Samenvatting spelling
Hoofdstuk 1 ons spellingsysteem
De verschillen in benaderingswijze hebben te maken met de manier waarop onze spelling is
geregeld.
1.1 Ons schriftsysteem en leren spellen
Woorden weergeven door middel van tekeningen en afbeeldingen noemen we een
pictografisch schriftsysteem. Het voordeel hiervan is dat er een vrij ingewikkelde boodschap
op een simpele manier weergegeven kan worden, zodat het voor iedereen te begrijpen is. Bij
het voorbereiden op het leren lezen kan er goed gebruik gemaakt worden van
pictogrammen. Kinderen leren hiermee dat een pictogram een teken is dat verwijst naar een
gesproken woord en dan is de stap naar het lezen niet groot meer.
Een schriftsysteem waarbij elk plaatje staat voor 1 woord, noemt men een logografisch
schriftsysteem. De woorden en ook wel voorvoegsels en achtervoegsels krijgen aparte
symbolen.
Een schriftsysteem waarbij taal wordt weergegeven door de afzonderlijke spraakklanken van
een woord te noteren, noemen we een alfabetisch schriftsysteem. Niet voor alle
spraakklanken hebben we een apart teken, maar alleen voor die spraakklanken die een
verschil in betekenis opleveren.
Spraakklank wordt ook wel Foneem genoemd. Een foneem is een spraakklank die
betekenisverschil veroorzaakt. Deze fonemen worden niet alleen weergegeven door letters,
maar ook door lettercombinaties. De schriftelijke weergave van een foneem heet een
grafeem. Een grafeem is dus een letter of lettercombinatie die verwijst naar een foneem. Er
hangen nadelen aan fonemen en grafemen;
1. Het herkennen van fonemen is geen kwestie van goed luisteren, maar meer van
abstract denken.
2. Grafemen kunnen uit twee verschillende letters bestaan.
3. De koppeling tussen de fonemen en grafemen is niet eenduidig.
, 1.2 Hoofdregels van de Nederlandse spelling
1.2.1 Het fonologisch principe
Het fonologisch principe wil zeggen dat elk foneem door een apart grafeem wordt
weergegeven. Dit wordt ook wel het beginsel van de standaarduitspraak genoemd. Elk
grafeem staat voor 1 en hetzelfde foneem. Woorden die alleen volgens het fonologisch
principe worden gespeld, noemen we klankzuiver, woorden waarin de spelling ook de
uitspraak weergeeft.
Bij de spelling moet er niet alleen gelet worden op losse spraakklanken, maar ook op de
vorm van een woord.
1.2.2 Het morfologisch principe
Als we bij de spelling van een woord niet uitgaan van de klank, maar van de vorm van
woorden, dan spreken we van het morfologisch principe of het beginsel van de
vormovereenkomst. Woorden zijn vaak opgebouwd uit kleinere elementen die elk een eigen
betekenis hebben. Zulke betekenis dragende elementen noemen we morfemen. Sommige
morfemen kunnen als woord voorkomen, vrij morfemen, andere moeten altijd aan een
bestaand woord worden toegevoegd, gebonden morfemen (voor- of achtervoegsels).
De regel van de gelijkvormigheid houdt in dat we een woord of voor- of achtervoegsel steeds
op dezelfde manier schrijven. Deze treedt vooral op bij klanken die aan het eind van een
woord anders worden uitgesproken dan midden in een woord en bij klanken die in de
uitspraak wegvallen of veranderen door de klank die ernaast staat. Een morfeem wordt dus
altijd op dezelfde manier gespeld.
De regel van de overeenkomst houdt in dat ook de opbouw van een woord in de spelling
duidelijk wordt. Als een woorden op dezelfde manier zijn gevormd, worden ze ook op
dezelfde manier geschreven.
1.2.3 Het syllabisch principe
Het syllabisch principe heeft betrekking op de spelling van syllaben in een woord. Een syllabe
is een klangroep, een gedeelte van een woord. De klanken die bij een gesegmenteerde
uitspraak van woorden als 1 groep worden uitgesproken, noemen we klankstukken of
syllaben. Een syllabe is dus ook wat anders dan een lettergreep. Een lettergreep is een
visuele verdeling van een woord.
De verenkelingsregel; als een klankstuk eindigt op een lange klank, dan schrijven we 1 letter.
De verdubbelingsregel; als een klankstuk eindigt op een korte klank, dan schrijven we 2
letters.
Om woorden met de verenkeling en verdubbeling goed te kunnen schrijven, moeten de
kinderen verschillende handelingen verrichten. Ze moeten een woord verdelen in
klankstukken, ze moeten spraakklanken kunnen herkennen als een korte of lange klinker en
ze moeten een regel toepassen.
1.2.4 Het etymologisch principe
Het etymologisch principe houdt in dat de herkomst bepalend is voor de schrijfwijze van een
woord of spraakklank.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Dominiqueploeg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.