In dit document vind je een samenvatting van alle hoorcollege's, ik heb ze allemaal gevolgd en sommige dingen in eigen woorden beschreven om het voor mezelf duidelijker te maken.
Alles wat rood is zijn jaartallen
Periode B:
- Eerste kans 17 januari week b8 8:30
- Tweede kans 24 jan 16:00 B9
- Toets stof literatuur (artikelen canvas + powerpoints)
- 140 uur studiebelasting
- 7 uur per week
Opzet hoorcollege’s
1. Opkomt en ondergang van wereldmachten
2. Nationalisme en dekolonisatie
3. Afhankelijkheid van grondstoffen
4. Verenigde staten als wereldmacht
5. China terug als wereldmacht
6. Macht en onmacht van internationale organisaties
7. Klimaatverandering als wereldwijde uitdaging
Deel 1: lessen uit het verleden- duik in de geschiedenis opkomt en ondergang van
wereldmachten en economische samenwerking
Deel 2: huidige wereldmachten VS en China
Wereldmacht:
VN-veiligheidsraad: Frankrijk, China, Rusland, VS, VK overwinnaars 2 e wereldoorlog daarom
Duitsland er niet in.
- Oudste stad van Nederland is Nijmegen van 5000 voor ch.
Stedelijke cultuur- opmaat naar wereldmachten:
- Begin van de mensheid waren nomaden, trekkende volken. Waar je langs kon blijven
was naast een rivier, meest vruchtbare gebieden.
- Ruim 5000 v chr: eerste steden
Huidig Irak, Syrie (Mesopotamië – tussen de rivieren Eufraat en Tigris)
- 3500 v chr.: begin van de bronstijd:
Te herleiden tot de stad Uruk (300 km ten zuiden van Bagdad)
Niet iedereen hield zich meer met voedsel bezig maar ook andere dingen, producties,
vervoermiddelen maken.
- Oudste overgeleverde talen ter wereld:
Soemerisch, spijkerschrift
NL hoort tot Indo-Europese talen
- Eerste wetten
Codex Hammurabie – koning van Babylon (1795 – 1750 v Chr)
Was een wet waar tegen de onderdanen werd gezegd waar ze zich aan moesten houden
Eerste wereldmacht: Perzische rijk
Huidige Iran
- Begonnen onder Curus de grote (550 v chr.)
- Versloeg de grote rivaal meden en werd machthebber van een groot rijk
- Onder zijn opvolgers breidde het Rijk zich uit van India tot Egypte tot Griekenland
- Hoogwaardig bureaucratisch systeem met gouverneurs
Heffen van belastingen
- Omvangrijk wegennetwerk
2500 km afleggen in een week (erg veel in die tijd)
- Tolerant ten opzichte van culturen en religies (heel bijzonder)
Cyruscilinder (handvest Cyrus de Grote (eerste koning Perzische Rijk))
Strijd tussen Perzische Rijk en Alexander de Grote
- Gevechten tussen Perzische rijk en Grieken (eerste strijd)
- Onder leiding van koning van Macedonië: Alexander de grote (geboren 356 v chr)
- Erfde van zijn vader Philip II een zeer goed opgeleid leger
- Met elite eenheden en modern wapen uitrusting (sarissa > lange jachtspreek met
ijzeren punt)
- Autoritaire en zeer brute leider
Jongen, 18, eerste veldslagen en leider van het volk
- Die eenheid bracht door het creëren van een gezamenlijke vijand
De perzen grote vijand, moeten 1 vijand hebben
- Briljante militaire strateeg
In een vallei en verschillende kanten aanvallen
- Versloeg een verzwakt Perzisch Rijk
- Eerste grote militaire conflict tussen verschillende beschavingen
Lessen uit het verleden
- Het verlies van het ene rijk is winst van de ander
- Militaire macht (strategisch inzicht)
- Technologische vooruitgang
- Politieke propaganda
- Kwetsbaar (na de dood van Alexander de Grote viel het Rijk uiteen)
Indirect economische samenwerking
- Handeldrijven deed Chinese han-Dynastie (206 v chr tot 220 na chr)
Deed betalingen voor bescherming aan nomaadvolk
- Ze hadden paarden en bekende zijderoute van China tot aan Romeinse Rijk
Chinese vraag naar paarden voor het leger uit de Centraal -Aziatische steppes
Chinese productie van zijde, rijst, textiel, wijn
Romeins glaswerk
Romeinse munten
- Eerste globarisering
,Indirect economische samenwerking
- Romeinse Rijk (753 v chr. Tot 476 na chr.) breidde vanaf zesde eeuw v. chr. Zich uit
tot alle landen rondom de Middelande Zee en Noordwest-Europa.
