Hoorcollege 1 MEDIA EFFECTEN
Media spelen een belangrijke rol in de samenleving
Voorbeeld I : Het Watergate-schandaal In de nacht van 17 juni 1972 werden vijf
mannen gearresteerd
tijdens een inbraak in het hoofdkantoor van de Democratische Partij, in
het Watergatecomplex in Washington. Doel was het plaatsen van
afluisterapparatuur, dit leidde tot het aftreden van president Nixon.
Voorbeeld II : De Russische inmenging op Facebook bij de presidentsverkiezingen
(2016)
Voorbeeld III : Diverse schandalen MeToo, BlackLivesMatter, NSA spying scandal
Technische ontwikkelingen (massamedia)
Voor de komst van massamedia was het uitdragen van een boodschap vrijwel
onmogelijk. De eerste stap richting massamedia kwam vanuit Johannes Gutenberg (15e
eeuw), hij verbeterde de drukpers. De manier van communiceren veranderde drastisch.
De eerste schreden richting massacommunicatie werden gezet.
Nikola Tesla vond de wisselstroomgenerator (etc.) uit waardoor Marconi de radio uit kon
vinden in 1896.
De eerste echte massacommunicatie bestond uit tv, radio en morsecode.
Velen politici zoals Stalin, Hitler en Mussolini gebruikten massamedia voor propaganda
en indoctrinatie; pamfletten en radio zorgden voor indoctrinatie van gehele naties.
Massa media werden in de eerste helft van de 20e eeuw vaak ingezet voor propaganda-
en reclamedoeleinden.
Propagandatechnieken
1. Transfer
een idee, een persoon, een bedrijf of een product acceptabeler wordt door
associatie met de deugdzame of gerespecteerde eigenschappen, prestige of
autoriteit.
2. Plain folks
Vox-pop: als het gewone volk iets vindt, dat moet het wel een normale en
geaccepteerde mening zijn. In een Vox-pop wordt de mening van de burger op
straat gevraagd.
3. Card Stacking
Heeft te maken met een selectieve presentatie van een bedrijf (Shell ‘Kijk hoe
goed we zijn voor het milieu).
Propaganda gebruikt dezelfde technieken als reclame, maar dan met een ander doel.
Propaganda verkoopt ideeën, reclame verkoopt producten.
Massacommunicatie in Journalistiek
Massacommunicatie: openbare communicatie van zenders met hun publieksgroepen via
de media.
o Journalistieke boodschappen worden verspreid via massacommunicatie
, o Tegenovergestelde van interpersoonlijke (micro-) communicatie.
o Deze massacommunicatieve processen hebben een bepaald effect.
Almacht van de media: Injectienaaldtheorie
=het is vrijwel zeker dat de boodschap de ontvanger bereikt en in een te voorspellen
richting verloopt (oorzaak-gevolg)
Verwante theorieën: Magic Bullet, Transportband, Lont in Kruidvat, Stimulus-Respons
Almacht van de Media-ideeën
1. De massamedia bereiken iedereen.
2. Het beïnvloedingsproces is éénrichtingsverkeer.
3. Direct
verband
tussen
inhoud en
boodschap
en invloed
op
ontvanger.
4. De ontvanger is bereid om alle boodschappen op te nemen.
5. De ontvanger neemt alle boodschappen kritiekloos over.
6. Aan de slechte invloeden
van de media wordt niet
getwijfeld.
7. Er zit geen ‘filter’ tussen
zender en ontvanger.
8. De ‘massamens’ is meer
ontvankelijk voor de invloed
van de media dan de elite.
Kloppen die aannames wel?
(verschillende interpretaties per
boodschap, selectieve waarneming)
Beperkte effecten (Model van Lasswell, 1948)
Het model beschrijft een handeling van communicatie door te definiëren wie het zei, wat
er werd gezegd, op welk kanaal het werd gezegd, tegen wie en met welk effect het werd
gezegd.
Beperkte effecten (Model van Shannon en Weaver 1949)
Focus ligt vooral op het encoderen en decoderen van een boodschap.
In dit model wordt duidelijk dat Shannon en Weaver het communicatieproces minder
lineair zagen: er is meer ruimte voor subjectiviteit. Ze geven aan dat er in het proces
dingen kunnen ontstaan die niet door de zender bedoeld zijn (encoderen/decoderen).
Het encoderen van boodschappen is het verpakken en omzetten van boodschappen
(bijvoorbeeld het maken van een nieuwsbericht).
2
, Decoderen is het ontvangen/ waarnemen en interpreteren van boodschappen (iemand
leest het nieuwsbericht en vormt er zijn of haar eigen gedachten over).
Het gaat dus om een communicatieproces, waarin een bedoelde boodschap niet altijd op
exact dezelfde manier wordt geïnterpreteerd of ontvangen. Er kunnen dus zowel
bedoelde als onbedoelde effecten optreden. In dat communicatieproces sluipen fouten,
het is een subjectief proces en onderhevig aan invloed van verschillende factoren aan
zowel de zender- als ontvangerskant
Bij het concept van teleporteren gaat het ook om het encoderen en decoderen van DNA:
je kunt materie nooit zelf teleporteren maar wel een snelle kopie op afstand maken. En
in dat proces van encoderen en decoderen kunnen foutjes sluipen, volgens de
mediatheoristen van de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw.
Causaliteit:
Causaliteit = dat een verandering in de ene variabele de verandering in de andere
variabele veroorzaakt. Er is dus een oorzaak-gevolgrelatie tussen variabelen. De twee
zijn gecorreleerd en er is sprake van een causale relatie.
1. Verborgen variabele
Word je romantischer als je soapseries kijkt? Of is dat schijnsamenhang?
2. Covariatie
Oorzaak: jongens spelen gewelddadige videospelletjes/ Gevolg: het is logisch dat
jongens meer geweldsdelicten plegen.
Theorie van de Beperkte effecten
Kritiek op almacht denken:
o Massamedia bereiken helemaal niet iedereen
o Geen direct verband tussen inhoud boodschap en invloed op ontvanger:
Verschillende ontvangers kunnen 1 boodschap op verschillende manieren
decoderen.
o Grote hoeveelheid informatie: ontvanger niet bereid om alles op te nemen.
o Filter tussen zender en ontvanger.
Klapper (1960): Model van Beperkte Effecten
Wetenschappers zijn het er sinds de jaren ‘60 van de vorige eeuw wel over eens dat
mediaeffect hebben op het publiek, maar de mate waarin is niet altijd even goed te
onderzoeken.
Berelson; “Some kinds of communication on some kinds of issues, brought to the
attention of some kinds of people under some kinds of conditions, have some kinds of
effects”
Intermediërende factoren:
o Selectief waarnemen en onthouden
o Groepen en groepsnormen
o Interpersoonlijke verspreiding van de inhoud
o Opinieleiderschap (iemand die de maatschappelijke meningsvorming beïnvloed
door via massamedia zijn mening te verspreiden en/of het debat aan te wakkeren
over actuele zaken).
o Het commerciële karakter van de massamedia.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pienvandevenx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.