Tentamen pensioenrecht
HC 1
Systeem van het pensioenrecht
Boek: H1 en 2
Jurisprudentie:
HR Polak-Zwolsman
Opdracht:
Jan heeft een lijfrenteverzekering afgesloten. Jan legt iedere maand geld in en kan zijn opgebouwde
kapitaal na pensioendatum laten uitkeren.
1. Is sprake van pensioen in de zin van de pensioenwet?
Er is sprake van pensioen wanneer (art 1 PW):
Pensioenovereenkomst tussen een werknemer en een werkgever
Pensioen is een uitkering in geld
Uitkering is gekoppeld aan ouderdom, overlijden of arbeidsongeschiktheid
Er moet voldaan zijn aan alle drie de eisen, anders is er geen sprake van een pensioen in de zin van
de Pensioenwet. Uitkering vindt plaats zodra iemand pensioengerechtigd is, dwz voldoet aan de
kwalificatie.
Lijfrente is een individuele aanvraag, dus er is niet voldaan aan het eerste vereiste en daarom is bij
een lijfrenteverzekering geen sprake van pensioen in de zin van de pensioenwet.
Is 3e pijler, dus niet pensioenwet.
2. Welke drie soorten pensioen kennen we, en wat wordt daarbij verzekerd?
3 soorten (art 1 PW)
1. Ouderdomspensioen: Ouderdom
2. Arbeidsongeschiktheidspensioen: Arbeidsongeschiktheid
3. Nabestaandenpensioen: overlijden
3. Beschrijf het verschil tussen voorwaardelijke en onvoorwaardelijke indexatie.
Indexatie is een verhoging van de pensioenuitkering van pensioengerechtigden, en voor deelnemers
en slapers een verhoging van hun pensioenaanspraak. Indexatie zou ervoor moeten zorgen dat de
uitkering welvaartsvast is (koopkrachtsbehoud). De uitkering bij pensioen moet net zoveel waard zijn
als nu. De pensioenwet gebruikt de term 'toeslag'. Art 13 PW bepaalt dat de pensioenovereenkomst
moet bepalen of toeslagen worden verleend, en zo ja, wat het ambitieniveau is en welke
voorwaarden gelden. Het ambitieniveau is welke maatstaf geldt om pensioen te verhogen, bijv het
CPI. De voorwaarden zien op de 2 soorten indexatie:
1. Voorwaardelijke indexatie: de indexatie is afhankelijk van onzekere toekomstige
gebeurtenissen. Het is geen pensioenaanspraak (art 1 PW).
-geen voorwaardelijke indexatie bij een dekkingsgraad onder de 110%
2. Onvoorwaardelijke indexatie: Vaststaat dat de prijsindex in de toekomst wordt
vastgesteld, slechts de hoogte is onzeker. Dit is een pensioenaanspraak in de zin van
art 1 PW. Gevolgen:
-art 20 PW: onvoorwaardelijke indexatie mag niet worden gewijzigd;
-art 55 PW: onvoorwaardelijke indexatie dient af gefinancierd te zijn.
Onvoorwaardelijk betekent dat het moet worden uitgekeerd. Voorwaardelijk betekent dat de
werkgever zelf mag beslissen of hij gaat indexeren of niet, dit is dus onzeker.
,Voorwaardelijk dan is indexatie voorwaardelijk/afhankelijk van bijv overrente bij verzekerde regeling.
Onvoorwaardelijke indexatie is afspraken dat prijsindexatie wordt gevolgd dus als het 2 is, dan wordt
pensioen verhoogd met 2%. Dus deze 2e is veel zekerder.
4. Stel: in een pensioenovereenkomst (middelloonregeling) is een opbouwpercentage opgenomen
van 2%. Dit is in strijd met fiscale wetgeving. Heeft deze strijdigheid gevolgen voor de
pensioenovereenkomst?
Een middelloonregeling is een pensioen gebaseerd op je gemiddelde salaris tijdens je hele carriere.
