Samenvatting
samenvatting college + literatuur BLOK B werk,sport,hobby
- Instelling
- Hogeschool Utrecht (HU)
samenvattingen van de college's + literatuur van BLOK B werk,sport,hobby
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: marleenstaal • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 2 – Pijn en pijnverwerkingLITERATUUR
Pijn wordt gedefinieerd als “een onplezierige sensorische en emotionele ervaring,
geassocieerd met actuele of potentiële weefselschade, of beschreven in termen
van dergelijke schade. Pijn is niet alleen een sensorische ervaring maar ook
emotioneel, en dat pijn niet altijd wordt veroorzaakt door actuele schade.
Pijn kan worden onderverdeeld in acute en chronische pijn. Acute pijn ontstaat
wanneer er weefselschade is: nociceptieve pijn. Wanneer de oorzaak van pijn in
het zenuwstelsel ligt (bijvoorbeeld een beklemde zenuw of schade aan neuronen)
dan spreek je van neuropathische pijn. Neuropathische pijn kan worden
onderverdeel in perifere neuropathische pijn en centrale neuropathische pijn.
Acute pijn ontstaat wanneer weefsel beschadigd raakt door een mechanische,
chemische of thermische (nocische) prikkel. De prikkel wordt door vrije
zenuwuiteinden (nocisensoren) omgezet in actiepotentialen. Er zijn 2 soorten
vezels die deze informatie doorgeven aan het CZS.
De eerste vezel is de Adelta-vezel die de prikkel naar het ruggenmerg
geleid, de pijnreactie hierop noemt met primaire pijn. Deze pijn wordt
direct gevoeld en is duidelijk gelokaliseerd.
Als reactie op de weefselschade ontstaat er in het weefsel een
ontstekingsreactie. De ontstekingsmediatoren die vrij komen uit de
kapotte cellen zorgen voor het prikkelen van andere zenuwuiteinden. De
vezels die deze prikkels opvangen en doorgeven aan het ruggenmerg zijn
de C-vezels. De pijn die hierdoor wordt veroorzaakt wordt secundaire pijn
genoemd en is een doffe, zeurende pijn die niet goed te lokaliseren valt.
Deze secundaire pijn heeft een sterke emotionele component en houdt de
aandacht gericht op het letsel.
C-vezels hebben naast het geleiden van de pijnprikkel naar het ruggenmerg nog
een andere functie: ze geven ook de speciale stof Substance P af in het weefsel.
Deze stof zorgt ervoor dat je pijn niet alleen voelt op de plek van de schade,
maar ook in het gebied er omheen. Substance P stimuleert namelijk het lokale
ontstekingsproces in het beschadigde weefsel waardoor het ontstekingsgebied
wordt uitgebreid. Substance P zorgt voor een verlaging van de prikkeldrempel
van C-vezels en stimuleert de eigen C-vezel om zelf actiepotentialen op te
wekken. Deze reacties in het ontstekingsgebied worden perifere sensitisatie
genoemd. De lage prikkeldrempel van C-vezels veroorzaakt een verhoogde
gevoeligheid voor pijn: hyperalgesie. Door uitbreiding van het ontstekingsgebied
worden prikkels die normaal als niet pijnlijk worden ervaren, als pijnlijk ervaren
(allodynie).
Het geheel van hersengebieden, stijgende en dalende banen wordt aangeduid
met de pijnneuromatrix, de pijnmatix genoemd.
,SAMENVATTING COLLEGE
Pijn en pijnverwerking
Pijn is een multidimensioneel symptoom (veel factoren hebben invloed op de beleving van pijn)
Acute pijn Pijn die direct is ontstaan na weefselschade
Chronische pijn Alle soorten pijn die langer dan 3 maanden wordt ervaren
Indeling pijn - soorten
Pijn
Nociceptieve pijn Nociplastische pijn
Neuropathische pijn
Weefselschade Centrale sensitisatie
Zenuwweefsel
Centraal Perifeer
Nociceptieve pijn
Pijn ontstaan door weefselschade
Schade in steun-/bewegingsapparaat
Goed gelokaliseerde pijn
Scherpe pijn
Neuropathische pijn
Zenuwpijn door beschadiging van zenuwweefsel.
Centraal/Perifeer
Nociplastische pijn
Centrale sensistatie
Ontstaat niet door schade in het weefsel maar door verandering in het centrale
zenuwstelsel
Indeling pijn – onderwijs IBS
De indeling is het zelfde maar het IBS zegt dat in alle soorten pijn een centrale verwerking zit.
Het is lastig om onderscheid te maken in 1 soort pijn, het is vaak een samenhang van verschillende
soorten pijn.
