Samenvatting
Samenvatting Aansprakelijkheidsrecht hoor- en werkcolleges + transcripties
- Instelling
- Tilburg University (UVT)
Samenvatting alle hoor- en werkcolleges + transcripties
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 142 pagina's
Voorbeeld 4 van de 142 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
AansprakelijkheidsrechtBLOK 1
Functies en vestiging aansprakelijkheid
Hoorcollege 1
Doelen en functies van het aansprakelijkheidsrecht
Doelstellingen/functies
Buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. Erg uitgebreid recht.
Opzet van de cursus
• Thema’s
o In de leidraad. Eerst de doelen en functies. Daarna de gronden, de vestiging
van aansprakelijkheid. Grenzen, niet alleen de vestiging maar ook de omvang.
Kwalitatieve aansprakelijkheden, mensen en dieren/mensen en opstallen.
Gevolgen van aansprakelijkheid; schade en remedies die we hebben. Als
laatst aansprakelijkheid en verzekering.
• Leerdoelen
o In de leidraad.
o Passieve en actieve beheersing van het aansprakelijkheidsrecht; niet alleen
begrijpen maar ook toepassen op nieuwe gevallen.
• Literatuur
• Werkvormen
• Tentamen
Kan leven onrechtmatig zijn?
Baby Kelly arrest. Baby Kelly werd geboren op 24 januari 1994. De vreugde van de ouders
over de geboorte van Kelly werd overschaduwd door het feit dat ze geestelijke en
lichamelijke beperkingen had, vrij serieuze beperkingen als gevolg van een aangeboren
afwijking zoals dat dan heet, een chromosale afwijking. Achteraf blijkt dat er een verhoogde
kans was op die beperkingen doordat die al eerder in de familie waren voorgekomen; de
moeder van Kelly had een miskraam gehad maar ook een neef had dezelfde aangeboren
afwijking. De moeder heeft dat tijdens de zwangerschap ook verteld aan de verloskundige en
heeft daaraan gevraagd of er geen nader onderzoek dient te worden ingesteld in de vorm
van een vruchtwaterpunctie; die vond dat niet nodig. Hadden ze dat wel gedaan, hadden de
beperkingen voortijdig vastgesteld kunnen worden en hadden de ouders de keuze gehad,
want zo ernstig waren de beperkingen, om de zwangerschap af te breken. Zoals zij later in
de procedure aanvoerden, zouden zij daarvoor gekozen hebben. Nu werden de ouders
geconfronteerd met de gevolgen van het leven van Kelly. Het kindje ontwikkelde slecht, na
2,5 jaar blijkt dat ze autistische trekken heeft, de ouders niet herkend, niet kan lopen, doof is,
slechtziend en 9 keer is opgenomen wegens ontroostbaar huilen. Ook voor de ouders heeft
dit grote gevolgen; Kelly behoeft intensieve verzorging. Vooral voor de moeder is het zo
belastend dat zij zelf hulp nodig had. Uiteraard bracht een en ander kosten met zich mee;
voor de medische behandeling, intensieve verzorging, psychiatrische behandeling van
moeder, verzachting van het leed van Kelly, etc. De ouders lieten het er niet bij zitten en
wilde de kosten verhalen op de verloskundige en het ziekenhuis. Dat resulteert in een
zogenaamde ‘wrongful life’ vordering, oftewel een onrechtmatig leven vordering. Het
gaat dan altijd om een vordering tot schadevergoeding vanwege het feit dat een kind
met beperkingen geboren is; hetgeen is toe te schrijven aan het handelen van een
ander, de medische hulpverlener. Het meest voorkomend is de situatie waarin, door de
fout van de hulpverlener, een gezonde vrucht beschadigd raakt. Maar er zijn ook
gevallen, zoals baby Kelly, waarin de beperkingen zijn aangeboren, maar waarbij dat ten
,onrechte voor de geboorte niet is vastgesteld. Was dat wel vastgesteld, dan hadden de
ouders kunnen kiezen voor abortus. De fout van de verloskundige schuilt dan niet in het
veroorzaken van de handicap, maar in het verzuim om die aangeboren handicap vast
te stellen en mee te delen. Dat is geen kunstfout, maar een informatiefout
HR 18 maart 2005, ECLI:NL:HR:2005:AR5213 (Baby Kelly)
• Kunstfout of informatiefout?
