Samenvatting farmacotherapie en farmaceutische zorg I, het deel gedoceerd door prof. Hans De Loof, bevattende:
-Respiratoir stelsel
-Gastro-intestinaal stelsel
-Medicatie bij Pijn
-Medicatie bij Zwangerschap
Totaal behaalde score voor farmacotherapie 1: 18/20
Dit is een combinatie van eig...
Het respiratoir stelsel – Hans de Loof
Onderverdeling op basis van geneesmiddelen
Nasale klachten
1. Sympathicomimetica
A. Soorten
Je hebt een onderverdeling:
o Direct werkende
sympathicomimetica:
rechtstreeks effect op de receptor
o Indirect werkende
sympathicomimetica: zonder
rechtstreeks effect op de
receptor, stellen meer
neurotransmitter vrij uit de
présynaptische vesikels.
o Mixed-werkende: werken zowel
direct als indirect = Efedrine
4 receptoren: α1, α2, β1 en β2
Ter herhaling van medicinale chemie →
Deze producten zijn al zeer lang op de
markt maar er zijn nog niet veel goede
studies. Er is dus geen eensgezindheid
omtrent de doeltreffendheid.
Maar gebrek aan studies betekent niet
gebrek aan werking!
1
,B. Sympathicomimetica per os (in tabletten)
Ongewenste effecten
▪ Slapeloosheid → Niet innemen voor het slapengaan, laatste inname 16u
▪ verminderde eetlust
▪ Urineretentie
▪ Hypertensie, palpitaties en aritmieën
▪ Tremor
▪ Psychose, convulsies en hallucinaties
Contra-indicaties
▪ Hartritmestoornissen en ernstige hypertensie
▪ Ischemische hartziekten en voorgeschiedenis van TIA/CVA
▪ Afgeraden bij kinderen onder de 12 jaar
➔ Enkel off-label soms bij vochtopstapeling middenoor (buis van eustachius weer
vrijmaken) = Rhinatiol siroop
▪ Niet bij zwangerschap
❖ Verminderde utero-placentaire bloedvoorziening door vasoconstrictie
❖ Tachycardie bij de foetus
❖ Teratogeniciteit
❖ Laparoschisis: aandoening waarbij de darmen voor de geboorte niet in de
buikholte, maar in het vruchtwater liggen
Veel gebruikte producten
2
, ▪ Alfa-effect:
➔ fenylefrine (fentylethylamine) 10-20 mg/dosis
❖ In combinatiepreparaten / siroop
❖ Goede resorptie ook uit oogdruppel (geen OTC) en neusdruppels
➔ Imidazolines
▪ Alfa en beta-effect:
➔ Pseudoefedrine 60 mg 3-4x per dag
❖ Vanaf pseudoefedrine 120 mg = verhoging van systolische bloeddruk en
hartfrequentie
❖ Staat ook op dopinglijst
Product Werking Receptor Bloeddruk Hartslag
Fenylefrine Direct Alfa1 ↑ ↓
Pseudoefedrine Direct + Alfa + beta ↑ ↑ of =
Ephedrine indirect
→ Een eenheidsdosis van 60 mg bij hypertensiepatiënten geeft een duidelijke verhoging
van de bloeddruk + de hartfrequentie.
→ Doordat de cardiovasculaire parameters zo sterk beïnvloedt worden heeft de lokale
therapie een voorkeur boven de orale therapie.
→ Niet-selectieve beta-blokkers NOOIT combineren met perorale alfa-mimetica = hoog
risico op hypertensieve crisis + bradycardie
Interacties
▪ Antidepressiva: MAO-remmers
➔ MAO-A/B: fenelzine
➔ MAO-A: Moclobemide
❖ Geremde afbraak catecholamines: hypertensieve crisis mogelijk!
