Een volledige samenvatting van hoofdstuk 3 uit het boek MEMO Geschiedenis Bovenbouw HAVO: Veranderend mens- en wereldbeeld. Inclusief begrippen. De samenvatting is gebaseerd op de leerdoelen, waardoor de vragen op de toets makkelijker te beantwoorden zijn. Voor deze toets haalde ik een 9,7.
• Met een voorbeeld uitleggen hoe het mensbeeld en het wereldbeeld veranderden
tijdens de renaissance;
• Uitleggen wat de invloed van het humanisme was op deze veranderingen;
• Oorzaken noemen van het ontstaan van de renaissance in Italië;
• Met een voorbeeld uitleggen dat de renaissance zich ook naar Noord-Europa
verspreidde.
In de renaissance gingen mensen anders tegen zichzelf en de wereld aankijken. = een
verandering in het mensbeeld (=De ideeën die mensen hebben over zichzelf en de mensen
om hen heen.) en het wereldbeeld (= visie op omgeving en wereld).
Tijdens de renaissance ontstond een ander mensbeeld: de mens was niet langer een nietig
wezen, volledig afhankelijk van God, maar iemand die zelf iets voorstelde, die talenten had.
De algemeen ontwikkelde mens (uomo universale) was het ideaalbeeld van dit type mens:
iemand die zich op allerlei terreinen kon ontplooien.
Nieuwe wereldbeeld:
In de middeleeuwen waren de mensen vooral geïnteresseerd in de wereld waar ze na hun
dood terecht zouden komen; aan de wereld direct om hen heen besteedden ze minder
aandacht.
In het nieuwe mensbeeld van de renaissance stond de mens zelf centraal en groeide dus
ook de nieuwsgierigheid naar de hem omringende wereld. Hij ging zelf onderzoek doen en
daardoor veranderde zijn visie op zijn omgeving (wereldbeeld).
Voor de middeleeuwer was de relatie met God het allerbelangrijkst.
Ideaalbeeld = Uomo universale = iemand die zich volledig ontplooide.
Een voorbeeld van zo iemand is Leonardo da Vinci (1452-1519), die zich bezighield met de
anatomie van het menselijk lichaam, aan natuur- en scheikunde deed, schetsen en
schilderijen maakte, gebouwen en apparaten ontwierp en muziek schreef. Allemaal dingen
die te maken hadden met een diepe interesse in de mens en zijn wereld.
Kenmerkende aspecten met een bijdrage aan de renaissance:
- De opkomst van handel en ambachten en het herleven van de agrarisch-urbane
samenleving. Door handel en ambacht ontstond er een groep van rijke burgers, die geld
hadden om kunst en cultuur te ondersteunen.
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden.
Steden werden later centra van de renaissance.
, - De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van
kruistochten. Door deze expansie kwamen in het Westen verloren gewaande geschriften
van klassieke auteurs voor studie beschikbaar.
Mensen gingen door de geschriften van humanisten als Erasmus negatiever aankijken tegen
de kerk. Humanisten als Erasmus kwamen tot de conclusie dat het gedrag van monniken en
priesters afweek van wat in de Bijbel stond.
De renaissance begon in Italië. Daar waren stadstaten ontstaan. De belangrijkste bewoners
waren rijk geworden door handel en nijverheid. Zij voelden zich verwant met de Romeinse
stadscultuur. Er werden bovendien veel verloren gewaande teksten uit de oudheid
teruggevonden in kloosters in Zuid-Europa. Ook kwamen er teksten boven water na de
opleving van de handelscontacten met de Arabische wereld, na de kruistochten.
Volgorde
1. Het herleven van de handelscontacten met de Arabische wereld door de
kruistochten.
2. De Italiaanse humanist Boccaccio schrijft het boek 'Decamerone'.
3. De boekdrukkunst wordt uitgevonden.
4. De humanist Erasmus levert kritiek op de kerk.
Vier verklaringen voor het onstaan van de Renaissance in Italië:
- De bloei van de handel en nijverheid.
- De herontdekking van verloren gewaande teksten van klassieke auteurs.
- De zichtbaarheid van de resten van de antieke cultuur.
- Het ontstaan van zelfstandige stadsstaten.
-
In Noord-Europa hadden de ideeën uit het humanisme en de renaissance onder andere
invloed op hoe men tegen de kerk aankeek. Sommigen begonnen te streven naar een meer
persoonlijk geloof dan via de kerk mogelijk was.
Met hun kennis van Latijn en Grieks keken humanisten namelijk kritisch naar de Latijnse
Bijbelvertaling, die in de kerk veel werd gebruikt.
Erasmus= bijbelse humanist. Erasmus vertaalde het Nieuwe Testament rechtstreeks vanuit
het Grieks naar het Latijn.
Erasmus wilde niet dat de christelijke geloofsgemeenschap uit elkaar zou vallen.
Humanisme = De cultuur van geleerden uit de tijd van de renaissance. Humanisten
oriënteerden zich sterk op de literatuur en geschiedenis uit de oudheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eliseboer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
