Module 1: Wat is cultuur en waarom moet ik daar wat mee?
Cultuur= een uniek en betekenisvol informatiesysteem, gedeeld door een groep en
overgedragen over generaties, die de groep in staat stelt om te voldoen aan basisbehoeften
van overleving, het nastreven van geluk en het vinden van betekenis in het leven.
Cultuur als bril waardoor we kijken; een schema dat we aangeleerd krijgen door onze
omgeving die ons helpt informatie te evalueren en organiseren.
Objectieve elementen cultuur: expliciete, fysieke elementen (architectuur, kleding eten)
Subjectieve elementen cultuur: psychologische processen (attitudes, waarden, gedrag)
Waarden: principes die sturen naar doelen die gedrag motiveren.
- Persoonlijk: doelen in het leven
- Cultureel: gedeelde, abstracte ideeën over wat gezien wordt als goed, gepast en
wenselijk.
Waar komt cultuur vandaan?
1. Ecologie: de plek waar mensen wonen heeft een grote impact op hun leven
o Veeleisende klimaten zorgen voor behoeften die gedeeld worden door de
inwoners van een bepaald gebied
o Populatiedichtheid beïnvloedt cultuur: aantal mensen in relatie tot de
hoeveelheid land
o Leeflocaties verschillen in de mate van onderling contact met andere culturen
2. Middelen: natuurlijke middelen en geld
3. Mensen:
o Leven in groepen: mensen zijn sociaal; groepen zijn adaptief en functioneel
o Behoeften en motieven zijn universeel, maar hoe mensen zich aanpassen
zodat er voldaan wordt aan behoeften en motieven is cultureel
o Universele psychologische tools: cognitief vermogen om te mensen te laten
aanpassen aan hun behoeften en sociale motieven.
Vermogen tot taal, intentionaliteit, verbetering (ratchet)
Emoties: informatie-verwerkende systemen
Persoonlijkheid: predisposities die leiden tot aanpassing aan de
omgeving, oplossing van sociale problemen en helpen voldoen aan
behoeften
Is cultuur uniek menselijk?
Veel dieren zijn sociaal en communiceren en helpen elkaar rudimentaire vorm van cultuur
3 eigenschappen zorgen voor verschillen in menselijk sociaal en cultureel leven en dat van
dieren:
- Complexiteit; mensen zijn deel van meerdere groepen
- Differentiatie
- Institutionalisering
Cultuur en ras: mensen hebben de neiging om categorieën te vormen; mensen zijn meer
gelijk dan verschillend
,Cultuur en persoonlijkheid: persoonlijkheid binnen individu, cultuur van een groep
Cultuur versus populaire cultuur: populair trends en expressie, kortduriger en geen
leefwijze
Doelen van de crossculturele psychologie
(1) Testen van hypothesen en bevindingen in andere culturele omgevingen
(2) Het verkennen van andere culturen om culturele en psychologische variatie te
ontdekken
(3) Het integreren van bevindingen en zo tot een meer universele psychologie komen
Waarom is dat nodig?
Veel psychologisch onderzoek is gebaseerd op WEIRD-steekproeven (Westers, Educated,
Industrialized, Rich en Democratisch)
- Geen representatieve groep (12% van wereldbevolking= outliers) maar wel 96% van
het onderzoek wordt gedaan met deze groep
Henrich: kunnen we gedane bevindingen vertalen naar de rest van de wereldbevolking?
- Kunnen we gedane bevindingen wel generaliseren naar andere bevolkingen?
- Auteurs hebben niet geprobeerd de verschillen tussen steekproeven te verklaren, ze
hebben ze alleen geprobeerd te vinden.
- Contrasten:
o Modern geïndustrialiseerd vs. small scale (kleine groepen van leven)
Muller-Lyer illusie (lengte lijnen) is sterker bij geïndustrialiseerde
groepen
Carpentered world hypothese als verklaring: in westen zijn mensen
gewend aan geometrische vormen en dus nemen ze perspectief mee
in hun inschatting van de lijn.
Dictator game en altruïsme: mensen hebben een voorkeur voor een
eerlijke verdeling meeste mensen delen hun geld
Eerlijkheidszorgen lijken groter in geïndustrialiseerde maatschappijen
o Westers vs. niet-westerse geïndustrialiseerde maatschappijen
Asch en conformatieneiging: effect wordt gevonden in westerse
culturen (75% van mensen)
Mate van conformiteit wordt bepaald door de datum waarop de
studie gedaan wordt bij westers wordt het effect kleiner met tijd
Effect van individualisme: hoe individueler het land, hoe minder er
geconformeerd wordt
o Amerikanen vs. andere Westerse samenlevingen
Amerikanen zijn het meest individualistisch ter wereld implicaties
voor processen waarbij het zelf betrokken is.
Voorbeeld: mate van controle intern
o Opgeleide vs. niet-opgeleide Amerikanen
Meer of minder post-decisional spread (cognitieve dissonantie van
Festinger)
Mensen beoordelen 2 producten en mogen 1 product houden
(moeilijke vs. makkelijke keuze) daarna herbeoordelen product
, Bij makkelijke keuze is er weinig verandering in beoordeling, bij
moeilijke keuze is er wel verandering in beoordeling (positief)
Heine & Lehman: postdecisional spread bij Canadezen en Japanners bij
cd’s. Canadezen hebben een veel grotere post-decisional spread
Canadezen passen hun voorkeur in het positieve aan.