- Een kunstfout is als de verloskundige direct de vrucht beschadigd.
- Een informatiefout is als het ten onrechte niet vast wordt gesteld wat er aan de
hand is, waardoor de ouders de keuze wordt ontnomen om het kind niet geboren
te laten worden.
• Vorderingen: moeder, vader, en Kelly;
- Wrongful life vordering kan worden ingesteld door de ouders, die immers schade
leiden door de fout van de arts/verloskundige, maar ook door het kind zelf. Later,
wanneer het volwassen is, of zelfs nog als kind als de ouders namens het kind de
vordering instellen.
- Kan worden ingesteld tegen de medisch hulpverlener, zoals in het geval van baby
Kelly, maar theoretisch kan het kind de vordering ook instellen tegen de eigen
ouders, o.g.v. de stelling: met deze beperkingen had ik liever niet geboren willen
worden. Die vorm is in NL nog nooit voorgekomen! In de VS wel, maar die
vordering is afgewezen.
- Ouders procederen hier zowel voor zichzelf, als namens Kelly
- Wat is de beoordeling? Je hebt een wettelijke grondslag nodig.
- Aansprakelijk op 2 gronden: of je was aansprakelijk o.g.v. overeenkomst
(contractuele aansprakelijkheid), ofwel een onrechtmatige daad
(buitencontractuele aansprakelijkheid) is gepleegd.
• Het wettelijk kader:
- art. 6:74, 6:162 en 6:98 BW: fout, schade en causaal verband
o Contractuele aansprakelijkheid.
o 6:74: Tekortkoming in de nakoming van de verbintenis kan worden
vertaald in een verbintenis tot vergoeding van de schade. De schade die
mede gelet op art. 6:98 BW is ontstaan. O.g.v. 6:162 (onrechtmatige
daad) verplicht een toerekenbare onrechtmatige daad te plegen tot
vergoeding van de schade die, ook weer mede gelet op 6:98, daaruit is
ontstaan.
o Vereist is dat er een fout moet zijn. Dat kan zijn een tekortkoming,
wanprestatie of onrechtmatige daad. Dat er schade is die voor vergoeding
in aanmerking komt. En dat er een causaal verband is tussen de fout en
de schade.
- art. 7:446 en 7:453 BW: medische behandelovereenkomst, goed
hulpverlener?
o Is daaraan voldaan in dit geval? In dit geval was er sprake van een
overeenkomst; medische behandelovereenkomst, 7:446 BW. Gesloten
tussen de moeder en de verloskundige. Eerste vraag is dan of de
verloskundige heeft gewanpresteerd, of ze tekort is geschoten in de
nakoming van de op haar rustende verbintenis uit de overeenkomst; heeft
ze een beroepsfout gemaakt? De maatstaf daarvoor ligt in art. 7:453:
o Heeft ze zich gedragen als een goed hulpverlener, of – zoals uit de
rechtspraak komt – heeft ze zich gedragen als een redelijk bekwame en
redelijk handelende verloskundige?
o De rechtbank kan dat niet beantwoorden benoemen van deskundigen.
o Deskundigen oordelen dat dat het geval was. De handicap van de neef
van de moeder en de eerdere miskraam hadden alle alarmbellen bij de
verloskundige moeten laten rinkelen, gelet op de informatie die met haar
, gedeeld was, was zij gehouden om een nader onderzoek in te stellen. Nu
zij dat niet heeft gedaan, heeft ze zich niet als een goed hulpverlener
gedragen en dat levert een fout op; een toerekenbare tekortkoming.
• Fout: toerekenbare tekortkoming (wanprestatie) jegens moeder, maar ook
onrechtmatige daad jegens vader en Kelly? JA!
