NUCLEAIRE GENEESKUNDE
COLLEGES/WERKCOLLEGES
COLLEGE 1 GATED
Gated wil zeggen dat je gebruik maakt van een trigger. Een lichaamseigen proces. Het gaat over hart
onderzoeken, maar kan ook over de ademhaling.
Gated bloodpool (getriggerde en verzameling bloed dat wordt weggepompt): doel en techniek
Het doel gaat vooral over het achterhalen van de pompfunctie/pompkracht van het hart. Er wordt gekeken
hoeveel bloed er in het hart wordt gepompt en eruit wordt geduwd.
Respiratory gating: patiënt heeft een blokje op de buik die met de ademhaling mee beweegt. De camera zit bij
het voeteneind en registreert deze bewegingen. De CT scan maakt op vaste momenten een scan. Door
rekening te houden met de ademhaling, zie je de tumor meebewegen en krijg je een duidelijk beeld. Je ziet
hierdoor de exacte grootte. En voor de bestraling is het ook handig, omdat je kan bepalen nu straal ik, nu stop
ik.
Acquisitie gated bloodpool:
Gated bloodpool – hartfunctiescintigrafie – ejectiefractie bepaling – MUGA (Multiple Gated Acquisition) –
radionuclide angiografie
Het doel gaat over de ejectiefractie en wordt uitgedrukt in een getal. Dit getal is niet in ml, maar in
percentage vergeleken met de totale pompfunctie. 50% is goed, want dan wordt er 50% uit de ventrikel en de
andere 50% wordt aangevuld tot de 100%. Onder de 50% is niet goed. Wandbewegingen van het ventrikel
beoordelen, omdat bij een infarct deze beweging kan beïnvloeden.
Flowcurve geeft de hartslag weer. Top van de grafiek is het diastole (het hart is volledig gevuld). Onder aan de
grafiek is het hart gecontraheerd en in systole. Het verschil van deze twee functie is de ejectiefractie.
Fasebeelden → moment van samentrekken (bij afwijking krijg je verschillende kleuren, bij een normale functie
heb je dezelfde kleuren)
Indicaties → evaluatie Linker Ventrikel pompfunctie, niet ischemische hartaandoeningen, aangeboren
hartafwijkingen. (vaak bij vrouwen die chemotherapie krijgen, het medicijn dat hun krijgen is belangrijk om
gemonitord wordt vanwege de afname van de hartspier door het medicijn)
Rode bloedcellen/erytrocyten worden gelabeld met het Technetium-Pertechnetaat.
- In-vivo in het lichaam, dat is het toedienen van pyrofosfaat (PIP) aan het lichaam (incubatietijd van
ongeveer 20 min) en vervolgens doe je technetium Pertechnetaat (wat aan de erytrocyten koppelt).
- In-vitro is in de labkast. Een combinatie is wanneer je PIP toedient en vervolgens bloed afneemt en dat
labelt aan het technetium Pertechnetaat achter het glas.
- In-vitro heeft het hoogste labelingspercentage, dan neem je bloed af en dat label je aan technetium
Pertechnetaat.
,Belangrijkste opname is de LAO, 30 tot 45 graden om het linker ventrikel goed in beeld te krijgen. Anterior en
LAO 70 graden kunnen ook gemaakt worden. +10 graden CR-CA tilt (je kantelt met het lichaam mee door de
detector iets te kantelen → hierdoor krijg je het linker ventrikel en linker atrium wat los van elkaar.)
Ejectiefractie (EF) is uit één hartslag te bepalen. Dat is niet waar, je hebt er meer nodig vanwege het verschil in
hartslag en de opnametijd is erg kort. De telstatistiek wordt dan erg laag. Je wilt de gemiddelde hartslag
representatief laten zien. Hierdoor heb je meerdere hartslagen nodig.
ECG gebruik je daarvoor. De R top is het makkelijkste signaal om te herleiden. De hoeveelheid beeldjes zal een
filmpje maken, bepaalt hoe smooth je beeld doorloopt. Nadeel van veel beelden is veel scannen om voldoende
telstatistiek per shot te krijgen.
Gemiddeld worden er 16 frames gebruikt. En
gemiddeld duurt R – R interval 0,8 sec. Hierdoor
is de tijd per frame 0,05 sec, het gevolg hiervan
is dat de telstatistiek erg laag ligt.
Data drop-out /
Fall-off effect
➔ Onregelmatige hartslag
➔ Is een gevolg van de onregelmatige hartslag, een data drop out.
➔ Er zijn frames afgevallen, niet genoeg verwerkingstijd. Wanneer er telkens wat frames aan het eind
afvallen, dan gaat de flowcurve anders lopen (zie hieronder)
Normale flowcurve
,Aan het eind van de curve gaat er iets mis, omdat er frames niet worden geregistreerd.
