hallo allemaal. welkom bij het derde weblecture A van het vak encyclopedie
2. de derde week van dit vak is alweer begonnen en dat betekend dat de
helft van dit vak alweer in zicht komt, na deze week beginnen we met
de tweede en laatste thema van dit vak. want dit vak beslaat hoofdzakelijk
2 thema's.
dat eerste thema dat hebben we afgelopen weken behandeld. en zullen we
deze week ook nog nader op in gaan. en dat thema is: de aard van het
recht en de implicaties van visies op het aard van het recht voor
rechtsvinding.
vanaf week 4 zullen we ons bezig houden met het ideaal van de liberale
democratische rechtsstaat. wat behelst dat ideaal, wat betekend dat. we
zullen zien dat dat ideaal op zijn beurt ook weer implicaties heeft
voor rechtsvinding.
dus deze week voor het laatst het thema van de aard van het
recht en rechtsvinding. en dan is de vraag: wat gaan we dan precies
doen deze week? nou afgelopen weken hebben we
verschillende rechtsfilosofische stromingen de revisie zien passeren. met
name het
- natuurrecht
- rechtspositivisme
- constructivisme a la dworkin.
deze week zullen we daar 2 stromingen aan toevoegen
- rechtsrealisme, dat stampt uit begin 20ste eeuw. en ten tweede, een
meer hedendaagse stroming die daar op voort boduurt en dat is de
- cls movement.
het leuke van die 2 stromingen is dat ze ontzettend kritisch zijn. het zijn
prikkelende stromingen. en een van de de centrale stellingen van beide
stromingen is dat:
- rechtsvinding en politiek: nauwelijks van elkaar te scheiden zijn.
daarmee raken we aan vragen over de taak van de rechter binnen
de trias politica. want als jij zegt dat rechtsvinding en politiek door
elkaar lopen. dan zeg je eigenlijk dus ook dat de rechter: politiek
bedrijft. en dat de rechter wat dat betreft in het vaarwater komt van
de twee andere machten: dus dat de rechtsprekende macht zich
gaat bemoeien met de uitvoerende en de wetgevende macht. met
name is de kritiek vaak te horen, dat de rechter op de stoel van de
wetgever zou gaan zitten. die stromingen van het rechtsrealisme en
het CLS movement, die bieden daar ieder hun kritische visie van op
die die discussie. en zij onderschrijven ieder op hun eigen manier dus: die
stelling dat rechtsvinding en politiek onlosmakelijk met elkaar
verbonden zijn.
als we het hebben over spanningen tussen de rechtsprekende
macht aan de ene kant en de uitvoerende en de wetgevende macht aan
,de andere kant. dan kunnen we die spanningen heel goed terug in het
Amerika van Trump. dat tijdperk hebben we gelukkig weer achter ons
gelaten. maar toch is het wel heel verhelderend om daar nog even op terug
te grijpen. als je het hebt over de rechtsstaat. de democratische rechtstaat
was niet bepaald in veilige handen bij trump. een van de manieren waarop
die rechtsstaat onder druk kwam te staan bij trump is zijn bemoeienis met
de rechterlijke macht. en we hebben natuurlijk de hele toestand rondom
die benoemingen van de rechters en de supreme court gezien. het hele
getouwtrek, en hoe Obama het niet voor elkaar kreeg om op het einde van
zijn termijn een rechter benoemd te krijgen omdat de Republikeinen dat
blokkeerden, en vervolgens heeft trump het wel voor elkaar gekregen om nog
3 conservatieve rechters benoemd te krijgen. dat was heel veel over te doen.
je kunt je voorstellen, dat in die gespannen toestand, trump tot de volgende
uitspraken kwam. trump twitterde naar aanleiding van een vonnis van de
rechter: 'dat typisch een OBama judge vonnis was'.
wat was er gebeurd. onder trump werden allerlei inreis-verboden ingevoerd
en het immigratiebeleid werd nogal aangescherpt. en een van de bepalingen
die trump wilde invoeren, of 1 van de maatregelen die hij wilde invoeren
werd voorgelegd aan de rechter, en die rechter schoot die maatregel
compleet af. Nou, trump was natuurlijk daar niet al te blij mee en zoals het
typisch is voor trump ging die gelijk tekeer op twitter. en kwam toen dus tot
de uitspraak van dat echt een obama judge was geweest.
