Dit is een volledig dictaat van het vak Apotheekbereidingen en Analyse. Alle colleges zijn op een overzichtelijke manier uitgewerkt. Het is genoeg informatie om het tentamen mee te halen. Ik heb geen boek gebruikt, alleen dit dictaat, en het tentamen gehaald. Succes!
Dit moet altijd gebeuren voordat bereiding plaatsvindt, ook al is het voor maar één patiënt!
In de apotheek ga je niet bereiden, tenzij je niet anders kan. Het kost tijd en geld, maar ook niet elke
apotheek heeft een uitgebreid laboratorium om veilig te bereiden.
Voorraadbereiding = bereiden van een grote hoeveelheid van een preparaat als je weet dat
je hier veel van nodig gaat hebben. Dit bestel je niet op naam, maar op basis van een
vastgesteld voorschrift. De apotheek heeft een unieke positie ten opzichte van de industrie:
ze hebben geen registratieverplichting.
Adhoc bereiding = voor de individuele patiënt, er is geen handelspreparaat mogelijk.
Voor toediening gereed maken (VTGM) = product geschikt maken voor directe toediening.
Dit gaat dus over preparaten die nog niet klaar zijn om direct toegediend te worden. VTGM is
belangrijk als er bijvoorbeeld twee stoffen zijn die een interactie met elkaar aangaan en het
vanaf dat moment binnen een bepaalde tijd moet worden toegediend.
De beoordeling zelf
1. Is het product werkzaam, veilig en effectief?
2. Zijn er alternatieven geregistreerd in de EU?
a. Wat is een geschikt alternatief?
o Een voorbeeld is als een geneesmiddel in Duitsland verkrijgbaar is, maar niet
altijd beschikbaar is (dus je kan het niet altijd bestellen). Dan mag je het wel
zelf gaan bereiden.
b. Mogelijke criteria: indicatie of juiste vorm/sterkte.
o Een voorbeeld is als iets niet in de juiste concentratie aanwezig is, of als er
ergens een stof in zit waar de patiënt allergisch voor is.
3. Is het geneesmiddel geschikt voor de indicatie?
4. Welke toedieningsvorm?
a. Een voorbeeld hiervan is als iets alleen via een ampul (IV) beschikbaar is, maar je wil
iemand een drankje toedienen. Je kan niet zomaar een ampul oraal toedienen, in het
ziekenhuis kan dit wel. Het gevaar is dat verpleegkundigen de ampul toch IV gaan
toedienen, waarbij de concentratie veel hoger wordt dan bij orale toediening.
De apotheker is medeverantwoordelijk voor het beoordelen van de farmacotherapeutische ratio.
Dus is het middel dat wordt afgeleverd ook echt geschikt?
,Bewijsniveaus
Landelijk niveau: Nederlandse deskundigen hebben landelijk een gemeenschappelijke mening over
de waarde voor ‘de’ Nederlandse patiënt.
Regionaal niveau: In de regel gaat het om het oordeel van het Farmacotherapeutisch transmuraal
overleg (FTTO).
Lokaal niveau: In de regel gaat het om het oordeel van het Farmacotherapie overleg (FTO).
Individuele onderbouwing: De aanvraag berust op de mening of ervaring van één lokale deskundige,
vaak de behandelend arts. Vermeld welke therapeutische ervaring is opgedaan met de aangevraagde
bereiding.
Ontwerp: Haalbaarheid van de bereiding
Technisch: Is alles wat nodig is aanwezig, materialen en apparatuur? Bekwaam personeel?
Kosten: Wordt het vergoed? Is de patiënt bereid om financieel bij te dragen?
Opbrengst: Kan je genoeg maken voor de patiënt?
Doorlooptijd:
o Het kan zo’n 10 tot 15 jaar duren tot een geneesmiddel geregistreerd is.
o Van een adhoc is de doorlooptijd < 1 dag. Dit kan alleen als (1) de processen al
gevalideerd zijn, (2) het bereidingsprotocol moet grotendeels bekend zijn en (3) de
grondstoffen zijn bekend, aanwezig en gekeurd.
Het voordeel van de openbare apotheek, is dat als je beschikt over bovenstaande middelen mag je
starten met de bereiding. De industrie moet dit eerst vastleggen bij de overheid.
Vergoeding eigen bereidingen
De vergoedingen voor eigen bereidingen zijn de afgelopen jaren sterk veranderd.
1. Apotheek declareert individuele bestanddelen + tarief eigen bereiding en eventuele opslag
voor bijzondere bereiding (steriel, risicovol).
