Uitgewerkte toetsdoelen voor het vak mens zijn. Toetdoelen 1 T/M 5. Hele vak psychologie uitgewerkt. het boek is 'het palet van de psychologie' geschreven door J. Rigter.
1. Het behaviorisme
2. De humanistische psychologie
3. De psychoanalyse
4. De cognitieve psychologie
5. De algemene systeemtheorie
6. Een christelijke visie op de mens: Algemene notities m.b.t. christelijke
mensbeeld
7. Een christelijke visie op de mens: Accenten, mensbeeld en godsbeeld
8. Een christelijke visie op de mens: Bronnen en verhouding theologie op
sociale wetenschappen
9. Filosofische thema’s: Ik en de ander
10.Filosofische thema’s: Solidariteit met anderen
1 HET BEHAVIORISME
1A Algemene kenmerken van de wetenschap psychologie:
In de psychologische wetenschap is er geen duidelijk object.
Object = Wat er wordt geobserveerd.
- Sociologie: groepen/samenlevingen en het gedrag tussen mensen.
- Psychologie: Individueel persoon, beleving en gedrag.
- Biologie: Zenuwstelsel en organen.
‘’Psychologie is een wetenschap waarbij zowel het gedrag van mensen wordt
bestudeerd als de gevoelens en gedachten die mensen hebben bij het ervaren
van hun gedrag en de omstandigheden waarin dat plaatsvindt. ‘’
Wetenschap kan worden getypeerd aan:
- De soorten vragen en problemen, het object.
- De methoden en theorieën.
- Het maatschappelijke draagvlak van de wetenschap.
Theorieën zijn te typeren als referentiekaders waaruit psychologen te werk gaan.
Ze bieden interpretaties waarmee verschijnselen en bekeken en verhelderd
worden.
Er zit verschil tussen hoe wij naar de werkelijkheid kijken en hoe de wetenschap
dit doet. Het verschil:
Wetenschappelijke theorieën Alledaagse theorieën
- Systematisch en ordelijk beschrijven - Intuïtief en willekeurig beschrijven van
van verschijnselen in de werkelijkheid verschijnselen in de werkelijkheid
- Verklaren en voorspellen van - Onkritisch, uit op bevestiging en niet op
verschijnselen weerlegging
- Creatief nieuwe zienswijzen op een - Verklaringen achteraf i.p.v. voorspellen
ander domein ontwikkelen (heuristisch)
1
,Wetenschappelijke theorieën doen:
Ze kijkt systematisch en grondig naar een bepaald domein en probeert dit
ordelijk in kaart te brengen.
En ze probeert het niet alleen te beschrijven maar ook te verklaren waardoor het
gebeurt.
Om structuur te brengen in de psychologische theorieën maken we onderscheid
tussen drie niveaus van gedrag.
- Persoonlijk niveau
- Organistisch niveau
- Mechanistisch niveau
Hoe hoger het niveau hoe complexer en moelijker.
Mechanistische mensbeeld:
Gaat er vanuit dat gedrag simpel in elkaar zit. Mens wordt beschreven als
mechanisme en kan in losse onderdelen worden verdeeld en bestudeerd. Er
worden voort bewogen door externe krachten.
Mensen kunnen los van hun sociale en/of materiele omgeving. Hier hoort het
behaviorisme bij.
Implicaties van mechanistisch mensbeeld:
- Er wordt geen onderscheidt gemaakt in mens en dier
- Lineair verklaringsmodel. