Kwaliteit en effectiviteit van orthopedagogische interventies
College 1
Doelstellingen van het vak
• Kennis van en inzicht in: ‘evidence based’, ‘practice based’ en Resultaatgerichte
Ontwikkeling van interventies (RGOi)
• Kennis van en inzicht in: factoren die van invloed zijn op kwaliteit en effectiviteit van
orthopedagogische interventies aan kinderen, jeugdigen, volwassenen en opvoeders met
ernstige leer-, ontwikkelings,- gedrags- en opvoedingsproblemen
• Deskundig beslissing kunnen nemen: over inzetten interventies
Opbouw van het vak
• Colleges 1 t/m 3: Jana Knot-Dickscheit
o ‘Evidence based’, ‘practice based’, Resultaatgerichte Ontwikkeling van interventies
(ROgI)
o Kwaliteit en effectiviteit van interventies: hoe te vinden + hoe te beoordelen
o Algemeen werkzame factoren, ‘What works’ beginselen
• Colleges 4 t/m 6: Anne-Marie Huyghen
• Oorsprong in medische wetenschappen
o EBP heeft zijn oorsprong in de medische wetenschap: is ontstaan uit als je een pil
geeft aan iemand, dat die ook werkt
o We moeten een bewijs ervoor hebben dat een interventie die we toepassen ook
daadwerkelijk werkt voor de patiënt die om hulp vraagt
o Vaak kleinschalig onderzoek in de medische wetenschappen: hoe kunnen we deze
uitkomst veralgemenen naar een grote groep?
• Geen eenduidige definitie EBP
• Verengd en regide gebruik van EBP
o Cochrane Collaboration heeft men opgericht:
▪ Doelen 1) komen tot een eenduidig sterk design voor effectonderzoek en 2)
het koppelen van vele onafhankelijke kleinere onderzoeksresultaten tot een
, groot overkoepelend resultaat, door middel van zogenaamde systematische
reviews of meta-analyses
▪ Campbell Collaboration was “providing better evidence for a better world”.
o Laat ons de kennis die we hebben over dat werkzaam is en helpt met elkaar te
bundelen en een duidelijke richtlijn te geven over wat goed onderzoek is. Bij welk
type onderzoek vinden we dat de effecten zijn aangetoond?
o We willen ook af van dat kleinschalige onderzoek en ze hebben een werkwijze
ontwikkeld om deze interventies samen te voegen (meta-analyse) → hoe ziet het
eruit als je deze studies samenvoegt? → ontwikkeling medische wetenschappen
o Volgens Van der Laan (2006) wordt effectieve hulp bepaald door de mate waarin de
cliënt zich uitgenodigd voelt om zijn eigen expertise in te brengen, de kwaliteit van
communicatie tussen cliënt en professional, de mate waarin de professional op een
persoonlijke manier zijn vak weet te vertegenwoordigen en er blijk van geeft te
geloven in zijn eigen aanpak
• Professionals ervaren EBP als een beperking van handelingsruimte en autonomie
o Het was nooit de bedoeling, maar EBP kreeg een bijsmaak dat het vooral gaat om
aantonen dat iets effectief is en als we dat toepassen dan is het evidence based
practice: dat wrong en wreef een beetje
o Als pedagogiek zagen we dat het niet zo gek was wat die mensen in de medische
wetenschappen deden: je wil weten of een pil werkt en je wil ook dat een
interventie de situatie verbetert
o Er kwam niet een eenduidige definitie en omdat evidence based practice werd
verengd met de gedachte als we aantonen dat iets effectief is en dan werken we
evidence based practice, dat je daardoor een beweging kreeg dat hulpverleners en
professionals zeiden dat als dat het is (evidence based practice) dan is het alsof onze
expertise geen rol meer speelt en alleen nog maar protocollen uitvoeren en dat is
het.
,Als wij het over evidence based practice hebben, dan hebben we het niet over zo’n nauw begrip
dat het er alleen over gaat dat het in de wetenschap is aangetoond, maar dat juist wij voor een
ander theoretisch model staan.
Theorie
• Oorsprong
o Medische wetenschappen
begin jaren ’90
o Gedacht als doorsnede
tussen voorkeur, kunde en
evidentie
Theorie
• In ontwikkeling
o Nadruk ligt op een vierde
element ‘clinical expertise’
o De impact (omvang) van
de elementen kan veranderen
o Ideaal, niet realiteit
Theorie
• Transitie naar pedagogiek
o Aan de ene kant ingebed in zijn context
▪ = kwaliteit en uitvoerbaarheid van
interventies hangt sterk af van in
welke context iemand zich bevindt
Stel je bedenkt intensieve vorm van
interventie waardoor iemand elke dag
een uur lang moet reizen, terwijl die
veel problemen heeft thuis; kan je dat
van iemand vragen? → Rekening
houden met de context
▪ Maar ook organisatorische context:
maakt ook uit welke kennis jij ter
beschikking hebt en welke
interventies er worden uitgevoerd
dus ook de context van jouw
, organisatie maakt ook uit welke mogelijkheden je hebt voor EBP
▪ We moeten dus breder denken, want dat geeft veel meer opties
▪ Wordt ook in de geneeskunde zo gezien nu
o Nadruk op een vijfde
element ‘besluitvorming’
o Evenwichtige inbreng
van de partijen
o Proces, niet behandeling
o Cliënt wordt herkent
in zijn complexiteit en context
• Model (bolletjes):
o Wetenschappelijk evidentie
▪ Wat weten we uit onderzoek
o Wat jij aan kennis, vaardigheden, competenties als professional inbrengt: klinische
expertise
o Cliënt/ouder/kind met hun ervaring, waarde en context ook meenemen
▪ Eerder al hulp ontvangen: slimme vraag is hoe was die hulp? Waar had je
wat aan? → mensen weten vaak wel goed wat voor hun zou werken
o → Als je dit hebt dan betekent EBP allemaal gelijkwaardige inbreng hebben dus een
gezamenlijk besluitvormingsproces
▪ Je denkt er dus met elkaar overna: wat is het beste? Wat sluit het beste aan
bij de vragen?
Evidence Based Practice
• “De gewetensvolle, expliciete en oordeelkundige integratie van drie zorgvuldig te
onderscheiden kennisbronnen (research-based kennis; expert-based of practice-based
kennis en cliënt-based kennis) met als doel de beste beslissing te nemen voor individuele
patiënten, cliënten of burgers”. (Gorissen, 2017. Herben, 2020, p. 16)
o Besluitvormingsproces met een evenwichtige inbreng van alle partijen en
inachtneming van de context
▪ Proces = met elkaar in gesprek gaan onder afweging van die factoren
▪ Jij bent de lead met je kennis van wetenschap en dat je iemand helpt een
goed besluit te nemen
o Expliciete, transparante, reproduceerbare verantwoording van keuzes
▪ Hoe ben je tot het besluit gekomen?
▪ Heb je afgeweken van een bestaand protocol? Dat mag als je expliciet maakt
waarom je daarvoor hebt gekozen → wat was de basis van dat besluit?
▪ Komt dat bijvoorbeeld door eerdere ervaringen van een cliënt; dat werkte
niet
▪ Als je transparant bent, kan een andere collega het ook makkelijker
overnemen en snappen waarom je een bepaald traject in gaat
Evidence based werken – denken vanuit en integreren van verschillende perspectieven
• Denken vanuit het perspectief van ouder/kind/cliënt:
o Wat brengen ouders en kinderen mee naast die ervaring?