Pijn is een groter probleem dan alleen een fysiek probleem, je emoties, gedrag en cognities spelen
een belangrijke rol. Daarnaast gaat het er ook om in welke context de pijn wordt ervaren.
Emoties Gedrag Cognitie
Centraal
Nociplastische pijn
Centrale sensitisatie
Nociceptieve pijn
Weefselschade
Neuropathische pijn
Pijn Zenuwweefsel
Centraal Perifeer
,Fysiologie van Nociceptieve pijn (acute pijn)
Een noxische prikkel leidt tot het stimuleren van specifieke sensoren (noci-sensoren). Deze
informatie komt het lichaam binnen als nociceptie.
Het pijnsignaal treedt op in het perifere weefsel als er weefselbeschadiging optreedt. Dit signaal gaat
vervolgens naar het ruggenmerg, stijgt op en komt via de hersenstam in de hersenen terecht. Direct
komt er een reactie terug uit de hersenen richting het ruggenmerg.
Acute pijn
Om het moment dat er een beschadiging is zal er direct een
scherpe pijn te voelen zijn, primaire pijn. Deze prikkel ontstaat
door de noxische prikkel en is scherp en gelokaliseerde pijn.
Deze noxische prikkel wordt via een zenuwvezel (Adelta-vezel)
naar het ruggenmerg toe geleidt.
Na verloop van tijd neemt de acute pijn af, maar zal de pijn
diffuus/ vaag worden. De pijn is er niet continue maar doet af en
toe wel pijn. Dit is de secundaire pijn en wordt geleidt via de C-
vezel.
Secundaire pijn
Als er weefsel is beschadigd ontstaat er een ontstekingsreactie. Er komen allerlei stofjes
(ontstekingsmediatoren) vrij in het weefsel die er voor zorgen dat de C-vezel wordt geprikkeld. De C-
vezel geeft het signaal door aan het ruggenmerg maar tegelijkertijd wordt de prikkel ook
teruggegeven aan het weefsel. Door het teruggeven van de prikkel aan de C-vezel komt er een stofje
vrij, substance P. Substance P stimuleert de ontstekingsreactie nog meer. Door de zelf stimulatie van
de C-vezels wordt hun eigen prikkel verlaagd. Dit heeft tot gevolg dat het omliggende weefsel van de
beschadiging veel gevoeliger wordt.
Hyperalgesie: verhoogde gevoeligheid voor nociceptieve prikkels
Allodynie: niet-nociceptieve prikkels worden pijnlijk
Dit geheel noem je: perifere sensitisatie
Nociceptieve pijn verwerken in centrale zenuwstelsel
De Adelta en C-vezels lopen beide naar de achterzijde van het ruggenmerg, maar doen daar
vervolgens beide iets anders.
De Adelta vezels schakelen 1x over naar een baan die direct naar de hersenen toe gaat (zeer snelle
reactie). Door de enkele overschakeling is er weinig aan het signaal te veranderen (dempen/erger
maken), zorgt voor een direct reflex.
De C-vezel schakelt vaak over. De C-vezel geeft ook het stofje supstand P af in het ruggenmerg, die
ervoor zorgt dat het gevoeliger wordt (centrale sensitisatie).
Demping – poorttheorie (melzack & wall)
Het moment dat er 2 prikkels tegelijk het ruggenmerg inkomen kan de C-vezel gedempt worden door
bijvoorbeeld een Abeta vezel (tast). De Abeta vezel sluit als het ware de brug van de C-vezels
waardoor de pijn minder ervaren wordt en de tast meer wordt waargenomen.
Abeta vezel inhibeert C-vezel. Dit kan niet bij een Adelta prikkel omdat deze direct naar de hersenen
gaat waardoor er weinig valt aan te passen.
, Banen hersenen
De Adelta vezels gaan direct naar de hersenen en vertellen waar de schade is.
De C-vezels schakelen heel vaak voordat zij naar het emotionele deel van de hersenen gaan.
Descenderende pijndemping (afdalende remming van prikkel)
Pijndemping
Endorfine --> remmen pijnsignalen in stijgende en dalende banen
Via de DNIC (diffuse noxische inhiberende controle) komt het signaal in de ruggenmerg waar nog een
stofje vrij komt, enkefaline. Enkefaline remt nociceptieve prikkels. (poorttheorie)
Pijnneuromatrix - Pijnverwerking in de hersenen
De verwerking vindt niet alleen plaats in gewaarwordingsdeel, maar ook in je emotionele brein en
het wordt cognitief verwerkt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper larissavandenbroek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen