7.1 het gevangenendilemma
Gevangenendilemma: keuzesituatie die voor rationeel handelende partijen een niet-optimale
uitkomst oplevert
voorwaarden gevangenendilemma
1. beide partijen hebben een dominante strategie
2. de beslissing van de 1 heeft gevolgen voor de beslissing van de andere
3. de optimale uitkomst komt niet tot stand (geen pareto-optimum)
4. spelers nemen beslissing tegelijk en zonder te weten wat de ander kiest (imperfecte
informatie)
Beslisboom/ spelboom: wetenschappelijk model voor de weergave van de alternatieven en
keuzen in een besluitvormingsproces
Pay-offmatrix: overzicht van resultaten van genomen beslissingen
Strategieën
● dominante strategie: strategie levert beste resultaat op ongeacht de strategie van
ander
○ speler kiest steeds dezelfde keuze
● nash-evenwicht: situatie die wordt bereikt als geen van de partijen zijn resultaat kan
verbeteren, als de andere partij bij zijn keuze blijft.
○ bekennen/bekennen
● Pareto-optimum: situatie waarin niemand zijn positie kan verbeteren zonder dat dit
ten koste gaat van een ander
○ zwijgen/zwijgen
7.2 langetermijnrelaties
langetermijnrelatie: partijen weten dat zij herhaaldelijk in vergelijkbare situaties met elkaar te
maken krijgen → beslissing kan anders zijn dan bij eenmalige confrontatie
Beslissingen en daaruit voortvloeiende handelingen hangt af van de persoon van de
beslisser en de manier waarop hij in de wereld staat
non-coöperatief: verdachten hebben geen mogelijkheid om samen te werken
coöperatief spel: verdachten werken samen
- zelfbinding, reputatiebescherming en sociale normen spelen belangrijke rol
- zelfbinding: partij houdt rekening met belangen van anderen
- reputatie: hoe anderen over iemand/ bedrijf denken invloed op beslissing
- sociale normen: ‘regels’ beïnvloeden verschillende strategieën en dus beslissingen
simultane beslissingen: beslissingen worden gelijktijdig genomen
sequentiële beslissingen: beslissingen worden na elkaar genomen
Bij sequentiële beslissingen kunnen partijen door zelfbinding en ‘geloofwaardige dreiging’
elkaars coöperatief gedrag afdwingen.
, 7.4 overheidsregulering
individuele producten: producten die je naar je eigen behoefte zelf koopt
collectieve producten: producten waarover iedereen zonder daarvoor te betalen vrijelijk kan
beschikken.
- Worden betaald uit belastinggeld
producten zijn exclusief (uitsluitbaar): producten zijn deelbaar → gebruik van een gaat ten
koste van het gebruik van ander (taart)
rivaliserend: gebruik zorgt ervoor dat product op raakt → gebruik gaat ten koste van
hoeveelheid waarover anderen kunnen beschikken (brug)
tabel!
Informatie over collectieve producten gaat via budgetmechanisme: democratische
besluitvorming binnen de overheid over de aanwending van collectieve middelen
Gemeenschappelijke middelen
- niet via budgetmechanisme geregeld → want geen eigendom
Natuurlijk monopolie (marktvorm)
- aanbieder heeft dalende gemiddelde totale kosten bij grotere productie
- 1 aanbieder van 1 product
Quasi-collectieve producten: individuele producten die in verband met te behalen positieve
externe effecten tegen een door de overheid gesubsidieerde prijs worden geleverd
(onderwijs, bibliotheken)
freeriders: personen die van een bepaald product gebruik maken zonder daarvoor te betalen
of die minder dan de ‘volle’prijs betalen
- kan ervoor zorgen dat weinig/ zelfs niet van bepaald product wordt voortgebracht
collectieve dwang: overheid dwingt productie van bepaald product af via belastingheffing
negatieve effecten worden bestreden door verboden en heffingen
- zijn uiting van marktfalen → prijs van product gebaseerd op bedrijfskosten, maar niet
met maatschappelijke kosten
11.1 risicoavers gedrag en verzekeren
● risicoaversgedrag: er wordt gekozen voor zekerheid
● risicozoekendgedrag: men neemt doelbewust risico
● risiconeutraalgedrag: men staat onverschillig tegenover risico’s
Verzekering: overeenkomst tussen verzekeringsmaatschappij en verzekerde, waarbij de
verzekerde de financiële gevolgen van een risico probeert af te dekken
- wordt vergoed uit premies
- onderlinge solidariteit doordat schade wordt betaald door gezamenlijke verzekerden
Polis: bewijs dat je krijgt bij afsluiten verzekering → staan oa voorwaarden op
premie afhankelijk van het risico dat door de verzekeringsmaatschappij wordt gelopen
- hoger risico → hogere premie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roosmarijnvanoorschot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.