❖ Zowel bij direct als indirect werkende
❖ Fenylefrine = substraat van MAO, echt uitgesproken effect bij orale inname
❖ Geen probleem met xylometazoline en oxymetazoline: direct werkend +
geen substraat van MAO
▪ Antidepressiva: TCA en SNRI’s
❖ Direct werkende: toename van effect alfa-mimeticum
❖ Hypertensie mogelijk = STOP gebruik fenylefrine
❖ Pseudo-efedrine: ook deels direct werkend dus ook hypertensie mogelijk
▪ Veilige antidepressiva
→ Maprotiline, trazodone en mianserine
▪ Geen interacties met zuivere SSRI’s
→ In Nederland zijn zulke preparaten niet meer op de markt sinds 2003. Wel evidentie voor
het gebruik van éénmalig pseudo-efedrine 120 mg, 30 min voor het vertrek van een
vliegtuigreis om barotrauma te helpen voorkomen.
3
,C. Lokale sympathicomimetica
Voorkeurspreparaten ▪ Xylometazoline
▪ Oxymetazoline
= Imidazolines
➔ Bestaan ook in pediatrische vormen
➔ Toevoegen van aromatica (metnhol, eucalyptol) is niet
bewezen als zinvol
Andere ▪ Nafazoline
▪ Tramazoline
▪ Fenylefrine: Vibrocil (samen met dimetindeen)
Lokale interacties ▪ Adrenaline wordt gebruikt om lokale anesthetica ter
plaatse te houden.
▪ Oxymetazoline kan de Cmax van de fentanyl neusspray
verminderen door de vasoconstrictie
Chronisch gebruik ▪ Hergebruik zorgt voor atrofie neusslijmvlies
▪ Medicamenteuze rhinitis
▪ In de US enkel als crème tegen rosacea*1
Toediening ▪ Dagelijks gebruik
▪ Max 5-7 dagen
▪ Na 3 dagen stoppen kan men de cyclus weer hernemen
Kinderen ▪ Pediatrische vormen mogelijk
▪ Systemische effecten mogelijk, maar zeldzaam
▪ Af te raden:
❖ Niet-pediatrische vormen
❖ Niet-gedoseerde sprays, druppels
Zwangerschap ▪ Zeer beperkt gebruik toegestaan
*1Rhofade = crème gebruikt tegen rosacea (mensen die rood worden)
o > 95% wordt ongewijzigd geëlimineerd
o Beperkte oxymetazoline metabolisatie door CYP2C19
o Geen CYP inducerende werking of CYP inhiberende werking
4
,Voorkeursproducten: Oxymetazoline en Xylometazoline:
o Lage biologische beschikbaarheid
o Toch soms systemische ongewenste effecten gerapporteerd (zeldzaam)
❖ Case-reports: MI, collaps, QT-verlenging
❖ Oorzaak nog altijd niet duidelijk
❖ Mogelijks gevaarlijkere combinatie indien + beta-blokker
❖ Kinderen iets gevoeliger
o Oxymetazoline heeft geen effect op de bloeddruk
o Beide zijn direct werkende alfa-mimetica = geen interactie met MAO-remmers
Hoe neusspray gebruiken?
5
, Keuze lokaal of oraal:
Lokaal Systemisch
Voordelen ▪ Sneller effect ▪ Langdurig effect
▪ Minder systemische ▪ Efficiënter bij barotrauma
ongewenste effecten
▪ Weinig contra-indicaties
Nadelen ▪ Medicamenteuze rhinitis ▪ Trager effect
▪ Minder lang effect ▪ Veel systemische ongewenste
effecten
▪ Veel contra-indicaties
▪ Veel interacties
▪ Minder doeltreffend
2. Anticholinergica
A. Ipratropium Atronase
o Naast het gebruik bij COPD en astma ook gebruikt in neusspray
o Indicatie: symptomatische behandeling van loopneus bij allergische én niet-
allergische rhinitis
o Geen invloed op de nasale congestie
o Quaternaire N-verbinding: niet door de BHB
o OTC
o Dosering: 2 opeenvolgende verstuivingen in elk neusgat, 2-3x per dag
o Is een ondergebruikt alternatief vanaf 6 jaar voor de overgebruikte lokale alfa-
mimetica, maar wel duurder
o Ook combinatieproduct: otrivine-duo
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anitabierinckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,89. Je zit daarna nergens aan vast.
