Dit is een volledige samenvatting van het vak 1.6 Normal or Abnormal. Als je deze samenvatting goed doorneemt heb je alle belangrijke onderwerpen begrepen.
Anxiety → Een gevoel van angst voor mogelijke gevaren i/d toekomst. Angst is een reactie als
respons op direct gevaar.
- DSM heeft de categorie anxiety disorders. 25 tot 19 procent v/d Amerikaanse populatie
ervaren anxiety disorders. Meest voorkomende categorie bij vrouwen en tweede bij
mannen.
- Ontwikkelt enorme persoonlijke, economische en gezondheidsproblemen (astma, chronische
pijn, hypertensie etc.).
Obsessive compulsive disorder
- Obsessies → Aanhoudende en terugkerende gedachten die als ongepast worden ervaart.
Men probeert ze te onderdrukken of te neutraliseren.
- Compulsion → Herhalende gedragingen (handen wassen) waarvan de persoon het gevoel
heeft dat dit moet gebeuren in reactie op de obsessie.
Angst en anxiety reactie patronen
- De scheiding tussen angst en anxiety is onduidelijk. Wanneer de bron van angst duidelijk is
noem je het angst. Zodra de bron onduidelijk is noem je het anxiety.
- Recente jaren: Onderzoekers zeggen dat angst een basis emotie is (dieren hebben het ook)
die fight or flight activeert. De adaptieve waarde is dat het er voor zorgt dat wij kunnen
ontsnappen.
- Panick attack → Wanneer deze reactie ontstaat zonder extern gevaar.
Zelfde symptomen als bij een state of fear, maar er zijn vaak ook subjectieve
ervaringen van naderende onheil, angst om dood te gaan, gek te worden of controle
te verliezen. Dit gebeurt vaak niet bij een fear state.
3 componenten van angst en paniek:
1. Cognitieve/subjectieve component, ‘ik voel me bang, ik ga dood’.
2. Fysiologische component, hogere hartslag of snelle ademen.
3. Gedrags component, sterke drang om te vluchten.
OCD als een anxiety disorder
OCD is in de DSM-5 verplaatst naar ‘obsessive-compulsive and related disorders’ i.p.v. ‘anxiety
disorder’ omdat anxiety niet als een indicator wordt gezien van OCD. Soms is er geen eens anxiety.
Neurobiologisch
- Niet hetzelfde als andere anxiety disorders. OCD focust op frontal-striatal neural circuitry
including the orbitofrontal cortex, anterior cingulate cortex and striatum (vooral caudate
nucleus).
- Anxiety disorders reageren op meer medicijnen. OCD lijkt alleen te reageren op selectieve
serotonine heropname
- Belangrijkste delen v/h brein liggen i/h limbische systeem (‘het emotionele brein’). GABA,
noradrenaline en serotonine zijn ook van grote invloed.
Bewijs voor verschil komt van
- Complexe statistische analyses en subject rapporten van angst en anxiety.
- Neurobiologisch bewijs.
- Veel is erfelijk en nonspecifiek, veel erfelijke aspecten zijn te vinden bij meerdere disorders.
,Anxiety
Vergeleken met angst en paniek meer gericht op de toekomst en meer verstrooid.
• Cognitief niveau → Negatieve mood, angst voor toekomstige gevaren en het gevoel die niet
te kunnen controleren.
• Fysiologisch niveau → Spanning en chronische overarousal, hierdoor ben je er klaar voor
zodra er gevaar is.
Er is geen fligth or fight reactie, maar het lichaam wordt wel voorbereid als zou er
iets gebeuren waardoor dit moet opspelen.
• Gedrags niveau → Creëren van een sterk gevoel om situaties te vermijden waar gevaar kan
optreden. De drang om te vluchten is niet zo sterk als bij angst.
➔ In een milde vorm kan het leren en prestatie verbeteren, bijvoorbeeld bij een tentamen.
➔ Als het chronisch en ernstig is belemmerd het juist het leerproces en prestatie.
Geconditioneerd
➔ Veel bedreigende situaties roepen angst en anxiety ongeconditioneerd op. Na veel
onderzoek blijkt echter dat het angst en anxiety reactie patroon ook erg geconditioneerd
kunnen zijn.