- Maar, levert dat ook voldoende aansprakelijkheid op jegens de vader? En jegens
baby Kelly zelf?
- Dan wordt het ingewikkelder! Je krijgt een drie partijen verhouding.
- De vader was weliswaar geen partij bij de medische behandelovereenkomst
tussen moeder en hulpverlener, maar zijn belangen waren daarbij heel nauw
betrokken, mede gelet op zijn financiële verantwoordelijkheid voor Kelly. Dit
maakt dat de wanprestatie van de verloskundige jegens de moeder
tegelijkertijd een onrechtmatige daad oplevert jegens de vader.
- Dezelfde gedraging levert dus in het ene geval wanprestatie op en in de
andere rechtsverhouding een onrechtmatige daad.
- Ook Kelly was geen partij bij de medische behandelovereenkomst. Dat werd ook
als verweer aangevoerd. Echter, dit werd verworpen. De moeder heeft de
overeenkomst namens zichzelf gesloten, maar met het oog op de belangen van
Kelly. De zorgplicht die daaruit voortvloeit geldt ook jegens het ongeboren kind.
Schending van die plicht jegens de moeder geldt dan ook als schending van een
ongeschreven zorgplicht jegens het ongeboren kind.
- Samengevat: de wanprestatie van de verloskundige jegens de moeder levert
tegelijkertijd een onrechtmatige daad op jegens de vader én jegens baby
Kelly.
- Kortom, vereiste van de fout kunnen we afvinken; is vervuld.
Vervolg
• Causaal verband: c.s.q.n en toerekening naar redelijkheid;
- Causaliteitsvereiste is tweeledig: dient een noodzakelijk voorwaarde te zijn voor
het intreden van de schade, art. 6:74 BW zegt immers dat de verplichte
schuldenaar de schade de schuldeiser daardoor leidt te vergoeden, in het
woordje daardoor ligt het condicio sine qua non vereiste. En art. 6:162 BW
verplicht de dader de schade te vergoeden die de ander door zijn onrechtmatige
daad leidt. Door het woordje daardoor ligt ook weer dat vereiste van
condicio sine qua non besloten. Het zit dus al in de tekst van de bepaling.
Zonder de fout zou de schade niet zijn ingetreden.
- In de tweede plaats dient de schade als een gevolg van de gebeurtenis aan die
gebeurtenis te kunnen worden toegerekend. Dat staat in art. 6:98 BW; het
vereiste van de toerekening naar redelijkheid. Daarvoor zijn een aantal
omstandigheden van belang. Dat komt nog ruimschoots aan de orde in het
vervolg. Daarmee is niet alleen de vestiging van aansprakelijkheid afgevinkt,
maar ook de omvang van de schade bepaald.
- In de zaak van Kelly is aan beide vereisten van causaliteit voldaan. In eerste
plaats is de fout van de verloskundige om geen nader onderzoek in te stellen een
noodzakelijke voorwaarde voor het intreden van de schade. Zonder die fout zou
de schade niet zijn ingetreden. Immers, dan hadden de ouders geweten van de
beperkingen van Kelly en hadden ze gekozen voor afbreking van de
zwangerschap. Tweede vraag; is de schade op redelijkerwijs toerekenbaar aan
de fout? Verloskundige heeft de schade immers niet direct veroorzaakt doordat ze
een gezond kind heeft beschadigd, dat was de kunstfout waar we het over
hadden, het was hier namelijk een informatiefout. Toch is de schade
toerekenbaar aldus de HR, omdat de verloskundige de schade wel indirect
heeft veroorzaakt door het vereiste onderzoek na te laten en daarmee de
mogelijkheid van de ouders ontnomen om te kiezen voor afbreking van de
zwangerschap. Hadden de ouders dat gedaan, was Kelly niet geboren en had
, deze schade zich niet voorgedaan. Daarom kan, naar het oordeel van de HR, de
schade aan de fout worden toegerekend. Kortom, ook aan dat vereiste is voldaan.
