College aantekeningen
Hersenen en gedrag Hoorcolleges Deeltentamen 2
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Alle aantekeningen van de hoorcolleges voor deeltentamen 2.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hersenen en gedrag Hoorcolleges Deeltentamen 2Hersenen en gedrag 2 Hoorcollege 1 07-10-2019
Slaap
Periodieke toestand van verminderde reactiviteit t.o.v. externe stimuli
Verschilt per soort, individu, stimulus
Functie
- Energiebesparing; daling O2-verbruik, HR, stofwisseling
- Fysiek herstel; diepe slaap stimuleert immuunsysteem, eiwitproductie –
eitwitafbraak
- Geheugenconsolidatie; diepe slaap verbetert geheugen
Slaap is niet los te zien van waak
- Slaap-waak afwisseling in een +- 24-uursritme (circadiaan)
- Functioneren overdag hangt af van slaapkwaliteit/kwantiteit
Tijd nodig voor creëren van ritme
Biologische klok = suprachiasmatische nucleus SCN
- Self-sustained pacemaker
- In mensen 24.2 uur
- Licht zorgt voor reset van 24-uursritme, meest belangrijke Zeitgeber
- Zeitgeber; externe cue waarop het endogene circadiane ritme kan
synchroniseren. Altijd in de pas lopen met de externe wereld
- Free-running ritme; endogeen ritme zonder koppeling met de externe tijd
Nachtuilen; laat naar bed, laat wakker
Leeuwerikken; vroeg naar bed, vroeg wakker
Hall, Rosbash, Young nobelprijs voor de geneeskunde/fysiologie
Hoe ouder we worden, hoe minder diep we slapen
Negatieve feedback loop: eiwitten inhiberen hun eigen DNA-transcriptie. Eiwitten
remmen hun eigen productie.
Verschillen in eiwitefficiëntie veranderen transcriptiekinetiek en daarmee de cyclustijd
Is de SCN de enige invloed op slaap/waak?
We kunnen ervoor kiezen om slaap uit te stellen, SCN negeren
Hoe langer we wakker zijn, hoe meer we de druk voelen om te slapen
Het lichaam neigt naar een homeostase van slaapduur en intensiteit
2-process model
- Process C: circadiane druk om wakker te blijven
Fysiologisch component: SCN-activiteit, melatonine, cortisol, temperatuur
- Process S: homeostatische druk om te slapen
Fysiologisch component: SWS, mogelijk adenosine (cafeïne is de blokker)
Verschil tussen druk om wakker te blijven en druk om te slapen heel groot =
we zijn op dit punt het meest moe
Licht
Huidtemperatuur
Fysieke activiteit
Lichaamshouding
Mentale stress
Pijn
Voeding
,Licht
ipRGCs: gevoelig voor blauw licht, informatie gaat naar suprachiasmatische
nucleus
Pijnappelklier: melatonine produceren bij duisternis – gaat naar rest van het
lichaam
Licht doet melatonine dalen, ook bij blinde mensen
Vroeg licht aanbieden aan begin slaapperiode – ritme verschuift – verlating -
gaan later slapen – staan later op
Einde van de nacht veel licht – ritme verschuift – vervroeging – gaan eerder
slapen – staan eerder op
Mensen zonder retina (blinde mensen): extern melatonine toedienen
Melatonine toedienen: interne ritme loopt synchroon met de externe tijd
Melatonine: circadiaan ritme-verschuivings-middel
Samenvatting
Heel veel biologische processen zijn circadiaan
In mensen: intrinstieke periode van 24.2 uur
Synchronisatie met buitenwereld voornamelijk via licht
Melatonine is zowel ‘output parameter’ van SCN als Zeitgeber
- Melatonen is geen slaapmiddel perse, maar een circadiaan ritme-middel
Slaap meten
Polysomnografie
EEG
EOG, oogactiviteit
EMG, spieractiviteit
Neurotransmitterafgifte meten
Stadia slaap
Waakstadium: alfagolven
Fase 1: theta-golven, doezelen
Fase 2: spindles, K-complexen, lichte vorm van slaap
Fase 3: grote trage delta-golven
REM: lijkt op waken, doezelen, spierspanning op zijn minimaalst, zijn verlamd
- Begin van de nacht; diepe slaap, geheugen, herstel, energiebesparing
- Eind van de nacht; meer REM-slaap
Waak-slaap transities lijkt plotseling
Waak Slaap
nREM REM
Orexine-neuronen activeren waak-inducerende kernen
Via dorsomediale hypothalamus aangestuurd door SCN
Waak-inductie
, Verschillende kernen met exciterende neurotransmitter projecteren van
midbrain – forebrain – neocortex
Slaap-inductie
Slaapinducerende kernen inhiberen (GABA) waakinducerende kernen
Samenvatting
Elkaar tegenwerkende celkernen zijn verbonden in inhibitoire feedback loop
- Hierdoor stabiele staten van slaap/waak
Gemoduleerd door andere slaap/waak kernen waaronder SCN
- Hierdoor is wisseling mogelijk
Fysiologie van slaap
Indien systemen correct functioneren, zijn eigenschappen van waak, nREM en
REM slaap van elkaar gescheiden
Verminderde arousal bij waak – slaap
Synchronisatie in nREM
Dromen in REM
Spieratonie in REM
Narcolepsie
Overmatige slaperigheid overdag
Slapen gefragmenteerd
Schakelaar slaap/waak raakt uit balans
Cataplexie; complete verlamming van spieren tijdens heftige emoties
Hypnagoge hallucinaties: dromen buiten REM
Slaapverlamming: net wakker, maar nog niet in staat om je spieren te
bewegen
Obesitas
Slapen niet meer of minder dan de normale populatie
Waarschijnlijk genetische achtergrond
15-30 jaar
Oorzaak
- Verlies van hypocretine/orexine producerende neuronen in de laterale
hypothalamus
- Geassocieerd met genen die betrokken zijn bij het immuunsysteem; auto-
immuun ziekte
Geen directie behandeling; misschien orexine suppletie
Humane behandeling; defragmentatie van slaap/waak
- Dutjes en stimulantia overdag, GHB ’s nachts
- Vooral bestrijden van symptomen
Samenvatting
Slaap en waak zijn onafscheidelijk en beïnvloeden elkaar over en weer
Wederzijds inhiberende kernen zorgen voor stabiele fases van waak en slaap
Verstoring van wederzijdse inhibitie kan van invloed zijn in
neuropsychologische stoornissen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annabel2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen