Causaliteit en wederrechtelijkheid zijn doorgaans voorwaarden voor het vestigen van strafrechtelijke
aansprakelijkheid. Het is enigszins opmerkelijk dat het hierbij gaat om algemene thema s, Omdat de
wetgeving nergens expliciet bepaalt wanneer sprake is van causaliteit en wederrechtelijkheid. Die leemte
In de wetgeving maakt dat het grotendeels aan de wetenschap en rechtspraak is overgelaten, nadere
grenzen te stellen aan de causaliteit en wederrechtelijkheid.
Strafrechtelijke aansprakelijkheid
Causaliteit: oorzakelijk verband
Causaliteit ziet op het oorzakelijk verband: is een bepaald gevolg toe te rekenen aan of veroorzaakt
door de handeling van een bepaalde persoon? In de praktijk levert causaliteit meestal geen problemen
op.
- Art. 167 Sr: opzettelijk brandstichting
‘indien daarvan levensgevaar voor een ander te duchten is’. Het gaat hier om de vraag of er
levensgevaar is geweest voor een ander of voor anderen, dus niet voor jezelf.
Een voorbeeld uit de rechtspraak: Een 18-jarige jongen had een relatie met een zestienjarig meisje. Tot
zijn verdriet voor verbrak het meisje de relatie. De jongen was op enig moment zo boos dat hij besloot om
de auto van de moeder van het meisje in brand te steken. De auto stond voor het Huis geparkeerd. Er is
dan gemeen gevaar voor goederen te duchten. Ook was er levensgevaar te duchten voor die Mensen die
zich In de nabijgelegen woningen bevinden. Het levensgevaar moet naar algemene ervaringsregels
voorzienbaar zijn geweest, ongeacht of de dader dat heeft voorzien. Als er geen personen In de woning of
de directe omgeving aanwezig zijn, dan zou er ook geen levensgevaar voor anderen te duchten zijn. Het
levensgevaar moet ook aanwezig zijn op het moment van de brandstichting. De strafbepaling van artikel
157 strafrecht strekt er dus niet toe om het levensgoed van de brandweer (die later arriveert) te
beschermen). Anders gezegd, bestaat ten aanzien daarvan geen causaliteit.
- Art. 255 jo. 257 Sr: In hulpeloze toestand brengen de dood tot gevolg hebbende.
Causaliteit bestaat tussen het in hulpeloze toestand brengen en de dood van het slachtoffer.
- Art. 307 Sr: dood door schuld
Causaliteit bestaat tussen het handelen en de dood. Maar zie art. 157 jo. 6 WVW 1994: Aan zijn
schuld te wijten verkeersongeval, waardoor een ander wordt gedood. Verwijtbaar gedrag moet
hebben geleid tot het verkeersongeval, maar niet hoeft te worden bewezen dat
De verdachte culpa had ten aanzien van de dood.
, causaliteit
Minister Modderman: ‘meer bepaaldelijk [wordt] over den omvangder verantwoordelijkheid voor
datgene wat door den band dercausaliteit met ons handelen verbonden is of beweerd wordtverbonden te
zijn, ja over de juridische beteekenisvan causaliteitzelve, overal in de regstgeleerdewereld veel getwist
(...).Maar, hoe dit zij, onbetwistbaar acht ik het, dat geen wetgever hetin zijne magtheeft door het kiezen
van welke formule ook, detalloozevragen te voorkomen die het begrip causaliteit in verbandmet
strafregtelijke (...) verantwoordelijkheid doet ontstaan’.
De wetgever wist in die tijd ook niet goed wat de causaliteit betekende
causaliteit
Causaliteitstheorieën:
In de rechtspraak en literatuur wordt een aantal theorieën onderscheiden.
- Condicio sine qua non
Voorwaarde zonder welke niet: De oorzaak van de gebeurtenis is het geheel van daar aan
voorafgaande factoren of voorwaarden die invloed hebben uitgeoefend op het ontstaan van die
gebeurtenis. Elk van die factoren moet op zichzelf als oorzaak worden beschouwd. Stel dat je
iemand doodschiet met een vuurwapen, dan is ook de levering van het vuurwapen door een
wapenhandelaar een conditio sine qua non voor het overlijden van het slachtoffer. De vuurwapen
handelaar is echter ook niet uit de lucht komen vallen. Hij is geboren doordat zijn ouders
geslachtsgemeenschap hebben gehad. De eerste handeling van de ouders van de vuurwapen
handelaar kan In de conditio sine qua non theorie ook worden aangemerkt als een oorzaak van
de gebeurtenis. Daarom zeggen we ook wel dat de theorie van de conditio sine qua non te weinig
onderscheidend vermogen heeft.
- Causa proxima:
Deze theorie acht factor die zich het dichtst bij de verwerkelijking van het gevolg bevindt (het
meest) relevant. In het voorbeeld dat hiervoor werd genoemd, zou de oorzaak het schieten met
het vuurwapen zijn. Deze leer heeft een beperkende werking ten opzichte van de conditio sine
qua non theorie.
- Adequatietheorie:
Deze theorie stelt de vraag of het gevolg voorzienbaar is. De vraag is of de verdachte adequaat
heeft bijgedragen aan het intreden van het gevolg (HR spoorwegenovergang). Met andere
woorden: is de gedraging van de verdachte geëigend om het gevolg te doen intreden?
Spoorwegovergang arrest
in het arrest ging het om een automobilist die vanachter aanbotste tegen een auto, en die auto stond
te wachten bij een spoorovergang. Die auto schoof de spoorbaan op terwijl een trein opkomst was. de
man in de auto was in paniek en ipv met de auto weg te rijden redde hij zijn vrouw en kinderen uit de
auto. En daarop kwam hij in aanwijzing met de trein en heeft allerlij botbreuken opgelopen aan zijn
rechtervoet en moest zelfs worden geamputeerd. Als hij gewoon in de auto was blijven zitten was de trein
waarschijnlijk niet eens tegen hem aangebots. De verdachte voerde aan dat hij inderdaad perongeluk
tegen de auto was gebots maar dat het niet zijn schuld is dat de man is verongelukt omdat hij in paniek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaelmanai. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.