Het opbouwpercentage geeft aan hoeveel pensioen er opgebouwd wordt. Hoe hoger het
opbouwpercentage, hoe meer pensioen je krijgt. Er is wel een wettelijk maximum aan het
opbouwpercentage.
Antwoord: civielrechtelijk gezien mag dit. Alleen, wat is het gevolg? Fiscaalvriendelijk gaat eraf dus
direct afrekenen 52% en divisierente….. Dus drm wil niemand dat eig. is civielrechtelijk niet
dwingend, maar zo duur dus eig soortvan dwingend omdat niemand dat voor zijn rekening wil
nemen.
5. Stel dat er geen gevolgen zijn voor de pensioenovereenkomst. Wat zijn de fiscale gevolgen van het
hanteren van een te hoog opbouwpercentage?
HR Polak / Zwolsman: Of t.a.v. een arbeidsovereenkomst overeenstemming is bereik indien op
gedeelten overeenstemming is bereikt, bijv. het loon, en op andere gedeelten niet, bijv. de
pensioenovereenkomst, is afhankelijk van de bedoeling van partijen. Indien overeenstemming is
bereikt over het loon maar nog niet over de pensioenbijdrage, kan het zijn dat er geen
arbeidsovereenkomst tot stand gekomen is!!! Dit hangt verder af van de omstandigheden van het
geval, zoals de grootte van het bedrag.
(Arrest betreft de vraag of een arbeidsovereenkomst tot stand is gekomen, indien omtrent bepaalde
onderdelen wel en over andere onderdelen geen overeenstemming bestaat. Deze vraag is afhankelijk
van de bedoeling van pp., zolang deze op grond van de betekenis van hetgeen wèl en niet geregeld
is, van het al dan niet bestaan van het voornemen tot verder onderhandelen en van de verdere
omstandigheden van het geval moet worden aangenomen. I.c. waren partijen het geheel eens over
de beloning en de overige emolumenten maar zij waren het oneens over, met name, de
pensioenbijdrage welke verweerder t.b.v. eiser zou betalen. Volgens de HR kan er geen
arbeidsovereenkomst tot stand komen nu er over een essentieel element van de
arbeidsovereenkomst geen overeenstemming bestond. College: Niet altijd als er een klein akkefietje
is over het pensioen. Hangt af van feiten en omstandigheden van het geval. Waren ze het er wel mee
eens dat het een uitkeringsovereenkomst was maar was het een klein dingetje waar ze niet over
eens zijn. Essentieel onderdeel of niet? In het boek zit een verwijzing naar een uitspraak waarin dat
aan de orde was.)
HC 1: systeem pensioenrecht
HC 2: de arbeidsvoorwaarde pensioen
HC 3: De uitvoeringsovk
HC 4: Wijziging & Medezeggenschap
HC 5: De verplichtstelling
HC 6: Pensioen & Scheiding hoens
HC 7: einde deelname
HC 8: Fusies, overnames en waardeoverdracht
HC 9: Gelijke behandeling
HC 10: Governance & FTK maatman
HC 11: Gastcollege
,HC 12: Capita selecta pensioen
3 pijler pensioen
Pijler Bevoegdheid
Wettelijk pensioen Overheid
Aanvullend pensioen Sociale partners
Individueel pensioen Privé
Pensioen is de laatste tijd veel in het nieuws. Internationaal gezien hebben we beste pensioenstelsel,
maar valt toch tegen want vaak gekort enzo. Mensen krijgen toch minder dan waar ze recht op
hebben.
Wat gebeurt er met betaalde AOW premies? Omslagstelsel. Dus deel belegd deel uitgekeerd? Zoiets.
Wijkt af van systematiek van aanvullend pensioen want dat is kapitaaldekking.
Omslagstelsel is een stelsel waarin bijna iedereen belasting betaalt (meestal dus de werkende
mensen) en dit wordt in een centraal potje gedaan waar geld uitgaat wanneer het nodig is voor
mensen, iedereen zorgt voor elkaar dus. AOW is een voorbeeld van een omslagstelsel. Elke werkende
nederlander betaalt een percentage en dat gaat naar de bekostiging van de AOW. Iedereen die
boven een bepaalde leeftijd zit heeft recht op standaard AOW uitkering per maand.