➔ Een eerst neutrale stimulus (geconditioneerd) (auto geluid) die telkens gepaard wordt met
onaangename gebeurtenissen gekoppeld (ongeconditioneerd) (slaan v/d moeder) kan
uiteindelijk een angst of anxiety reactie uitlokken (geconditioneerde respons).
➔ Dit kan zo ver gaan dat het ook via de psyche kan, bijvoorbeeld dat je niet alleen bang wordt
van het auto geluid maar ook echt van je vader.
Fobieën
➔ De meest voorkomende anxiety disorders. Een angst die niet in verhouding is met een object
of situatie. Het geeft geen echt gevaar, maar alsnog vermijden ze deze situaties.
➔ Er zijn drie categorieën, specifieke fobieën, sociale fobieën en agorafobie.
Specifieke fobie
➔ Zodra iemand sterke en aanhoudende angst laat zien voor een specifiek object of situatie.
Zodra ze in aanraking komen met hun fobische stimuli kunnen zij een paniek aanval krijgen en zulke
anxiety ervaren dat ze er veel voor doen om die stimuli te vermijden.
- Hierbij kunnen ze ook dingen als foto’s vermijden. Dit belemmert het leven doordat je
bijvoorbeeld een baan waarvoor je een lift moet gebruiken niet aanneemt.
- Ze beseffen vaak dat hun angst onnodig en overdreven is.
Ze vermijden doordat de fobische reactie zo onaangenaam is, maar ook omdat ze denken dat er iets
ergs zal gebeuren.
• Bij mensen die één specifieke fobie hebben, heeft 75% nóg een specifieke fobie. Per
specifieke fobie verschilt de gender ratio, maar vrouwen hebben over het algemeen meer
last van specifieke fobieën. Op welke leeftijd een fobie ontstaat of ontwikkelt verschilt ook
per specifieke fobie.
Blood-injection-injury: ¾ procent v/d populatie laten net zo veel angst als walging zien.
• Ze laten een unieke fysiologische reactie zien. Eerst laten ze een versnelling zien waarna een
dramatische daling in hartslag en bloeddruk volgt. Vaak gepaard met misselijkheid,
duizeligheid of flauwvallen, dit gebeurt niet bij andere fobieën.
• Evolutie: Flauwvallen zorgt ervoor dat verdere aanval niet gebeurt. Verlaging v/d bloeddruk
zorgt ervoor dat er weinig bloedverlies is bij een wond.
• Dit lijkt erg erfelijk te zijn.
,Causale factoren
• Psychoanalytisch standpunt: Fobieën representeren een verdediging tegen de anxiety die
afstamt van de onderdrukte impulsen van de id. Het is te ‘gevaarlijk’ om de onderdrukte
impuls v/d id te weten. Hierdoor wordt de anxiety op een extern object afgespiegeld die een
symbolische relatie heeft met het werkelijke object v/d anxiety.
Te speculatief
• Geleerd gedrag: Wolpe en Rachman bedachten een alternatief op de psychoanalytische
theorie. Zij zeiden dat specifieke fobieën ontwikkelen door klassieke conditionering. De angst
reactie kan geconditioneerd worden aan neutrale stimuli zodra deze met onaangename
situaties worden gepaard. Zodra een object ontwikkelt is kan deze ook tot angst voor andere
situaties leiden.
- Als kind onder een deken vastgehouden kan leiden tot angst voor liften (kleine ruimte).
- Vicarious conditioning: Naast klassieke conditionering een andere manier om het op te
lopen. Angst wordt van persoon op persoon overgebracht. Bijvoorbeeld je opa in distress
zien als hij doodgaat waarbij hij overgeeft → Angst voor overgeven.
- Kan men dus ook angst aanleren door de media (aapjes die ander aapje op het beeld bang
zag voor een slang).
- Individuele verschillen in leren: Veel mensen hebben een trauma, maar waarom dan niet
meer een fobie? Verschillen in levenservaringen bepalen wie een fobie ontwikkelt en wie
niet. Je moet de levenservaringen van mensen begrijpen die dezelfde trauma’s ervaren. Als jij
zelf al veel goede ervaringen hebt gehad met honden, of één van je ouders houdt van
honden dan zal één keer bijten niet snel voor een fobie zorgen. Als je meteen wordt gebeten
kan dit wel snel voor een fobie zorgen.