- Beide rijken grensden niet aan elkaar. Romeinse Rijk deed pogingen om Perzische
gebieden te verslaan
- Geen militaire confrontatie tussen beide rijken, wel diplomatieke pogingen
- Handelsrelaties verliepen vooral via de tussenliggende rijken.
Lessen uit het verleden:
- Handel als gemeenschappelijk die
- Betaling voor bescherming ipv verovering
- Functie van tussenliggende rijken als wereldwijde handelspartner
Oorzaken ondergang wereldmachten?
- Mongoolse rijk
Rijk is te groot om te verdedigen > imperial overstretch
Romeinse rijk (752 c chr – 476 na chr)
Byzantijnse rijk (opvolger romeinse rijk maar dan oostelijke kant) (395-1453)
Britse rijk (1707-1945)
Verenigde Staten? (1898-….)
Wordt vaak geopperd, niet te veel militaire belangen. Moeilijk te beantwoorden…?
- Opstanden en revoluties
Spaanse rijk (1492-1898)
Russische rijk (1721-1917)
- Te afhankelijk van militaire veroveraar
Macedonische rijk/ na dood Alexander de Grote wisten ze niet hoe te verdelen ( 334 v. Chr. –
301. v. Chr)
Machtsstrijd VS en China
Neemt China de rol als wereldleider over van de VS
- Belangrijke thema in internationale politiek en in het nieuws
- (handels)oorlog of internationale samenwerking?
Hybride oorlog
- Verschillende politieke en economische systemen
Maakt het interessant, hoe valt het te verenigen
VS en China als hedendaagse wereldmachten
Column timothy Garton Ash heeft het over drie belangrijke factoren voor de
definiëring van een wereldmacht:
, - Militaire macht
- Economische macht
- Soft power (= je kan een land dwingen iets te doen maar je kan ook een voorbeeld
zijn zodat landen je gaan volgen)
Militaire macht
- VS besteed meer aan het leger dan China, Saoedi Arabië, India, Frankrijk, Rusland,
GB, Duitsland.
- Uitgaven per inwoner
- Militaire industrie (verkoop van wapens)
- bekijk plaatjes in pp
- GDP ( bruto nationaal product)
- Kern mogelijkheden
Rusland
VS
China
Frankrijk
VK
India
Pakistan
Noord Korea
Israel?
Conflict in de Zuid-Chinese Zee?
Economische macht
- Vs grootste economische macht nog tot nu toe
- Of toch andere rekenmethode?
Kritiek op de GDP/BBP
- Wat kunnen inwoners van een land besteden?
Als je bijv naar bulgarije gaat kan je meer krijgen voor het geld wat je verdient.
The economist: Big Mac index (Mac donalds) in verschillende landen (column Peter
de waard)
- Die methode noem je IMF: koopkrachtpariteit (Purchasing Power Parity, PPP)
- China kan dus wel al groter zijn dan de VS eigenlijk op deze manier
Chinese Soft Power (literatuur lezen)
Historicus Garton Ash (artik 2009) ziet potentie:
- Politieke bendgenootschappen
Kritisch commentaar over mexico over Amerikaanse beleid richting armen
- Investerungeb in diplomatie
Confucius/ instituten
Socioloog Eric Hendriks is kritsch
- Geen culturele invloedsfeer
- Engels is en blijft wereldtaal
- Ideologische invloed is vooral staatspropoganda
- Ideologische invloed
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bobbiekleijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
