Sportgeschiedenis
Reader sportgeschiedenis en sheets voor het tentamen
Er waren al traditionele sportachtige vermaken
•Werden overal op de wereld gedaan maar de regels waren overal net even
anders!
•Als oefening voor essentiële vaardigheden —> jagen, vechten, snel
verplaatsen (boogschieten, hardlopen)
•Ook al heel lang spellen met een bal die werden gegooid, geschopt
(nutteloze vermaken)
•Dierkwellende vermaken (paarden etc.)
Deze vermaken vonden vaak plaats op feestdagen
De traditionele spotachtige vermaken zijn te verdelen in volks- en
elitevermaken.
⁃ Volksvermaken —> ruw, gewelddadig, regels werden mondeling
doorgegeven en stonden nergens vast.
⁃ Elitevermaken —> gereguleerd, minder gewelddadig, werden
afgestemd op de omgangsvormen.
De traditionele sportachtige vermaken veranderden in moderne sporten met
officiële spelregels. Dit proces heet Sportificering.
De sportgeschiedenis hangt samen met de grote geschiedenis, namelijk de
industrialisering en de modernisering. Er ontstonden hierdoor lokale,
nationale en internationale sportorganisaties. Ook kregen burgers meer
rechteren waardoor er meer mogelijkheid was om sportverenigingen te
starten. Ook kwamen er moderne middelen van de transport. Verder kwamen
er communicatiemiddelen (telegram).
Door de communicatiemiddelen namen de aantal binnenlandse en
buitenlandse contacten toe. Hierdoor werd het nog noodzakelijker dat de
regels overal hetzelfde werden. Mensen kunnen daardoor over grotere
afstanden tegen elkaar sporten. Er kwam een noodzaak voor spelregels en
daardoor ontstonden de moderne sporten, waarbij een standaardisering van
sport optrad. Dit begon in Engeland. Vanuit Engeland verspreiden ook de
eerste moderne sporten naar het Europese vasteland en de rest van de
wereld.
Industrialisering —> agrarische samenleving naar industriële samenleving
Modernisering —> uiteenlopend maatschappelijke ontwikkelingen die of als
oorzaak of als gevolg samenhangen met industrialisering
Globalisering —> Het gevolg van Internationale verspreiding van
industrialisering en modernisering. Hierdoor neemt internationale onderlinge
afhankelijkheid van mensen (op economisch, politiek, sociaal en cultureel
gebied) toe.
,Engeland
Engelse sporten zijn de bakermat van de moderne sport.
—> Boksen, paardenrennen, hardlopen, roeien, cricket, voetbal, rugby,
hockey, golf, tennis, badminton, tafeltennis, squash, darts, snooker, bowling
Er kwamen hiervoor regels die werden opgeschreven en deze zijn de wereld
overgegaan. De regels van de sporten (de sportificering) zijn dus afkomstig
van Engeland.
•Vroege industrialisering en modernisering
•in de 19de eeuw economische, politieke, militaire, culturele wereldmacht
•Veel koloniën en veel handelsbetrekkingen
Verbetering in transport en communicatie
•Tot WOII was Engeland het machtigst
•Na WOII is dit Amerika geworden
De scheiding tussen aristocratie en de rest van de bevolking was minder
scherp. De adel deed soms gewoon met plaatselijke spotachtige
volksvermaken. De betrokkenheid van de elite bevorderde de standaardisatie
van de sportachtige vermaken.
London season was erg belangrijk in Engeland, bij bijvoorbeeld cricket
wedstrijden tussen verschillende plaatsen in het land was het belangrijk dat
er een overeenstemming was in regels.
•Cricket, paardenrennen, boksen (regels werden bepaald door invloedrijke
verenigingen)
Universiteiten
•Roeien, rugby, voetbal, hockey
Weekend parties / besloten clubs
•Tennis, badminton, squash, golf, tafeltennis —> sport voor oudere mannen
en vrouwen, binnen besloten kringen in villa’s etc.
Pubs
•Darts, snooker en bowling —> buiten de formele sportstructuur beoefend en
pas laat gestandaardiseerd. Pas op de wedstrijddag werden de regels
besproken. —> opkomst commerciële tv was erg gunstig.
Voorbeeldvraag: Weten welke sporten bij welke kopjes horen. Dus welke
sport hoort bij de London Season?
Bij de standaardisering van voetbal en rugby speelden de public schools een
belangrijke rol. Sport werd gebruikt om de sfeer en de discipline op scholen
te verbeteren. Ook werd voor teamsporten een karaktervormende betekenis
toegeschreven, namelijk atletisme. Hierbij hoorde een opvoedingsideaal dat
het atletisch of Christian Gentleman werd genoemd. Dit was een combinatie
, van ridderlijke karaktereigenschappen, zoals: Flinkheid en moed. Maar ook
had het religieus geïnspireerde deugden, namelijk : zelfbeheersing, loyaliteit
en gehoorzaamheid. Dit werd later in de 19e eeuw het fair play-ideaal
genoemd. De Christian gentleman is een amateur en dus een liefhebber voor
sport. Voetbal en rugby werden door mannen gespeeld en voor vrouwen was
er hockey.
Doordat de sporten steeds meer werd beoefend ontstonden nationale
bonden die de spelregels bepaalden.
Kernelementen Engelse sporttraditie
•Sport is karaktervormend (mannelijkheid, zelfbeheersing, loyaliteit,
gehoorzaamheid)
•Sport is competitief (gaat om WINNEN in Engeland, prestatiegericht)
•Fair play (campagne van scholen, aangezien winnen ook zo belangrijk is —>
zelfbeheersing)
•Wedden (wedstrijden werden georganiseerd om te wedden, bv. bij London
Season) (Ook corruptie en match fixing)
•Amateurisme (tussentijd tot 1984) —> Het amateurisme had veel invloed
op de sporten, er werd binnen veel sporten onderscheid gemaakt tussen
amateurs en professionals. Dit werd als eerlijk ervaren. (Bv. Cricket —>
amateurs = gentleman en professionals = players).
Voordelen amateurisme : maakt onderscheid tussen klassen (rijk/arm),
sluit de professionals uit, gaat het wedden en omkopen tegen en is een
onderdeel van de spelregels van moderne sporten uit Engeland.
Professionalisme —> amateurisme —> professionalisme & amateurisme
Visie Johan Huizinga = de pure onbedorven sport is aangetast door de
commercialisering. Het spelelement is onder druk komen te staan.
Visie Ruud Stokvis = De commercialisering in de sport heeft voor voortzetting
en versnelling van sportontwikkeling gezorgd, waarbij het amateurisme
maatgevend is geweest
Verspreiding engelse sporten
•Via engelse koloniën —> in veel van deze landen zijn de sporten echt
uitgegroeid tot een volksport (cricket in India)
•Via de elite
•Via handelsbetrekkingen
• Via de engelse immigranten die in het nieuwe thuisland hun sporten
bleven beoefenen.
Het was een rage om de engelse sporten over te nemen, alles was van
Engeland kwam was modern.