Je benoemt de verschillende soorten vetten in onze voeding.
Afkortingen:
VV: verzadigd vet
Trans: transvet
EOV: enkelvoudig onverzadigd vet:
MOV: meervoudig onverzadigd vet
N-3: omega 3
N-6: omega 6
Vet levert 9 kcal.
3 soorten vet:
Fosfolipiden: polaire kop (hydrofiel) en een apolaire vetzuren staart (hydrofoob).
Sterolen: bijv. cholesterol.
Triglyceriden: 95% van het vet uit onze voeding zijn triglyceriden.
- 1 glycerol
- 3 vetzuren
Vetzuren:
Korteketenvetzuren: 2-4 C-atomen. Wordt direct opgenomen in darmcellen in het bloed.
Middellange vetzuren: 6-10 C-atomen.
Langere keten vetzuren: >12 C-atomen. Opname via chylomicronen (soort
verpakkingsbolletje met eiwitten en vetten erin) die worden afgegeven aan de
lymfevaten.
Lipoproteïnen: transportbolletjes voor de verschillende vetten.
Chylomicronen: transporteren triglyceriden vanuit de darm naar lichaamscellen en de
lever.
VLDL: very low density lipoproteïn: transporteert lipiden die gevormd zijn in de lever.
LDL: low density lipoproteïn: vervoert voornamelijk cholestrol.
HDL: high density lipoproteïn: helpt om cholesterol af te voeren.
Low density = lage dichtheid = veel vet.
Vet is niet zwaar drijft op water.
,Vetten opgenomen in darmen verpakt in lipoproteïnen (chylomicronen) brengen
triglyceriden naar cellen chylomicronen lopen leeg lever haalt chylomicronen restjes
uit bloedbaan lever maakt vet aan verpakt in lipoproteïnen (VLDL) triglyceriden
naar cellen VLDL wordt kleiner bevat steeds meer cholesterol VLDL wordt LDL
geeft cholesterol af aan cellen lever neemt LDL op lever produceert HDL pakt
cholesterol op van lichaamscellen waar het niet meer nodig is en brengt het naar de lever.
Als het gaat over hart- en vaatziekten gaat het vaak over LDL en HDL.
Begint bij een beschadiging in de wand (bijv. door hoge bloeddruk, maakt scheurtjes) LDL
cholesterol gaat makkelijker de vaatwand in scheurtje geeft ontstekingsreactie LDL
wordt geoxideerd triggert aantrekken ontstekingsfactoren trekt macrofagen (grote
witte bloedcellen) aan eten LDL op ontstaan schuimcellen ophoping schuimcellen
geeft druk in de bloedvatwand ontstaan beschadigingen wordt opgelost door
bindweefsel aan te maken verdikte vaatwand met schuimcellen en littekenweefsel
= begin plak
Meer verzadigd vet = hoger risico hart- en vaatziekten.
Wat nog meer invloed heeft:
- Grootte LDL-cholesterol partikels. Hoe kleiner, hoe meer risico
- Triglyceridengehalte
- Ontstekingsmarkers
- Bloeddruk
- Bloedstolling
- Aritmie
, C12:0 12 C-atomen, 0 dubbele bindingen = verzadigd vet
C18:1 n-9 18 C-atomen, 1 dubbele binding op 9e plek.
C18:3 n-3 18 C-atomen, 3 dubbele binding, 1e op 3e plek = omega 3
Essentiele vetzuren:
Linolzuur
Je kan hieruit arachidonzuur maken.
Alfa-linoleenzuur
Je kan hieruit eicosapentaeenzuur en docosahexaeenzuur maken.
Omzetten van vetzuren zijn mogelijk
Verlengen van keten, met 2 C’s aan COOH -kant.
Invoering van een of meer dubbele bindingen.
Nieuwe dubbele bindingen kan alleen bij hogeren n (plek van het eerste dubbele binding)
en 3 C-atomen verder in de keten.
Van een omega-6 vetzuur kan je nooit een omega-3 vetzuur maken.
N familie kan niet worden veranderd.
Structuur vetzuren:
Verzadigde vetzuren: recht van structuur en harder. Vast op kamertemperatuur.
Enkelvoudige onverzadigde vetzuren: geknikt, moeilijk tegen elkaar aan liggen,
vloeibaar.
Korte ketens: zacht, kunnen makkelijk bewegen in een product omdat ze zo klein zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isaromijn1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.