Leerdoelen Privacyrecht
Week Onderwerp Literatuur
1 Hoorcollege 1: introductie privacyrecht Hoofdstuk 1
de student kan de werking van artikel 8 EVRM uitleggen en toepassen en hij kan
aangeven hoe ver dit artikel reikt en waar de AVG begint (samenloop en verschil
tussen de AVG en artikel 8 EVRM),
Hoorcollege 1 privacy in het algemeen en art. 8 EVRM
Wat is Privacy?
Voorbeelden:
- Privacy heeft te maken met datgene wat je bedenkt
- De ideeën die je uit
- Uitvindingen die je doet
- Als je schrijver bent de auteursrechten
- Datgene wat je opschrijft
- Je lichaam
als iemand een spuit op je aanbrengt, maakt dat een inbreuk op je lichamelijke
integriteit, tenzij het gaat om een arts. Wellicht heb je hem of haar toestemming
gegeven voor bijvoorbeeld een corona vaccinatie.
- Stel dat het gaat om een werkgever die wil controleren of je drugs gebruikt of alcohol
hebt gedronken, dan denk je daar wellicht anders over.
- Of je krijgt een duw bij het uitgaan en een klap in je gezicht.
Ook dit hoort bij jouw privacy die moet worden beschermd.
- Het kan ook gaan om de afstand bij jouw heen.
Mensen komen heel dichtbij, tenzij het gaat om iemand waarvan je dat fijn vindt.
Als dat iemand is waarvan dat niet toehoort: bijvoorbeeld de politie die je aanhoudt of
iemand die tegen de 1,5 meter regel ingaat. Daarin moet je beschermd worden dat
hoort bij je privacy.
- Of je ouders, kinderen etc.
- Het kan ook gaan op foto’s op social media. De gegevensbewerking ervan behoort
ook tot jouw privacy.
Privacy is nogal ruim en breed begrip, maar het is ook subjectief.
De territoriale afstand die je tot anderen hebt en de 1,5 meter afstand. De een vindt
dat niet zo’n ramp als iemand dichterbij komt en dan ander vind dat je aan de regel
moet houden. Er zitten ook verschillen in culturen. In Azië werd bijvoorbeeld niet
moeilijk gedaan over de Corona app, maar Nederland had daar wat meer moeite
mee. De privacy moet goed beschermd zijn. Tussen Nederlanders en Duitsers zit ook
een groot verschil qua privacy. Duitsers zijn bijvoorbeeld daar veel strenger in. Dit zal
wellicht komen door de ervaring die zij hebben met de DDR in het verleden. Er zijn
toch veel mensen die een andere mening erop nahielden om een soort angst cultuur
te creeëren. Wellicht dat duitsers gevoeliger zijn voor hun privacy.
Privacy is jou ik, jouw imago. Datgene wat je bent en wat erom jouw heen is.
,Wanneer is er sprake van een schending van privacy?
Wanneer het belang van persoon A om geen inmenging te dulden in zijn persoonlijke
levenssfeer zwaarder weegt dan het belang van persoon B om zich te mengen in de
persoonlijke levenssfeer van A.
Privacy is een objectief recht: een ieder heeft recht op privacy.
Maar de beleving van privacy is subjectief; wat voor de een privé is, daar loopt de ander mee
te koop.
Privacy is niet absoluut: Het recht op privacy moet worden afgewogen tegen andere rechten,
zoals bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting.
Eerbiediging persoonlijke levenssfeer
Wettelijke grondslagen: vooral afkomstig uit Europa:
- Artikel 7,8 Handvest van de grondrechten van de Europese Unie;
Het voordeel van de EG recht is, voordat je bij de kantonrechter bent kun
je bij het hof van justitie bij de EU al prejeduciële vragen stellen. Dus je
hoeft niet tot de HR te procederen om de mening van justitie te volgen
over de grondrechten en privacy. Dit is veel makkelijker en sneller in te
roepen, dan dat je art. 8 EVRM zou inroepen bij het hof. Natuurlijk kun je
art. 8 EVRM ook inroepen bij de kantonrechter en zou hij dat moeten
toetsen. Maar wil je uitspraak hebben van het hof, dan zul je eerst alle
instanties in Nederland moeten doorlopen.
- Artikel 8 EVRM.
Je moet eerst bij het land waar jij jouw eerste aanleg de procedure voert,
alle instanties benaderd hebben (tot aan de HR) voordat je naar het
Europese Hof kunt. Het kan zijn dat je jaren aan het procederen bent.
Ruime uitleg van persoonlijke levenssfeer
(EHRM 25 juni 1997, ECLI:NL:XX:1997:AD5858, NJ 1998, 506 (Halford/VK);
Dit is een ruim begrip en daar kan heel veel onder vallen.
Geen absoluut recht;
Het moet gaan om een fair balance. Het is een afweging van grondrechten. Privacy
gaat ook niet altijd voor de vrijheid van meningsuiting of gaat altijd voor op het recht
van je eigendom. Het moet een afweging zijn. Soms kan het recht op vrijheid van
meningsuiting boven jouw privacy zijn.
