In deze samenvatting wordt thema 3, vertering, behandelt van HAVO 5. De samenvatting bevat:
- Alle 5 de paragrafen samengevat
- Meeste begrippen worden uitgelegd in de samenvatting (begrippen zijn gekleurd, zodat het duidelijker is)
- Plaatjes uit het boek van Biologie Voor Jou zodat het duideli...
Vertering
Voedingsstoffen
Voeding
Door middel van voedingsmiddelen krijg je voedingsstoffen
binnen. In totaal zijn er zes soorten voedingsstoffen:
- Eiwitten
- Koolhydraten
- Vetten
- Water
- Mineralen
- Vitaminen
Eiwitten (proteïnen)
Er zijn 2 soorten eiwitten:
- Dierlijke eiwitten (vlees, vis, melk,
kaas en eieren)
- Plantaardige eiwitten (brood,
graanproducten, peulvruchten, noten
en paddenstoelen)
Eiwitten bestaan uit ketens van aminozuren
(tientallen tot meer dan duizend
aminozuren). De ketens worden in het
verteringsstelsel gesplitst in enkele
aminozuren en worden via het bloed naar
de lever vervoerd. Vanuit de lever gaan deze aminozuren naar
de rest van de organen. Als aminozuren weer aan elkaar
gekoppeld worden in de cellen, noem je dit eiwitsynthese. In
eiwitten komen 20 verschillende aminozuren voor:
- 12 hiervan kan de mens zelf maken als er niet voldoende
in het voedsel zit.
- 8 hiervan kunnen mensen niet zelf vormen en moeten via
voedsel binnenkomen. (essentiële aminozuren)
Eiwitten zijn belangrijk in het lichaam voor verschillende dingen:
- Bouwstof van cellen en weefsels (tussencelstof ->
collageenvezels in beenweefsel).
- Reguleren processen (transport, cel communicatie en
chemische reacties)
, - Brandstof (omgezet in glucose -> verbrand)
Bij dissimilatie van eiwitten ontstaat ammoniak, dit wordt in de
lever omgezet in ureum.
Koolhydraten
Koolhydraten zijn belangrijke brandstoffen in het lichaam. (1g
koolhydraten -> 17 kJ). Als je teveel koolhydraten eet dan zorgt
insuline ervoor dat een deel wordt omgezet in polysachariden
(zetmeel) en dit wordt opgeslagen in de lever en in spieren als
reservestof. Overige koolhydraten worden omgezet in vet en
opgeslagen onder de huis of rondom organen.
Koolhydraten kunnen ook dienen als bouwstof DNA en ATP
bevatten monosachariden (desoxyribose en ribose).
Koolhydraten die niet worden verteerd door enzymen van de
mens noem je voedingsvezels (cellulose en pectine). Deze
voedingsvezels zijn afkomstig uit de celwanden van
plantaardige voedingsmiddelen. Voedingsvezels zorgen voor
een verzadigd gevoel.
Vetten
Een vetmolecuul is opgebouwd uit een glycerolmolecuul en drie
vetzuurmoleculen. Er zijn 2 soorten verzuurmoleculen:
- Verzadigd (Er zijn geen dubbele bindingen tussen twee C-
atomen).
- Onverzadigd (Er zijn één of meerdere dubbele bindingen
tussen twee C-atomen).
Je lichaam kan glycerol en de meeste verzuren vormen uit
andere organische stoffen. Je voedsel hoeft daarom maar
weinig vetten te bevatten. Alleen een paar vetzuren essentiële,
zoals linolzuur, moeten in het voedsel voorkomen.
Vetten zijn brandstoffen voor het lichaam (1g vet -> 38 kJ). Vet
heeft een isolerende functie. Vetten zijn ook bouwstoffen en zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmee12347. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
