Wee Onderwerp Literatuur en Arresten
k kennisclips
1 Werkcollege 1 Hartlief e.a. Hoofdstuk 1 HR 8 januari 1982,
Onrechtmatige daad en 2 m.u.v. paragraaf ECLI:NL:HR:1982:AG4306
algemeen; 2.4.3 , NJ 1982/614, Natronloog
Korte herhaling
criteria O.D.; Kennisclip 1 HR 22 april 1994, NJ
Gevaarzetting 1994/624, Taxusstruik
inleiding
HR 5 november 1965,
ECLI:NL:HR:1965:AB7079
, NJ 1966/136, Coca Cola-
Duchateau (Kelderluik)
Overzicht
Privaatrecht
Personenrecht Vermogensrecht
Personen en Goederenrecht
familierecht
Rechtspersonenrecht Verbintenissenrecht
Dit hoorcollege gaat in op de plaats van het verbintenissenrecht, op de vereisten van de
onrechtmatige daad en op de vraag wie in de onrechtmatige daad wat moet bewijzen. Het
verbintenissenrecht kan je onderverdelen in het contractenrecht en het aansprakelijkheidsrecht.
In de K1 ging het om overeenkomsten en wat er gebeurt als de wederpartij zich niet aan de afspraak
houdt. In de K3 staat het aansprakelijkheidsrecht centraal.
We kijken naar de aansprakelijkheidsrecht grondslagen BUITEN een overeenkomst en de
verbintenissen uit de wet. Denk aan verkeersaansprakelijkheidsrecht en
productaansprakelijkheidsrecht. De wet zorgt ervoor dat de schade betaalt moet worden en niet de
wanprestatie bij een contract.
Het schade begrip:
Bij verbintenissen uit een overeenkomst en bij de wet is dit gelijk.
Voor de buiten contractuele overeenkomst is de aansprakelijkheid grondslag: onrechtmatige daad. (Dit
komt het meeste voor.)
Fundamenteel principe als je een ander schade toebrengt door je eigen onbehoorlijke gedrag.
Uitgangspunt aansprakelijkheidsrecht ieder draagt zijn eigen schade, tenzij het gaat om een
bijzonder geval om de schade naar de ander toe te rekenen.
Bijvoorbeeld: je valt van de trap en breekt je been, dan is het uitgangspunt dat je je eigen schade
draagt, tenzij een ander je van de trap heeft geduwd. De schade kun je dan van de ander claimen.
,Leerdoelen week 1
De student kan:
in casuïstiek gemotiveerd aangeven of sprake is van aansprakelijkheid uit
onrechtmatige daad;
Art. 6:162 BW = ONRECHTMATIGE DAAD
Hij die jegens een ander onrechtmatige daad pleegt (1) , welke hem kan worden
toegerekend (2), is verplicht de schade (3), die de ander dientengevolge (4) lijdt, te
vergoeden
Relativiteit (5) zie art. 6:163 BW
De daad kan bestaan uit:
doen of
nalaten (= je had moeten ingrijpen, maar je hebt dat niet gedaan).
Het verschil tussen het doen of nalaten is alleen interessant als het gaat om
aansprakelijkheid van de ouders betreft hun kinderen of om personen die een
geestelijke of lichamelijke tekortkoming hebben.
In die gevallen is er alleen een aansprakelijkheid bij het doen en niet bij het nalaten.
De daad is onrechtmatig als er sprake is van 1 v/d 3 onrechtmatigheid categorieën (=
art. 6:162 lid 2 BW):
1. Inbreuk op een recht of
2. Strijd met de wettelijke plicht of
3. Strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid
,Deze eisen zijn alternatief en dus niet cumulatief.
Bij het bijstaan van een client moet je toch ingaan op alle drie de gronden,
omdat je dan de meeste kans hebt dat je vordering zal slagen.
Inbreuk recht
Bij een inbreuk van een recht gaat het om een subjectief recht een persoon ontleend
een recht en dit recht geldt dan tegenover iedereen. Hieronder vallen dan
persoonlijkheidsrechten: lichamelijke integriteit, recht op leven -en privacy, het
eigendomsrecht & het auteursrecht.
Voorbeeld van een uitspraak waarin het subjectieve recht is geschonden =
Zwiepende tak arrest.
Vier jongeren liepen in een bos. Een jongen schopt achteloos tegen een tak en dit tak
komt in het oog van zijn vriend. De vriend is door zijn handeling zijn oog verloren.
Volgens de HR is er geen sprake van een onrechtmatige daad.