- Evenementen voor of tijdens de geconditioneerde ervaring kunnen het niveau van angst
bepalen. Als je bijvoorbeeld kan ontsnappen zal de anxiety minder zijn dan wanneer je niet
kan ontsnappen.
- De ervaringen na de geconditioneerde ervaring zullen ook de sterkte en aanhoudendheid v/d
angst bepalen. Verbaal heeft bijvoorbeeld invloed ‘je hebt geluk dat je nog leeft’, dan besef
je de ernst v/d situatie.
- Cognitie en gedachten kunnen er ook voor zorgen dat een angst blijft. Fobische mensen
zullen constant alert zijn, mensen zonder zullen zich bij een onaangename situatie gewoon
wegdraaien.
• Evolutionair aangeleerde angsten en fobieën
- We zijn veel sneller bang voor slangen en spinnen dan voor brommers en geweren hoewel
deze net zo goed geassocieerd kunnen worden met trauma’s. Onze evolutionaire
geschiedenis heeft ons geleerd voor welke stimuli wij het meest bang moeten zijn.
- Prepared learning: Is zo gekomen doordat mensen die een angst voor écht gevaarlijke
dingen ontwikkelde een voordeel hadden. Geweren waren er niet in onze vroege
evolutionaire gescheidenis.
- Onderzoek Öhman: Angst is beter geconditioneerd aan angst-relevante stimuli dan angs-
irrelevante stimuli. Ze vonden dat de angst-relevante stimuli zelfs geactiveerd konden
worden als ze onderbewust werden getoond (heel kort). Dit kan het irrationele deel van
anxiety verklaren.
• Biologische factoren
- Genetische factoren en persoonlijkheid hebben een grote invloed op het ontwikkelen en
behouden van een fobie. Mensen met het s allel ontwikkelen sneller een fobie.
- Timide kinderen van 21 maanden hebben en grotere kans om een fobie te ontwikkelen.
- Tweelingstudies: Monozygote tweelingen delen vaker fobieën. Het liet echter ook zien dat
omgevingsfactoren ook een grote invloed hadden.
, Behandeling
➔ De beste behandeling voor specifieke fobieën is exposure therapy.
Exposure therapy: Cliënten worden langzaamaan i/d real life situatie geplaatst v/d angst. Ze worden
aangemoedigd om zichzelf samen met een therapeut of vriend in de fobische situatie te plaatsen.
- Een variant hierop is participant modeling: De therapeut acteert manieren om met het
fobische object om te gaan. Zo leert men dat de situaties niet zo eng zijn als ze dachten. Er
zijn hier veranderingen i/d activatie v/d amygdala.
- Bij veel fobieën is exposure therapie na één behandeling al genoeg. Dit is positief want vaak
willen mensen maar één keer.
- Er wordt ook gebruik gemaakt van virtual reality.
- Sommige onderzoeken voegen cognitieve technieken toe, dit heeft weinig succes.
- Medicatie belemmerd ook juist de effectiviteit van exposure therapy.
Sociale fobieën
➔ Uitschakelende angst voor één of meer specifieke sociale situaties. Een persoon is bang voor
de mogelijk negatieve evaluatie van anderen. Ook dat hij/zij zich op een belachelijke manier
gaat gedragen.
➔ Ze vermijden deze situaties of ondergaan ze met grote distress. 12% v/d populatie.
➔ Er zijn twee subtypes: Waar men moet presteren (spreken voor een groep) en waar men niet
hoeft te presteren (naar een publieke toilet gaan).
• Vrouwen ervaren dit meer (60%), deze fobie ontwikkelt in de vroege/middellate
adolescentie. 2/3e v/d mensen die een sociale fobie hebben gehad hebben meer dan één
sociale fobie. 50% heeft vaak ook depressie. 1/3e drinkt om hun distress af te laten nemen.
• Lagere werkgelegenheid, lagere SES, 1/3e heeft moeite i/d rest van hun leven.
• Maar 37% werd binnen 12 jaar zonder hulp beter.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucaanthonisse. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