Horizontale werking:
HR 9 januari 1987, ECLI:NL:HR:1987:AG5500, NJ 1987, 928
(Edamse bijstandsvrouw).
Grondrechten geven de burgers extra bescherming jegens de overheid, maar je kunt
de grondrechten ook in horizontale verhoudingen in burgers onderling en
rechtspersonen onderling inroepen.
,Privacy test duidelijk in art. 8 EVRM
8 EVRM:
1. Een ieder heeft het recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven,
zijn woning en zijn correspondentie(=facebook, twitter etc). (Objectief)
2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit
recht, dan voor zover bij wet is voorzien en in een democratische samenleving
noodzakelijk is in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of
het economisch welzijn van het land, het voorkomen van wanordelijkheden en
strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of voor de
bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. (maar niet absoluut)
a. Is er sprake van privacy?
b. Is er sprake van een schending?
c. Is deze bij wet voorzien?
d. Is sprake van een van de in art. 8 EVRM lid 2 genoemde gronden?
e. Is de inbreuk noodzakelijk in een democratische samenleving?
Je hebt recht op bescherming van je privacy en daar mag geen inbreuk op gemaakt
worden. Soms mag dat wel. Als de inbreuk bij wet voorzien is, een goed doel, en als
die inbreuk noodzakelijk is. Het recht op je privacy moet beschermd worden, echter
als er sprake is van lid 2 dan mag er een inbreuk gemaakt worden op de privacy.
- proportionaliteit?
- subsidiariteit?
Art. 94 Gw: Verdragen gaan voor
Art. 120 Gw: verbod wetten in formele zin aan de grondwet te toetsen.
Structuur 8 EVRM
Hieronder het schematisch overzicht.
Art. 8 EVRM
1. recht a. privé leven
b. inbreuk
2. tenzij a. bij wet voorzien -wet is niet w.i.f.z.
gerechtsvaardigd -vaste jurisprudentie
+
b. noodzakelijk -belangenafweging
(pressing social Jouw belang en die van een
need) om legitieme ander
doelen te bereiken -proportionaliteit
(maar margin of -subsidairiteit
appreciation)
is het middel niet te
zwaar?
+
c. doel -doel in de wet genoemd
-inbreuk (middel) om dat
doel te bereiken
Je hebt op basis van lid 1 het recht op een privéleven en daar mag geen inbreuk van worden
gemaakt, tenzij er voldaan is aan lid 2. Aan lid 2 is voldaan als er aan drie (cumlatieve)
, voorwaarden is voldaan. Ten eerste als het bij wet is voorzien, noodzakelijk is en het doel
staat specifiek in lid 2 genoemd dan mag er een inbreuk plaatsvinden op jouw privacy.
Kenmerken 8 EVRM
art. 8 EVRM is een grondrecht. Denk aan verticale verhoudingen tussen de overheid en
burger. Grondrecht betekent dat de overheid mag geen inbreuk maken op de rechten van
burgers.
Wat houdt art. 8 EVRM in?
1. verbod aan overheid inbreuk te plegen
2. Ook in horizontale verhoudingen
3. Kan ook plicht zijn aan overheid om inbreuk ongedaan te maken
stel in jurisprudentie wordt onvoldoende rekening gehouden met privacybelangen
van burgers dan moet de overheid een wetgeving maken om te zorgen dat de
jurisprudentie en andere weg in gaat
Of stel dat de politie teveel vrijheden krijgt en de rechten van de burgers ernstig
worden geschonden
4. Bij heimelijk toezicht moet de wettelijke grondslag en de procedure met extra
waarborgen omkleed zijn (strafrecht)
bijvoorbeeld afluisteren, beelden maken of aftappen van telefoon
5. Ook “mogelijkheid” van schending van de persoonlijke levenssfeer kan hieronder
vallen
je hoeft niet daadwerkelijk afgeluisterd te worden
Voorbeelden 8 EVRM Rechtspraak
Niemietz: op werkvloer hebben werknemers belang om persoonlijke
contacten aan te gaan
Een rechter werd bedreigd (wie de bedreiging uitte was niet bekend)
een vermoeden dat een activistische advocaat daarmee te maken zou
hebben. De persoon zou wellicht een klant kunnen zijn van de
advocaat. Vervolgens werd het advocatenkantoor onderzocht. Mnr
Niemitz was hier niet mee eens. Hij vond dat het huiszoekingsbevel
van de politie in strijd was met art. 8 EVRM. De Duitse rechters zeiden
dat art. 8 EVRM over privacy gaat en dat zij niet in zijn privédomein
zijn geweest, maar alleen zijn kantoor hebben bezocht. Het Europees
Hof Rechten van de Mens zei dat ook de werkplek behoort tot de
privacy van de werknemers/burgers. Op je werkplek ben je namelijk
ook jezelf en behoud je je eigen imago. Art 8 EVRM beschermt ook de
werknemers op de werkplek.
Halford: telefoneren vanaf werkplek valt onder privéleven
De politie had twee taken. Ten eerste als politieagent en ten tweede
kon je haar bellen als er (interne) klachten waren. Ze had twee
telefoons op haar bureau staan. De een was voor politie taken en de
tweede voor allerlei klachten. Mevrouw Halford merkte dat zij
