Biologie H.10 – voeding en vertering
Paragraaf 1
Darmflora > combinatie van darmbacteriën in je lichaam
Belangrijk voor:
Goede vertering
Stimulatie ontlasting
Afweer
Met voedsel krijg je zowel nuttige als schadelijke bacteriën binnen.
Probiotica > bacteriën in je voedsel die je gezondheid bevorderen
Voorbeeld: bij consumptie van bijvoorbeeld yoghurt en karnemelk krijg je
voornamelijk goede en nuttige bacteriën binnen > probiotica
Prebiotica > Onverteerbare plantenresten waar nuttige bacteriën in je darmen van leven
Voorbeeld: Eet je voedingsmiddelen als uien, appels en prei, dan stimuleer je de
groei van de nuttige bacteriën. In deze producten zitten namelijk prebiotica.
Met je voedsel komen ook schadelijke bacteriën je lichaam binnen > meeste gaan dood in
maagzuur > goede hygiëne verkleint kans op inname schadelijke bacteriën (en schimmels).
Je lichaam heeft voedingsstoffen nodig, deze vind je in eten.
Voedingsmiddelen bestaan uit de volgende voedingsstoffen:
Koolhydraten
Brandstof, leveren energie
Bouwstof (bijv. onderdeel van receptoreiwitten)
Reservestof (Glycogeen (koolhydraat))
o Aardappelen, granen, brood, pasta’s, koek en sauzen
Vetten
Brandstof
Bouwstof (membranen en hormonen)
Warmte-isolatie (je lichaam slaat vetten o.a. op in je huid)
o Olijfolie, slaolie, boter, noten en pinda’s
Eiwitten
Bouwstoffen (spiereiwitten, hemoglobine, antistoffen)
Brandstof, kunt ze echter niet opslaan
o Vlees, vis, zuivelproducten, eieren en zaden
Water
Bouwstof (cellen)
Transportmiddel (bloedplasma)
Warmtebuffer (houdt lichaamswarmte vast)
o 1,5 - 2 L nodig
Mineralen
Bouwstof (bijv. kalkzouten voor botten)
Zorgt voor bepaalde processen in lichaam
o Hoeveelheden mineralen variëren per voedingsmiddel
o Van sommige mineralen maar weinig nodig > spoorelementen
Vitaminen > essentiële voedingsmiddelen die je lichaam in kleine hoeveelheden
verbruikt
o In plantaardige en dierlijke voedingsmiddelen
o Bij tekort aan vitaminen > gebreksziekten (bijv. nachtblindheid bij tekort
vitamine A)
Voedingsvezels > onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen.
, Stimuleren van darmperistaltiek > goede doorstroming
Nemen veel water op > volume darminhoud neemt toe > ontlastingsstructuur blijft
soepel.
Bij tekort aan voedingsvezels > last van obstipatie
o Groenten, fruit, graanproducten
Wat een gezonde hoeveelheid voedsel per dag is, hangt af van de persoon en zijn
activiteiten.
Volwassenen 10 000 kJ per dag
Jongvolwassenen > volwassenen en kinderen
Mannen > vrouwen
Grote mensen > kleine mensen
Fysiek werk > zittend werk
ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) > gegeven door WHO
(Wereldgezondheidsorganisatie) > advies per voedingsstof over de dagelijkse consumptie >
gemiddelden
Per energierijke voedingsstof gegeven in percentages > kan toegepast worden op
persoonlijke totaalinname per dag
Eet je regelmatig meer dan de ADH, dan word je te dik > obesitas.
In veel westerse landen is obesitas een groot probleem omdat de beschikbaarheid van
voedsel heel groot is.
Bij mensen zijn er om niet dik te worden meer factoren in het spel dan enkel meer bewegen
en minder eten.
Voorbeeld: Muizen hebben bijvoorbeeld een allel dat vetcellen aanzet tot deling >
hoe meer vetcellen hoe dikker het dier. Nadat onderzoekers het allel uitschakelden,
vermagerden de dieren enorm.
Ook bij mensen beïnvloed DNA de omvang > er zijn allelen gevonden die het
eetgedrag beïnvloeden > hongergevoel wordt hierdoor mede bepaald > speelt een
belangrijke rol bij voedselconsumptie.
Een voedingsmiddel bestaat niet alleen uit voedingsstoffen en voedingsvezels. Er worden ook
conserveringsmiddelen en kleur-, geur- en smaakstoffen aan toegevoegd > additieven
Additieven > stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer
houdbaar te maken
ADI (aanvaardbare dagelijkse inname) > voor veel additieven is een maximale hoeveelheid
bepaald om niet mogelijke schade aan het lichaam aan te richten.
Voedselallergie > een heftige reactie op een normale voedingsstof
Immuunsysteem reageert sterk op bijvoorbeeld melkproducten, pinda’s of gluten.
Consumptie van zo’n product > histamine komt vrij > slijmvliezen zetten op en
bloedvaten verwijden > benauwdheid, jeuk, bultjes op de huid.
Aantal mensen met voedselallergieën sterk toegenomen.
Oorzaken:
Sterk toegenomen hygiëne
Meer bewerkte voedingsmiddelen
Paragraaf 10.2