Strafrechtelijke aansprakelijkheid
HOORCOLLEGE 9
Ne bis in idem samenloop
Ne bis in idem en samenloop
Achtergrond van de problematiek:
- Samenhang tussen materieel en formeel strafrecht
o Bijv. rechtsmacht (art. 2-8d Sr) en de dood van de verdachte (art. 69 Sr)
- ‘Vertaling’ naar formeel recht: ontvankelijkheid van het openbaar ministerie (art. 348 Sv)
- ‘Vertaling’ naar formeel recht: kwalificatie en straftoemeting (art. 350 Sv)
Ne bis in idem en samenloop
Ne bis in idem
Het ne bis in idem-beginsel houdt in dat niemand voor hetzelfde feit meer dan eemaal mag worden
veroordeeld
- Ne bis in idem (art. 68 Sr) ontvankelijkheid OM (art. 348 Sv)
de materiele problematiek van het Ne bis in idem-beginsel wordt formeelrechtelijk opgelost in de
vraag naar de ontvankelijkheid van het OM.
- Samenloop (Titel VI Boek 1; art. 55 e.v. Sr) kwalificatie en straftoemeting (art. 350 Sv)
Formeelrechtelijk komt de samenloop aan de orde bij de 2de en 4de vraagpunt van art. 350 Sv (de
kwalificatie en straftoemetingsvraag). Dus niet bij de ontvankelijkheidsvraag van art. 348 Sv.
Ne bis in idem
Van samenloop dient het ne bis in idem – beginsel te worden onderscheiden. Het ne bis in idem-beginsel
– gecodificeerd in art. 68 Sr – houdt in dat niemand voor hetzelfde feit meer dan eenmaal mag worden
veroordeeld. Achterliggende gedachtes hiervan is voornamelijk rechtszekerheid: de verdachte moet op
een gegeven moment definitief te weten komen dat zijn strafzaak ten einde komt. Daarnaast is het ook
simpelweg opportuun dat ieder geschil ooit eindigt. Let wel op de clausulering in art. 68 SR: ‘behoudens
de gevallen waarin rechtelijke uitspraken voor herziening vatbaar zijn’.
- Nieuwe vervolging wegens ‘hetzelfde feit’ leidt tot niet-ontvankelijkheid OM
, Volgens art. 68 Sr mag niemand 2x worden vervolgd ter zake van hetzelfde feit. Art. 68 Sr heeft
dus betrekking op de einduitspraak over het feit. Wat voor uitspraken zijn dat? Uitspraken die
overeenkomstig, art. 350 Sv, op basis van artikel 352 lid 1 en 2 door de rechter worden gegeven:
vrijspraak, ontslag van alle rechtsgevolgen of veroordeling. Bovendien moet het gaan om een
onherroepelijk oordeel van de strafrechter over het feit. Na een onherroepelijk oordeel over de
vragen van art. 350 Sv, belemmert het art. 68 Sr in een nieuwe vervolging, maar na een
herroepelijk oordeel over de vragen van 358 Sv, belemmert art. 69 Sr niet een nieuwe vervolging.
- Art. 68 Sr belemmert nieuwe vervolging als over het feit is geoordeeld in de zin van art. 350 Sv
art. 68 Sr heeft dus slechts betrekking op einduitspraken over het feit. Aan welke uitspraken
moeten wij dan zoal denken? Vrijspraak, OVAR, veroordeling. Het moet bovendien dus gaan om
een onherroepelijk oordeel. Hoger beroep valt hier dus niet onder. Het moet dus gaan om een
beslissing in art. 350 Sv. Om die reden is art. 68 Sr niet van toepassing op art. 348 Sv (bijv.
nietigheid dagvaarding? Opnieuw dagvaarden in dezelfde zaak. Het betreft een inhoudelijk,
onherroepelijk oordeel over de vraagpunten van art. 350 Sv)
- Wijziging ex art. 313 Sv van de tenlastelegging is ook gebonden aan ‘hetzelfde feit’ ex art. 68 Sr
Lid 2 daar wordt gerefereerd aan artikel 68 Sr. Het OM heeft de bevoegdheid om ter
terechtzitting de wijziging van de tenlastelegging te vorderen op basis van dit artikel. De rechter
mag die wijziging niet toewijzen de tenlastelegging niet meer hetzelfde feit in de zin van artikel 68
zou inhouden. De gedachte daarachter is dat jij je als verdachte fatsoenlijk moet kunnen
verweren. Het OM zou dan niet ontvankelijk worden verklaard.
Je ziet dat alles afhangt van de vraag wanneer je kunt spreken van hetzelfde feit in artikel 68.
Daar heeft de rechtspraak zich op toegespitst.
samenloop
Samenhang tussen samenloop en art. 350 Sv:
- Kwalificatievraag: bijv. art. 192 en art. 444 Sr
Stel je bent opgeroepen om op een bepaalde dag, als getuige der zitting te verschijnen. Maar je
hebt geen zin om te komen, dan maak je je schuldig aan het misdrijf van artikel 192 Sr. Je voldoet
namelijk opzettelijk niet aan een wettelijke verplichting die je als getuigen hebt te vervullen.
Ditzelfde feit valt ook te kwalificeren als de overtreding van artikel 444 Sr. Je blijft namelijk als
opgeroepen getuigen, wederrechtelijk weg.
- Straftoemetingsvraag: art. 57 lid 2 Sr
In Egypte was er een man die honderden mensen heeft opgelicht. Dat heeft hem 1000 jaar
gevangenisstraf opgeleverd. In Nederland doen we dat niet. We geven hier een soort kwantum
korting. Als jij verschillende strafbare feiten pleegt en die worden cumulatief opgelegd dan
worden die begrensd door art. 57 lid 2 Sr.
wettelijke maximale straffen optellen, maar bij vrijheidsstraffen niet tot meer dan een derde
deel boven hoogste maximum (Wetsvoorstel 34126: bij vrijheidsstraffen de helft boven hoogste
maximum)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaelmanai. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.