2. Grootbereiders leveren artnr. aan in Z-index waardoor de vergoeding per middel mogelijk
wordt. Hierdoor werd de individuele declaratie door bereidende apothekers lastiger.
3. Aantal zorgverzekeraars verklaart farmacotherapeutische ratio ongeldig en weigert te
vergoeden.
4. Overeenkomst tussen verzekeraars en KNMP: aantal middelen worden toch wel vergoed.
5. Jaarlijkse update van vergoedingslijst. Als iets op deze lijst staat, wordt het vergoed. Als het
niet op de lijst staat, moet je een vergoeding aanvragen.
Technische haalbaarheid
Wetenschappelijke literatuur/beroepsinformatie (FNA). Er wordt tegenwoordig veel meer
informatie gehaald uit beroepsinformatie dan uit de wetenschappelijke literatuur.
Expert opinion. Het kan heel veel helpen om meningen van ervaren deskundigen te horen.
Verkrijgbaarheid grondstoffen materialen: betrouwbare leveranciers? Zit er in de potjes ook
echt wat er in moet zitten?
Bereidingsapparatuur
,Quality by Design
Vanaf het begin van het ontwerp gaan we al kwaliteit toepassen. Er zijn heel veel richtlijnen voor de
inspecteurs. Zij passen een systemische benadering toe:
Doel van het product (farmacotherapeutische ratio).
Ontwerp van de bereiding en samenstelling.
Benoemen van de kritische factoren en vaststellen marges.
In proces controles.
De documentatie is ook in de ontwerpfase belangrijk!
Ontwerp van de bereiding: toedieningsvorm en route
Toedieningsroute: relatie met biofarmaceutische eigenschappen.
BCS: Biopharmaceutical classification
Oplosbaarheid Permeabiliteit Voorbeeld
Klasse I Hoog Hoog Metoprolol
Klasse II Laag Hoog Fenytoine
Klasse III Hoog Laag Captorpil
Klasse IV Laag Laag Hydrochloorhiazide
Route van het geneesmiddel in het lichaam
Farmaceutische beschikbaarheid:
o Vrijkomen uit toedieningsvorm
Desintegratie van de toedieningsvorm
Oplossen
Biologische beschikbaarheid
o Presystemische eliminatie
o Membraanpassage
o (First-pass) metabolisme
o Entrée in systemische circulatie
Dose number
D
Dose number= ∗C s
V
o D = dosis
o V = (waterig) volume beschikbaar voor oplossen
o Cs = oplosbaarheid in water
Hiermee kan je heel goed vaststellen of bijv. een zetpil een goede toedieningsvorm zou zijn.
1. Grondstoffen en emballage (flesje) verzamelen.
2. Oplosmiddelen en hulpstoffen verzamelen.
3. Wegen of meten.
4. Oplossen, denk hierbij aan de goede volgorde.
o Sommige stoffen lossen beter op bij een bepaalde pH bijvoorbeeld.
o Misschien onder verhitten? Dan wel de temperatuur meten.
5. Afvullen (in flesjes doen).
6. Etiketteren.
Wat zet je in het protocol?
Opsteller + persoon goedkeuring protocol.
Naam product + sterkte + chargegrootte.
Toedieningsvorm.
Bestanddelen + verpakking + apparatuur.
Bereidingswijze.
In proces controles.
Monstername
o Afnemen aan begin en einde afvullen, om te kijken of wel goed is gemengd.
Eindcontrole/verwijzing naar analyse.
Voorbeeld etiket + ruimte voor uiteindelijk etiket.
o Voorbeeld etiket is nodig zodat je bepaalde waarschuwingen niet vergeet.
Goedkeuring product.
Protocol van adhoc bereiding: capsules dosis > 50 mg.
Protocol van voorraadbereiding: hydrochloorthiazide-drank.
Aandachtspunten bij ontwerp
Hulpstoffen: intolerantie/allergie.
Zie CBG site voor de maximale hhd die kinderen mogen hebben.
Aanpassen handelspreparaten: geldt als bereiding, let op de oorspronkelijke concentratie!
Vermeld goede zoutvorm, let op de dosis, sterkte en kristalwater.
o Bijv. gentamicine: in IM staat bij dosering: gentamicine (als sulfaat), dit betekent dat
de dosis slaat op de hoeveelheid gentamicine base en dat de stof in de vorm van
gentamicinesulfaat wordt toegepast. Zou er staan gentamicine (sulfaat) dan slaat de
dosis op gentamicinesulfaat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurvdende. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
