In dit document zijn de hoofdstukken 17,18 en 21 van biologie nectar 6vwo 3e editie samengevat. Dus als je geen zin hebt om het hele boek door te lezen. Dan kan deze samenvatting de oplossing zijn,
Samenvatting biologie H17 stedelijke ecosystemen
17.1 het ecosysteem stad
Energie
In elk ecosysteem zijn organismen aanwezig die energie opnemen en in organische stoffen
verpakken.
o Planten zetten CO2 en H2O (anorganisch) om in glucose met behulp van zonlicht
fotosynthese
Chemosynthese bacteriën maken organische stoffen van CO 2 en H2O met behulp van
energie uit de oxidatie van H2S, NH4+ en NO2-
De energie die planten en bacteriën via foto= en chemosynthese vastleggen, is beschikbaar
voor andere organismen in het ecosysteem.
Energiestroom
Autotrofe organismen zijn de producenten van het ecosysteem. Zij staan aan het begin van
de verschillende voedselketens. De door hen gevormde organische stoffen voeden alle
organismen in dat ecosysteem.
Planten zijn foto-autotrofe organismen
Bacteriën zijn chemo-autotroof
Heterotrofe organismen zijn de consumenten van het ecosysteem
o Zij gebruiken organische stoffen van hun voedsel dat vanuit de landbouwgebieden de
stad bereikt als bouwstof. Een deel is brandstof
o De vrijgekomen energie gebruiken ze voor celprocessen, de rest verlaat het lichaam
in de vorm van warmte
Schimmels en bacteriën (reducenten leven van gestorven producenten en consumenten en
hun organische afvalproducten.
o Ze staan aan het einde van de voedselketen
Alleen anorganische stoffen blijven over aan het eind
Microklimaat
Naast chemische energie in voedsel komt energie ook op andere manieren de stad in
o Zon, aardgas, elektriciteit
Bij gebruik van die energie ontstaat ook warmte
Het microklimaat in de stad wijkt af van het klimaat in de omgeving: lokale omstandigheden
zijn anders dan je op grond van het klimaat zou verwachten.
Warmte en afvalstoffen verdwijnen pas uit de stad als ze boven de huizen uitkomen.
Flats leveren door luchtstuwing grote luchtdrukverschillen, het kan daar soms hard waaien
Abiotische factoren maken dat de stad eigen lokale omstandigheden heeft. Er kunnen binnen
een stad meerdere microklimaten zijn.
o Temperatuur in centrum is vaak hoger dan in buitenwijken heeft invloed op flora
en fauna
17.2 de stad selecteert
Populaties verdwijnen
Doordat de mens het ecosysteem heeft gevormd kunnen de omstandigheden ongunstig zijn
voor bepaalde soorten. Ze zullen hierdoor uit de stad verdwijnen.
De tolerantiegrenzen voor een bepaalde abiotische factor zijn dan overschreden.
Een nieuwe kans
Het microklimaat van een stad kan aangenamer zijn dan die in de omgeving en er is volop
voedsel.
, Door de verscheidenheid aan habitats en niches kan het aantal soorten in de stad erg groot
zijn. De biodiversiteit van een stad neemt in de loop van de tijd eigenlijk altijd toe.
Iedereen zijn eigen plek
In het stadscentrum is de biodiversiteit meestal niet groot. Dat komt door de grote
hoeveelheid mensen en de bebouwing. Er is niet veel ruimte
In de buitenwijken leven meer soorten organismen. Dit komt omdat deze wijken een
overgang vormen tussen de stad en zijn omgeving.
Gradiëntenecosysteem een ecosysteem waarvan de abiotische factoren vanaf de ene
kant het ecosysteem naar de andere kant geleidelijk aan veranderen.
Door de variatie zijn in buitenwijken habitats en niches te vinden die zowel bij de stad als het
plattenland horen.
Je aanpassen aan de stad
selectieprocessen rekken de tolerantiegebieden van de soort op
adaptatie een verandering in bouw of gedrag van een soort, waardoor deze beter
aangepast is aan de heersende milieufactoren
adaptatie kan snel gaan door middel van ‘trail and error’ en imitatie
exoot organisme dat oorspronkelijk niet in een bepaald gebied voorkomt, maar er zich
heeft gevestigd
de gevarieerde genetische samenstelling van de populaties draagt er toe bij dat ze het goed
doen.
fitness het vermogen om bepaalde allelen door te geven aan de volgende generaties
kwetsbare populaties
het flessenhalseffect: de verandering in allelfrequenties na een ramp waarbij het aantal
individuen/allelen sterk is afgenomen
volhouden in een nieuwe omgeving
foundereffect nakomelingen van dieren in een nieuwe omgeving lijken genetisch gezien
erg op hun ouders.