• Schade: materiële en immateriële schadevergoeding.
De ouders en Kelly hebben zowel een materiële als immateriële schadevergoeding
gevorderd. Materiële schade is een schade die je leidt in je vermogen;
vermogensschade, geld, rekeningen. Een immateriële schadevergoeding is schade
die op een andere manier wordt geleden, door pijn, verdriet, verlies, littekens, etc.
In dit geval hebben de ouders beide vormen van schade geleden en daarvoor om
schadevergoeding gevraagd.
- Art. 6:106, lid 1 onder b: lichamelijk letsel, aantasting eer en goede naam, of
“andere aantasting in de persoon”
- De gevorderde immateriële schade is toewijsbaar volgens de HR, omdat de
ouders het keuzerecht is ontnomen om de zwangerschap af te breken, dat is een
inbreuk op hun zelfbeschikkingsrecht en dat is immaterieel, en iets wat voor
vergoeding in aanmerking komt. Voor Kelly zelf geldt bij uitstek dat ze door de
fout van de verloskundige in haar person is aangetast, want zij is met de
beperkingen geboren, zodat ook zij recht heeft op vergoeding van de immateriële
schade.
- Art. 6:97 BW: hoe te begroten? Vergelijken met….?
- Hoe wordt deze schade begroot? Dan wordt het ingewikkeld, het ziekenhuis en
de verloskundige hadden goede advocaten en dus een goed verweer. Dat
verweer was: de schade kan niet worden vastgesteld. Om de schade vast te
stellen, moet je de huidige situatie van Kelly vergelijken van de situatie waarin ze
niet had bestaan, dat is dus niet mogelijk. Je mag niet haar schade bepalen door
haar huidige situatie te vergelijken met de situatie waarin ze gezond ter wereld
was gekomen, want dat heeft nooit binnen het bereik van de verloskundige
gelegen; het was immers een aangeboren afwijking. Als je de situatie van Kelly
nu moet vergelijken met een situatie waarin ze niet had bestaan, dan heb je een
vergelijking met 1 hele grote onbekende, de situatie bestaat niet, kan je niet
maken, de schade kan je dus niet berekenen. Hoe lossen we dat op?
- Ziekenhuis en verloskundige: vordering moet worden afgewezen.
- HR ging daar niet in mee, want; art. 6:97 BW. Die bepaling zegt dat als er schade
begroot moet worden, als je de omvang van de schade moet gaan berekenen, dat
je dat op de meest gerede manier moet doen, de meest aangewezen manier. In
dit geval zei de HR dat in dit geval de vergelijking was de situatie van Kelly
nu met de situatie waarin ze gezond ter wereld was gekomen. Dat kunnen we
wel begroten, dat zijn alle kosten van verzorging en opvoeding van Kelly ter
bestrijding van haar beperkingen, ook na haar 21ste levensjaar. Dat is dan de
schade die voor vergoeding in aanmerking komt. Dat gaat best ver, omdat een
gezond leven van Kelly nooit binnen het bereik had gelegen, maar de keuze van
de ouders om Kelly niet geboren te laten worden. Als ze dat hadden gedaan, was
Kelly er dus niet geweest en was er ook geen schade geweest. Dat is moeilijk om
te begroten.
• Andere bezwaren: “het klopt wel, maar het deugt niet”
Andere bezwaren tegen wrongful life vorderingen.
- Hellend vlak?
Krijgen we zo geen Amerikaanse toestanden? Krijgen we zo niet de situatie dat
op een gegeven moment kinderen die met een beperking op de wereld komen
tegen hun eigen ouders gaan procederen omdat ze liever niet geboren hadden
willen worden? Is dat geen rare wereld, moeten we dit wel willen? Het argument
van het hellend vlak.
HR is niet onder de indruk en zegt: nee, kinderen kunnen wel gaan procederen
maar zolang de ouders geen zorgplicht of zorgvuldigheidsnorm hebben
geschonden, worden die vorderingen afgewezen. Die vorderingen worden dus an
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisjorna1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen