In dit document zijn de belangrijkste punten uitgelegd van hoofdstuk 4 leefomgeving wateroverlast. Voor paragraaf 1 tot en met 6. Begrippen zijn roze gekleurd en zijn handig om extra goed te leren.
Rijn en Maas
De waterscheiding is de grens tussen de stroomgebieden, die worden gevormd door
gebergten of andere verhogingen in het landschap. Het gebied van de hoofdrivier met zijn
zijtakken noem je het stroomstelsel. Dit bestaat uit de bovenloop, middenloop en
benedenloop, die samen het lengteprofiel vormen. De herkomst van het water bepaalt de
rivier:
● Een gletsjerrivier, wordt gevoegd met smeltwater en ijs.
● Een regenrivier, zoals de Maas, krijgt zijn water van de neerslag.
● Een gemengde rivier, zoals de Rijn, wordt gevoed met smeltwater en regenwater.
Het watertoevoer verandert gedurende het jaar, dit is het regiem. De tijd die het water van
een regenbui nodig heeft om in de rijn te komen het de vertragingstijd. De snelheid hangt af
van de onderliggende gesteente, de bodem en de vegetatie. Het verval is het hoogteverschil
tussen 2 plaatsen. Het verhang is het hoogteverschil per kilometer. Het debiet is hoeveel er
water op een plek binnenstroomt.
De waterafvoer verandert
Het neerslagregiem (schommelingen van neerslag gedurende het jaar) veranderd op twee
manieren:
1. er valt meer neerslag
2. de neerslag valt onregelmatiger.
Er is in het stroomgebied rondom rivieren veel bebouwing, hierdoor komt water meteen in
het riool en dan direct in rivieren. Het oppervlak van de vertragingstijd neemt door deze
verstening af. Hierdoor ontstaat soms piekafvoer. Je kan niet eindeloos dijkverzwaring
blijven toepassen (dijkverhoging). De afname van het waterbergend vermogen, verstening,
de ontbossing, de verandering van het neerslagregiem en de bodemdaling hebben gevolgen
op de waterafvoer.
Het water dreigt
Ondanks onze stevige dijken en deltawerken blijft ons kust- en rivierengebied een bron van
zorg. Dit komt door het versterkt broeikaseffect en de bodemdaling. De zeespiegel stijgt en
de bodemdaling is het gevolg van de plek waar nederland ligt. Namelijk op een bekken die
langzaam daalt. Hierdoor stijgt de zeespiegel eigenlijk nog meer. Bij doodtij staat het water
relatief laag en bij springtij hoog. Als er tegelijkertijd een noordwester storm op de noordzee
staat wordt het water de trechter in geduwd. Als er in die zelfde periode ook nog veel
neerslag valt en een piekafvoer ontstaat. Wordt de hele situatie heel gevaarlijk. De rvier kan
namelijk zijn water niet kwijt.
, 4.2 de kust
De opbouw van de Nederlandse kust
De nederlandse kust bestaat uit drie zones:
1. De waddenzeekust. Gevormd door zeedijken.
2. De Noord- en Zuid-Hollandse kust. Hier liggen strandwallen met daarop een
duinenrij, de duinenkust.
3. De Zeeuwse kust. Eerst was dit gebied een estuarium. Een trechtervormige monding
van een rivier in zee. Door deltawerken is zeeland veel veiliger. Duinen, primaire
keringen en andere waterkeringen schermen de delta nu af van de zee.
Zachte kust: stranden, duinen, zandplaten, wadden en kwelders.
Harde kust: Zeedijken, boulevards en hybride keringen (een combinatie van harde
zeewering met duinen).
Natuurlijke processen langs de kust
De kust is constant in beweging door de wind, getijden, zeestromingen en de golfwerking.
Terwijl op de ene plek wordt zand weggeslagen, kan op een andere plek kust aangroeien. Er
stroomt water vanuit de atlantische oceaan de noordzee in. Parallel aan de kust wordt een
strandwal gevormd. Hierachter ontstaat een waddengebied. Er vormen zich steeds meer
strandwallen en als die droog komen te staan kunnen er duinen ontstaan. Het getij komt via
twee getijdenstromingen de noordzee binnen: via het Nauw van Calais en via Schotland. Bij
vloed is de stroming van zuid naar noord en bij eb andersom. Het zand wordt op de kust
geworpen door de werking van golven.
Menselijke processen langs de kust
Heel vroeger beschermde men zich van de kust door middel van terpen. Iets later door
zeedijken. Grote projecten van de laatste jaren:
❖ De afsluiting van de Zuiderzee -> ijsselmeer
❖ De Hondsbossche zeewering. Hier is een stevige zeedijk aangelegd.
❖ De Westkapelse Zeedijk. De eerste versie van deze zeewering op de westpunt van
Walcheren stamt uit 1549.
❖ De Deltawerken. Na de watersnoodramp ontstond het deltaplan.
❖ De stormvloedkering in Nieuwe Waterweg.
De Westerschelde blijft open want dit geeft toegang tot Antwerpen.
4.3 Rivieren: adaptief deltamanagement
Waterbeleid
Het integraal beleid is alleen mogelijk als de rijkswaterstaat, de provincies, gemeenten en
waterschappen nauw samenwerken. Op deze manier kunnen zij gezamenlijk oplossingen
zoeken op verschillende bedreigingen. Met dit adaptief deltamanagement wil de overheid op
een flexibele manier Nederland klimaatbestendig houden. Er zijn vijf deltabeslissingen.
1. Waterveiligheid: bescherming tegen overstromingen.
2. Zoet water: het voorkomen van watertekorten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkedevries2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