Blijft de populatie lange tijd geïsoleerd, zonder nieuwe immigratie. Dan blijft dit effect lang
bestaan.
door inteelt kunnen (recessieve) erfelijke aandoeningen ontstaan. Dat maakt de populatie
kwetsbaar
genetic drift dieren kunnen elkaar moeilijk vinden en sommige komen niet aan
voortplanting toe. De allelen van deze dieren verdwijnen uit de populatie
concurrentie ontstaat wanneer twee soorten een overlappende habitat en niche hebben
steden als eilanden
hoeveel soorten maximaal in een stad kunnen leven, hangt af van de grootte van de stad.
Hoe snel de kolonisatie van de stad vanuit de omgeving of andere steden plaatsvindt, hangt
af van de afstand die de migrerende organismen moeten afleggen. Ook de concurrentie is
belangrijk voor de snelheid van de kolonisatie.
Eilandtheorie theoretisch model dat beschrijft hoeveel soorten er op een bepaald
moment in min of meer geïsoleerd gebied voorkomen.
De theorie legt een verband tussen de biodiversiteit en factoren als de grootte van een
eiland en de afstand die organismen moeten afleggen om er te komen.
De kans dat er soorten verdwijnen neemt toe naarmate er meer soorten zijn. Er ontstaat een
evenwicht tussen het aantal soorten dat koloniseert en dat sterft
H17.3 voedsel
, Voedsel voor de stad
De houdbaarheid van voedsel is eeuwenlang beperkend geweest voor de grootte van de stad
Het leven in de stad hangt voor een groot deel af van de mogelijkheden voor koeling en
transport
De voedselorganisatie van de Verenigde Naties (FAO) constateert dat de distributiecentra
voldoende voedsel hebben, maar dat het transport naar de (arme) buitenwijken slecht is.
Waardoor er daar een voedseltekort ontstaat.
Overal naartoe en overal vandaan
De FAO ziet het als een grote uitdaging om de steden ook in de toekomst te voeden. Dat kan
namelijk alleen als elke schakel van de voedselketen daaraan bijdraagt
Intensieve landbouw
Het is beter om lokaal verbouwde producten te eten, dat scheelt veel CO 2-uitstoot.
Monocultuur één gewas verbouwen op een grote stukken grond.
De kans op ziekten en plagen is wel erg groot want de planten staan dicht op elkaar.
Pesticiden doden ook niet-schadelijke planten en dieren
Een ander probleem is de eutrofiëring van de landbouwgebieden. Door met stikstof- en
fosfaathoudende stoffen uit mest, groeien niet alleen de voedselgewassen, maar ook de
planten buiten de akker. Zij kunnen andere planten overwoekeren, die vervolgens uit het
gebied verdwijnen. De biodiversiteit neemt hier af.
Duurzaam omgaan met voedsel
Duurzame voedselproductie een manier van voedsel produceren zonder schade aan het
milieu toe te brengen waarbij ook op lange termijn mensen voldoende te eten hebben
Volgens de FAO kunnen alleen via duurzame voedselproductie in een gecontroleerde
voedselketen de steden in de toekomst voldoende voedsel krijgen.
Stadslandbouw
Standslandbouw heeft verschillende voordelen:
o Transport is goedkoop
o Producten zijn vers
o Betrokken bij eigen voedselproductie
Voedselweb in de stad
Het voedselweb van de stad is sterk afhankelijk van het door mensen geïmporteerde
voedsel. Doordat de voedselplanten vrijwel allemaal buiten de stad groeien, ontbreken
producenten voor een groot deel.
Predatoren zijn nauwelijks aanwezig en het totale aantal soorten dieren is beperkt
Mensen beïnvloeden de soortensamenstelling
Volgens ecologen zijn het vooral de toppredatoren die bepalen hoeveel herbivoren in een
ecosysteem leven.
Steden zijn niet natuurlijke ecosystemen
Stadbewoners beïnvloeden ook heel direct de andere trofische niveaus van de
voedselpiramide
Mensen bestrijden bepaalde dieren en lokken bepaalde dieren naar de stad
17.4 water
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucaroffelsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