Kapitaaldekkingsstelsel is waar mensen die werken maandelijks premie voor betalen om daar later
iets voor terug te krijgen. Meestal is dit via de werkgever. Dit bedrag komt bovenop de AOW-
uitkering die iedereen krijgt.
Wie betaalt de pensioenpremie? WG betaalt maar houdt in op loon WG. Als je 5 dagen werkt, werk
je meestal 1 dag per week voor je pensioen, soms wel meer. Verdeling is 2/3e wg en WN 1/3e, maar
hangt er wel van af welke afspraak is gemaakt in CAO of arbeidsovereenkomst.
Een pensioenfonds moet korten door een te lage dekkingsgraad. Wie wordt er gekort? Iedereen
wordt gekort. Niet alleen de gepensioneerden, zij voelen het wel in de portemonnee want je krijgt
lager bedrag, maar in de opbouwfase dus als WN dan wordt ook dat bedrag wat gereserveerd staat
om uit te keren wordt ook lager.
Jan neemt deel aan pensioenfonds X. is er nabestaandenpensioen voor zijn vriendin met wie hij 10
jaar samenwoont? Hangt er vanaf. Op basis van deze info kan je nog niet vaststellen. Want je hebt
pensioenreglement nodig om te kijken of iemand als partner wordt aangemerkt. Je moet partner dus
aanmelden/notariële samenlevingsovk insturen als je niet getrouwd bent.
Jet heeft een jaarsalaris van 50.000. ze bouwt 1,5% op van de pensioengrondslag. Wat bouwt ze op?
Je komt uit op 750, maar pensioengrondslag is niet zelfde als jaarsalaris. Soms franchise aftrekken.
Dus je bouwt dan 1,5% op over bijv 35.000 en niet 50.000. dus het hangt er vanaf. Feiten en
omstandigheden van het geval.
Wettelijk pensioen (door de overheid tot stand gebrachte regeling)
Wettelijk ouderdomspensioen AOW
Wettelijk nabestaandenpensioen Anw
Wettelijk arbeidsongeschiktheidspensioen WIA (WGA en IVA)
, Aanvullend pensioen (in aanvulling op eerste pijler) = werknemerspensioen
Arbeidsovk is entreebiljet voor werknemerspensioen. Startpunt is dus wat staat in
arbeidsovk enzo. Pensioenovk is wettelijk begrip. Vaak 1 regel in arbeidsovk. Vaak
achterin ergens wordt verwezen naar pensioenregeling en dan moet je weer daar
kijken.
>83% beroepsbevolking heeft aanvullend pensioen (6,9/8,3 miljoen)
Zelfstandigen zijn geen werknemers --> geen pensioen? Geen werknemer dan vaak
geen pensioen zoals bedoeld in pensioenwet. Dus dan val je terug op afspraken die je
zelf maakt zoals lijfrentepolis enzo.
Werknemers >90% heeft aanvullend pensioen
De 2 werknemersvragen:
1.Wanneer kan ik met pensioen?
2.Wat krijg ik dan?
Stel pensioenoverzicht en blijkt dat niet klopt, wat dan? Gerechtvaardigd vertrouwen. Maar bij
administratieve fout mag dat volgens rechtspraak gwn mag worden hersteld.
Pensioenfondsen zijn stichtingen. Bestuursrecht ook van toepassing. Maar ook europees recht van
belang bijv.
Plaats van het pensioenrecht
- Arbeidsovereenkomst en pensioenovereenkomst uitgangspunt is privaatrecht met lex
speciali
- Arbeidsrecht (wijziging, OVO, gelijke behandeling)
- Verzekeringsrecht (uitvoeringsovereenkomst)
- Rechtspersonenrecht (stichtingen, liquidatie)
- Bestuursrecht (toezicht op pensioenuitvoerders, vrijstelling, fiscale spelregels pensioen)
- Europees recht (mededinging, gelijke behandeling)