriële dysfunctie en chronische
ziekten =>
Genetische instabiliteit door DNA modificaties => bepaald door balans tussen schade en herstel
2 soorten senescentie:
- Replicatieve senescentie => door te kort worden van telomeren gaat de cel in senescentie
- Premature senescentie => om DNA schade te voorkomen en ziektes zoals kanker
Immunosenescence => senescentie komt ook voor in immuuncellen, maar vnml. in het verworven
immuunsysteem, zoals T-cellen. Bij veroudering neemt het aantal naïeve T-cellen af, daarnaast neemt de
affiniteit van B-cellen en de productie van antilichamen af.
Chronische stress => leidt tot snellere verkorting telomeren, gezonde leefsstijl kan juist telomerase activiteit
doen verhogen
De meest nauwkeurige methode om je biologische leeftijd op moleculair niveau te bepalen is momenteel via
een zogeheten ‘epigenetische klok’ die gebruik maakt van methylatiestatus op een specifiek aantal plaatsen in
het DNA
EPIGENETISCHE KLOKKEN (bv. GrimAge)
o Technisch: model voor sterfterisico
o Metaforisch: model voor 'biologische leeftijd'
o DNA methylatie profielen van plasma eiwitten die bio-
markers voor 'veroudering' zijn worden gebruikt, bv:
o GDF-15 (mitochondriële dysfunctie)
o B2M (immunosenescence)
o
Combinatie van DNA methylatieprofielen in bloed +
leeftijd/geslacht: Meest accurate voorspelling voor
leeftijdsafhankelijk sterfterisico.
o Nauwkeuriger dan chronologische leeftijd i.c.m. leefstijlfactoren en/of
telomeerlengte
, Overgang postprandiale fase naar nuchtere fase => beta-oxidatie, glycogenolyse, gluconeogenese,
ketogenese
Calorische restrictie en intermittent fasting;
Het lichaam *detecteert* de nuchtere fase via verschillende metabole pathways. Door calorische restrictie en
intermittent fasting (en sportbeoefening) gaat het lichaam in een 'defense mode' en moduleert longevity
pathways:
o mTor pathway (reductie)
o Insulin/insulin growth factor pathway (reductie)
o AMPK pathway (activatie)
o Sirtuin pathway (activatie)
Defense mode zorgt voor beter schadeherstel, meer anti-oxidant defenses, DNA repair, autofagie
1. Langzamere biologische veroudering
2. Toenemend bewijs voor reductie risico op hart- en vaatziekten, kanker en neurodegeneratieve ziekten.
Inflammaging => cruciaal component in versnelde rate of aging tijdens laatste levensfase
TBL1: Veroudering: moleculaire mechanismen
Doelstelling: Je kunt de onderlinge relaties uitleggen tussen:
Oorzaken van moleculaire verouderingsschade (bv. DNA schade,
eiwitaggregatie en eiwit-suiker crosslinking)
Cellulaire herstelmechanismes gericht op homeostase (b.v. DNA repair
mechanismes, autofagie en anti-oxidant defenses)
De kenmerken van veroudering (hallmarks of aging)
De pathofysiologie van verouderingsgerelateerde aandoeningen
Leerstof:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mereloldenburg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.