Samenvatting over fysische factoren in de aardrijkskunde. Begrippen uitgelegd en toegelicht met een overzicht van klimaatgebieden. Uitleg over zeestromen en het water. Met gesteenten en begrippen zoals erosie en sedimentatie.
Gesteentekringloop
Het proces waarbij materiaal van de aardkorts afbreekt en vervolgens nieuw
gesteente vormt
3 soorten gesteente:
1. Sediment gesteente kalk en zandsteen
Ontstaat door opgehoopt verweringsmateriaal wat wegzakt in de aardkorst en door
de grote druk nieuw gesteente ontstaat.
2. stollingsgesteente basalt en graniet
Ontstaat door het afkoelen en stollen van magma, komt heel veel voor
3. Metamorf gesteente leisteen en marmer
Dit ontstaat als sediment- of stollingsgesteente wegzakt in de aardkorst en door de
langdurige hoge druk en warmte omgevormd tot metamorf gesteente
Koolstofkringloop
De koolstofkringloop omvat alle processen waarmee de koolstof rond de aarde
circuleert. Dit heeft ook een grote impact op de gesteentekringloop.
Het externe systeem aarde
De aarde bestaat uit verschillende sferen
1. de atmosfeer omvat alle lucht en alle gassen
2. de hydrosfeer omvat al het water
3. de biosfeer omvat het leven
4. de lithosfeer omvat de vaste aarde
Binnen al deze sferen vinden unieke circulaire processen van stoffen en elementen
plaats. Het geheel van al deze sferen wordt de geosfeer genoemd.
Stralingsbalans
Dit is het balans tussen de inkomende zonnestraling en uitgaande warmtestraling op
aarde. De zon schijnt op de aarde en een deel van deze straling wordt teruggekaatst
het heelal in. Het andere deel wordt wel doorgelaten en geabsorbeerd door wolken
en het aardoppervlak. Het aardoppervlak geeft door deze opwarming warmte door
terug aan de atmosfeer en ook daar wordt een deel doorgelaten naar het heelal. Het
andere gedeelte wordt alweer teruggekaatst naar de aarde en dat heet het
broeikaseffect.
Verspreiding van de warmte
De verspreiding van de warmte wordt op 2 manieren gedaan. Door middel van de
circulatie in de atmosfeer en door middel van de circulatie in de oceanen. Deze 2
circulaties zorgen ook voor een energiebalans op de aarde.
,Atmosferische circulatie
De wereldwijde verplaatsing van lucht. Hierbij ontstaat dus ook wind. Door deze
circulatie wordt er lucht van hoge luchtdrukgebieden verplaatst naar lage
luchtdrukgebieden.
Wet van Buys Ballot
Dit houdt in dat de wind op het noordelijke halfrond een afwijking naar rechts heeft en
op het zuidelijk halfrond naar links.
Corioliseffect
een verklaring voor waarom er afbuigingen in de wind ontstaan. Je zou denken dat
de lucht rechtstreeks naar lage luchtdrukgebieden verplaatst maar de lucht stroomt
er nou juist meer om heen. Dit heeft ook veel te maken met de wet van Buys Ballot.
Intertropische convergentiezone (ITCZ)
dit is een lagedrukgebied rond de evenaar. De lucht is hier het warmst onder invloed
van de zon. De ITCZ ligt rond de zomer op het noordelijke halfrond en in de winter op
het zuidelijke halfrond. (vergeleken met de Nederlandse seizoenen)
De Passaat
Dit is een stabiele stevige wind die het hele jaar door waait. Deze wind waait tussen
de keerkringen naar de evenaar en de subtropische hogedrukgebieden en de ITCZ
met lage druk
De Moesson
Dit is een wind die elk half jaar van richting wisselt. Dit komt omdat de ITCZ met de
seizoenen verplaatst en dus de richting van de moesson ook.
Oceanische circulatie
Dit is de circulatie in de oceanen en zeeën. Dit wereldwijde proces heet de
thermohaliene circulatie en wordt ook wel de diepwaterpomp genoemd. Deze
zeestromen worden aangedreven door wind en door de verschillen in het zeewater.
Bij verschillen moet je denken aan verschillen in de dichtheid van het water, de
tempratuur of het zoutgehalte van het zeewater. De oceanen bestaan uit
hoofdcirculaties en die bestaan weer uit meerdere stromen.
Warme en koude zeestromen
De warme zeestromen transporteren warm water naar hogere breedten. Warm water
is lichter, omdat daar de moleculen minder dicht op elkaar zitten
De koude zeestromen transporteren koud water richting lage breedten. Koud water is
zwaarder omdat de moleculen daar dichter op elkaar zitten
, Klimaatgebieden
Gebieden op aarde met hetzelfde klimaat. Alle klimaatgebieden bij elkaar vormen
een klimaatpatroon en dat wordt beïnvloed door de ligging van oceanen, contineten
en gebergten.
Kenmerken van de landschapszones op aarde
De begroeiing over de aarde is heel gevarieerd. Zelfs in een gebied komt het voor
dat het landschap er anders uit ziet.
Geomorfologische verschijnselen:
Verschillende landschapsvormen en de processen die hieraan vooraf zijn gegaan
Geofactoren
Factoren die bepalen hoe een landschap eruit ziet. Je hebt 6 verschillende
geofactoren:
1. gesteente en reliëf (hoogteverschil in landschap)
2. klimaat en lucht
3. Bodem
4. Water
5. flora en fauna (vegetatie)
6. invloed van de mens en dier
Al deze geofactoren zijn afhankelijk van elkaar. Als er eentje verandert leidt dat tot
verandering van de andere geofactoren.
Tipping-point: moment waarop je te ver bent gegaan en alles erger wordt.
Landschapszone
Dit is de combinatie van de klimaatzones en begroeiing. Dit leidt tot de natuurlijke
landschapszones op aarde. Je hebt 6 verschillende landschapszones:
1. Polaire zone (toendra) grond bestaat uit permafrost, altijd bevroren. Veel
sneeuw en nooit een gemiddelde maandtempratuur boven de 10 graden. Er groeien
geen bomen
2. Boreale zone (naaldwoud) een overgang tussen de polaire en gematigde zone.
De winters zijn heel koud, maar in enkele maanden komt de tempratuur wel boven
de 10 graden. Veel naaldbomen en weinig neerslag
3. Gematigde zone (zomergroen loofwoud, grassteppe) Een vochtig klimaat met
gematigde temperaturen. Temperatuur verschillen tussen zomer en winter zijn klein.
Bovenste laag grond bestaat uit humus en is dus heel vruchtbaar en gunstig voor
landbouw.
4. Subtropische zone (mediterraan) warmer dan de gematigde zone, koeler dan
in de tropen. Gedurende het hele jaar neerslag maar een droogseizoen is ook
mogelijk.
5. Aride zone (woestijn en woestijn-steppe) Weinig neerslag, dus bijna geen
bomen. In de bodem vind je vee zout- en kalkconcentraten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bienespijkers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