Oplossing:
- Bad Beat Rejection
- Window plaatsen om een hartslag, hiermee geef je aan waar het gemiddelde zit en daar mag een
marge omheen zitten die meegenomen wordt in de analyse.
Processing gated bloodpool
Smoothing
- Spatiële smoothing (convolutie filter) → je hebt een afbeelding die je gaat smoothen, 9-punts tabel
om de waarden tegen elkaar uit te middelen en de scherpe randen wat verdwijnen.
- Temporele smoothing → in de tijd ga je filteren, je middelt ze uit waardoor de verschillen minder
drastisch worden.
Ejectiefractiebepaling
- ROI’s intekenen bij het linkerventrikel
- Eind systolisch en diasystolisch frame
- EF = (ED – ES) / ED x 100%
Fasebeelden
- Het principe van de fasebeelden is de EF-curve per pixel maken
- Normaal fase beeld → zelfde moment samentrekken van de ventrikels. De atrium hebben een
omgekeerde beweging.
- De sofware pakt een punt in het midden van de ventrikel, dit is het referentiepunt (het moment van
samentrekken).
- Afwijkend → bundeltakblok ten gevolge van infarct, aneurysma (stuk in de wand is zwakker,
uitstulping als gevolg)
- In het midden van de ventrikel wordt een pixel gemaakt, die wordt uitgezet als cos (dus een sinus
vorm). Meer naar de apex (de rand) is een andere cos. Dit zorgt voor een kleurverschil.
- Uit fase lopen (ventrikels lopen niet gelijk, vaak een infarct of een bundeltakblok) / in tegen fase lopen
(loopt gelijk met het atrium en is dan vaak een aneurysma)
- De amplitude van iedere pixelejectiecurve wordt bepaald = visualisering van de mate van contractie
(samentrekking) → geeft geen normaalbeeld (van veel naar weinig contractie, in het midden zit het
meeste contractie)
, Extra informatie van Nucleaire Geneeskunde boek (blz. 124)
Voor bepaalde onderzoeken van het hart, waarbij de beweging van de hartkamers in beeld wordt gebracht,
dan is het essentieel om afzonderlijke beelden te verkrijgen van de verschillende fasen van de hartcyclus. In de
korte tijd van één hartcyclus worden er te weinig counts verzameld om voldoende beeldkwaliteit te bereiken.
Er wordt daarom niet één hartcyclus gemeten, maar de counts gemeten van enige honderden hartslagen
worden gesommeerd om beelden te verkrijgen. Het sommeren moet wel zo gebeuren dat steeds dezelfde
fasen van de hartcyclus bij elkaar worden opgeteld. Dit wordt bereikt door aan het systeem steeds opnieuw
door te geven op welk moment een nieuwe contractie begint, zodat het optellen van de beelden synchroon
verloopt met de beweging van het hart. Steeds wanneer een R-top in het elektrocardiogram (ECG) wordt
waargenomen, wordt een puls naar de gammacamera gestuurd waardoor het systeem weet dat er een nieuwe
hartcontractie begint, het systeem wordt getriggerd door het ECG; een ECG-gated study.
Gated onderzoeken zijn over het algemeen niet goed mogelijk bij patiënten met een onregelmatige hartslag
omdat dan toch verschillende fasen bij elkaar worden opgeteld. Ook kan ervoor gekozen worden om de
onregelmatige hartslagen niet mee te tellen waardoor de acquisitieduur aanzienlijk verlengd kan worden.
Een andere vorm van getriggerd onderzoek is respiratory gating, waarbij er gecorrigeerd kan worden voor
beweging tijdens de ademhaling.
Blz. 190
Een oplossing om ademhalingsartefacten op Pet en CT te voorkomen is het maken van ademhaling getriggerde
oftewel gated opnamen, waarbij de ademhalingscyclus in verschillende fasen wordt verdeeld en de beelden
van elke fase apart worden opgeslagen (binning, ECG-getriggerde opnamen van het hart)
Blz.431
Radionuclidenangiografie geeft inzicht in de pompfunctie van de hartspier. Met deze techniek kan de
ejectiefractie en de wandbewegingen bepaald worden. de linkerventrikelejectiefractie geeft belangrijke
prognostische informatie bij patiënten met hartlijden.
Type 1 Blood pool scintigrafie oftewel multiple-gated equilibriumangtiografie (MUGA)
Hierbij verdeelt de radioactieve tracer zich in het bloed en daarna wordt de beeldacquisitie gestart.
Het linkerventrikel is goed te onderzoeken. De rechterventrikel is sprake van overprojectie door andere
weefsels, zoals het rechteratrium. Bij dit onderzoek krijgt de patiënt 99mTc-Pertechnetaat om erytrocyten te
merken. Bij het merken van erytrocyten krijgt de patiënt 20 min voor de toediening van het 99mTc-