De reden is dat er sprake moet zijn van de maten waarschijnlijkheid van een ongeval
die intreedt bij het toebrengen van een letsel aan een ander, als gevolg van dat
gedrag zo groot is dat de dader zich van de maatstaven van zorgvuldigheid van dat
gedrag had moeten onthouden. In dit geval is er een extra toetsing m.b.t.
onrechtmatige daad.
*** als er sprake is van een inbreuk op een recht door een zaaksbeschadiging of
een toebrenging van een lichamelijk letsel is die inbreuk niet voldoende voor
het aannemen van onrechtmatige daad. In deze gevallen moet er ook sprake
zijn van een strijd met een wettelijke plicht of strijd met de maatschappelijke
zorgvuldigheid.
Wettelijke plicht
Bij het doen of nalaten dat in strijd is met de wettelijke plicht kan je denken aan het
schenden van een strafrechtelijke norm, bijvoorbeeld mishandeling (art. 300 WvSv)
hierin wordt een wettelijke norm geschonden wat onrechtmatige daad oplevert.
Maatschappelijke zorgvuldigheid
Bij het doen of nalaten bij een maatschappelijke zorgvuldigheid gaat het om het doen
of nalaten in strijd met de maatschappelijke aanvaardde norm. Dit is een
ongeschreven regel. Deze categorie is nader uitgewerkt in jurisprudentie, daarover
meer in hoorcollege 2.
*** Let op: als er sprake is van een rechtvaardigingsgrond, dan is er geen
sprake van onrechtmatige daad. De rechtsvaardigheidsgrond ontneemt het
onrechtvaardige karakter op het nalaten.
Rechtvaardigingsgronden:
1. Overmacht als noodtoestand (strijd tussen maatschappelijke en wettelijke plicht)
2. Noodweer
3. Bevoegd gegeven ambtelijk bevel
4. Wettelijk bevel
Toerekening lid 3
, Als er vastgesteld kan worden dat er sprake is van een onrechtmatige daad, dan
dient de schade aan de schuldenaar te worden toegerekend. Er gelden dan 3
toerekening gronden dit is opgenomen in art. 6:162 lid 3 BW.
Schuld
De schuld is aan de dader verwijtbaar. Als er sprake is van een
schulduitsluitingsgrond, dan ontbreekt de schuld.
De schulduitsluitingsgronden zijn:
1. Ontoerekeningsvatbaarheid
2. Overmacht
3. Noodweerexces
4. Uitvoering van een wettelijke voorschrift
5. Bevoegd gegeven ambtelijk bevel
Wet alleen art. 6:165 BW
De wet kan ook zorgen voor toerekenbaarheid, denk maar aan art. 6:165 BW. Ook al
ontbreekt de verwijtbaarheid in dat geval, bepaalt de wet toch dat de onrechtmatige
daad aan die persoon kan worden toegerekend.
*** Let op: bij art. 6:164 BW is bepaald dat kinderen onder de 14 jaar geen
onrechtmatige daad kan worden toegerekend.
Verkeersopvattingen
Bij verkeersopvattingen is er geen sprake van verwijtbaarheid, maar kan
onrechtmatige daad toch worden toegerekend op grond van de verkeers geldende
opvattingen. We vinden dan toch dat de onrechtmatige daad aan de dader kan
worden toegerekend. Denk maar aan het arrest van de HR [Meppelse/Ree].
Een automobilist reed met een snelheid van 80 km/p u op een weg waar een
waarschuwingsbord staat voor overstekend wild. Een ree steekt over en de
automobilist botst tijdens het uitwijken op een andere automobilist. Ook al had de
automobilist geen andere mogelijkheid om uit te wijken van de ree, is toch de
onrechtmatige daad uit te wijken aan de automobilist, omdat de automobiliste
gewaarschuwd was voor overstekend wild. Het is dan eerlijker dat diegene die de
schade heeft veroorzaakt de schade betaald.
Schade
Als vaststaat van een toerekenbare onrechtmatige daad, dan zijn we er nog niet. Er
moet sprake zijn van een schade, want zonder schade heb je geen recht op
schadevergoeding. De hoogte van de schade maakt dan niet uit.
Twee vormen van schade art. 6:95 BW
Vermogensschade art. 6:96 BW (het missen van geld)
- Geleden verliest je vermogen is gedaald bij een beschadigde auto
- Gederfde winst je mist een vermogensstijging
Ander nadeel art. 6:106 BW het gaat niet om geld, maar wel om het vergoeden
van de geleden schade in geld. Denk maar aan de immateriële (emotie)
schadevergoeding. In hoorcollege 2 wordt nader uitgewerkt dat niet alle immateriële
schade in aanmerking zal komen.