Snibbe & Markus: postdecisional spread bij opgeleide vs. niet-
opgeleide Amerikanen. Hogere opleiding zien gekozen CD als veel
leuker (post-decisional spread), lage opleiding negatief effect
Doel van culturele psychologie: testen van hypothesen en bevindingen in andere culturele
omgevingen, het verkennen van andere culturen om variatie te ontdekken en het integreren
van bevindingen van verschillende culturen.
Theoretische benaderingen van cultuur
Conceptualisatie van cultuur: cultuur als variabele
- We gaan ervanuit dat cultuur iets (gedrag) verklaard
- Kunnen we dat zomaar stellen over zo’n onduidelijk begrip?
Cultuur conceptualiseren op 4 manieren:
(1) Cultuur als onafhankelijke variabele cultuur veroorzaakt verschillen
o Bepaalde factoren variëren met cultuur (e.g. ind-col) en die factoren hebben
een effect op gedrag
(2) Cultuur als confound cultuur varieert toevallig mee met wat we meten
o Psychologische fenomenen zijn eigenlijk universeel
(3) Cultuur als echt psychologisch fenomeen= culturele psychologie
o Cultuur voorspelt niet iets, cultuur zit in ons hoofd en elk psychologisch
fenomeen vindt plaats in een specifieke culturele context en kan daarbuiten
niet geïnterpreteerd worden.
o Culturen verklaart niks en kan je niet vergelijken want het is uniek
(4) Cultuur als een leeg label: specifieke contextuele verschillen in plaats van grote
allesomvattende verschillen
Cultuur als leeg label:
- Japanners staan erom bekend dat ze enorm kalm blijven bij natuurrampen.
o Komt dit doordat ze Japans zijn? (Is de verklarende factor de Japanse
cultuur?)
o Poortinga: nee; het heeft te maken met de training die ze gehad hebben, ze
zijn goed voorbereid op rampen omdat Japan gevoelig ligt
o Gedrag kan beter verklaard worden door context-specifieke situaties dan het
te bestempelen als ‘Japanse cultuur’, want we weten amper wat cultuur
inhoudt.
o Hiërarchie van interpretaties (Poortinga): als je gedrag wil verklaren kijk je
eerst naar de situatie, daarna naar anderen in dezelfde situatie, dan naar wat
wordt er verwacht in deze situatie (= conventies), daarna naar de invloed van
historische politieke context op gedrag, daarna pas naar culturele waarden.
Eerst kijken naar meer proximale verklaringen van gedrag
, Culturele waarden
Historische/politieke context
Culturele conventies
Anderen die ons beïnvloeden
Situatie
Gedrag
Kim & Markus: pen paradigma: verschillen tussen interdepent en
independent zelfbeeld
Mensen vragenlijst in laten vullen en als bedankje een pen laten
kiezen (4 zelfde kleur, 1 andere kleur)
Als ik independent zelfbeeld heb, kies ik de unieke pen
Als ik interdependent zelfbeeld heb, ik wil niet uniek zijn en denk aan
de andere mensen die eventueel die pen willen hebben.
Yamaghishi, Hasmimoto en Schug: als we de situatie veranderen, zijn
de voorkeuren dan nog hetzelfde? Extra condities: je bent de
1e/laatste die kiest. Als je de 1e bent kiezen minder mensen de unieke
pen in beide landen, ben je de laatste kiezen veel mensen de unieke
pen in beide landen.
= default strategie: als er geen duidelijke situatie is, is cultuur een
voorspeller. We kunnen cultuur het beste conceptualiseren als een
simpele situatie.
Theoretische frameworks/benaderingen/beschrijvingen van cultuur:
Hofstede: meest geciteerde framework voor classificatie culturele patronen
- Bekeek werk-gerelateerde waarden van IBM (50 landen)
- Culturen omschrijven aan de hand van de dimensies
- 4 dimensies gevonden:
o Machtsafstand: mate waarin een cultuur machteloze mensen aanmoedigt te
accepteren dat macht onevenredig verdeeld is.
o Individualisme/collectivisme: losse relaties, eigen keuzes vs. hechte relaties en
nadruk op omgeving
o Masculiniteit/feminiteit: succes geld en spellen vs. zorgzaamheid en kwaliteit
van leven. De verdeling van rollen tussen man en vrouw
o Onzekerheidsvermijding: mate waarin mensen zich bedreigd voelen door
onbekende of ambigue situaties
- Nu 6:
o Lange termijn oriëntatie: willen mensen vasthouden aan het nu en het
verleden en niet openstaan voor verandering of juist andersom?
o Indulgentie
Kritiek:
- Individualisme: relaties tussen mensen zijn erg los, mensen maken hun eigen keuzes
- Collectivisme: relaties tussen mensen zijn erg hecht, mensen baseren hun keuzes op
hun omgeving
Dimensie: mate van interdependentie
(1) Hebben de items wel echt te maken met/meten ze de dimensie? (= gezichtsvaliditeit)