zoals ik al zei die spanningen tussen de rechterlijke macht en trump die
waren al hoog aan het oplopen. en tot die tijd had de supreme court zich er
niet mee bemoeid, maar deze uitspraak was toch wel de druppel die de
emmer deed overlopen. en de president van de supreme court. sprak
zich er fel tegen uit. het was duidelijk in het verkeerde keelgat geschoten bij
deze john robbert. deze opper rechter. nou, hoe reageerde die robbert op
trumps tweets? hij zei het volgende, staat op de slide: 'we do not have
obama judges or trump judges or bush judges or clinton judges. what we
have is an extra oridanary group or dedicaticated judges doing there level
best to do equal right to those appearing before them'. 'that independent
judiciary is something we should all be thankful for'.
dus hij zegt van: 'laten we even vergeten door wie die rechters zijn
aangesteld, dat is natuurlijk het herhalen van dat hele procedure in Amerika,
hoe gepolitiseerd die benoemingsprocedure is, maar zegt Robbert daar
hoeven we niet over in te zetten want, door wie ze ook zijn aangesteld: deze
rechters van de supreme court zijn onafhankelijk en zij volgen het
recht en zij leggen het bestaande recht uit en gaan niet zelf politiek
bedrijven.'
met andere woorden: die robbert die vreest daarvoor, dat trump met zijn
uitspraken het vertrouwen dat mensen hebben in de onafhankelijkheid van
de rechterlijke macht wordt ondermijnd. dat is wat hij vreest. en hij zegt van:
'die rechtsstaat die is wel degelijk gegarandeerd, en onze rechters van de
supreme court die laten hun eigen politieke ideologieën en uitspraken niet
beïnvloeden.'
, ja wat daar van te denken. ik ben geneigd om robberts daar in te geloven,
maar dat neemt niet weg dat deze zaak laat zien dat er spanningen kunnen
zijn tussen de rechtsprekende macht, de uitvoerende en de
wetgevende macht. en die spanningen zijn ook in Nederland te herkennen.
in het Nederlandse debat, ook al hebben wij niet zo'n gepolitiseerde
benoemingsprocedure. ook in Nederland wordt er steeds vaker gezegd: dat
rechters veel te politiek zijn. en dat rechters op de stoel van de
wetgever gaan zitten.
dus hoe moeten we daar nou over denken?
wat is de rol van de rechter nou in een goed systeem van
een scheiding en spreiding der machten?
nou, daar gaan we het over hebben deze week. en tijdens dit weblecture. en
om meer precies te zijn gaan we het volgende doen. we gaan kijken naar de
volgende vragen:
- wat is nou eigenlijk die vrijheid die rechters hebben bij het komen tot
hun uitspraken?
- wat is de bandbreedte van hun interpretatie?
- in hoeverre is er nou sprake van rechterlijke gebondenheid? of juist
van rechterlijke vrijheid?
- in hoeverre kunnen rechters activistische worden genoemd?
- en als ze activistisch kunnen worden genoemd. in hoeverre is dat nou
onwenselijk?
- hoe politiek is de rechter?
- wat is de verhouding van de rechter tot de uitvoerende en de
wetgevende macht?
dat zijn eigenlijk de kernvragen van dit weblecture. en terwijl wij deze
vragen bespreken zullen we ook een aantal nieuwe stromingen de revue
laten passeren.
- ten eerste het rechtsrealisme
- en ten tweede de cls movement.
maar, om het een en ander goed te kunnen duiden moeten we beginnen bij
het begin. we hadden het er over die verhouding tussen
de rechtsprekende, uitvoerende en de wetgevende macht. en dat
betekend dat we dus ook moeten hebben over de trias
politica. de grondlegger van het denken over de trias politica, dat is
Montesquieu en in zijn boek uit 1748 over de noodzaak om tot een
machtenspreiding te komen. hij zegt: 'de ervaring van alle tijden leert
dat iedereen die macht heeft geneigd is daar misbruik van te maken. zo
iemand gaat door tot die op een grens stuit.' dat wordt ook wel power
corrupt.
wat moeten we doen om dat machtsmisbruik tegen te gaan? montesquieu
zegt het volgende: machtsmisbruik kan worden voorkomen, wanneer de
zaken zodanig zijn geregeld dat de macht de macht tot staan brengt. met
andere woorden: je moet tegenmacht organiseren. je moet komen tot
een systeem van checks and balances. om die enorme collectieve
macht aan banden te leggen zou je met voldoende tegenmacht moeten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madamejuul. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,29. Je zit daarna nergens aan vast.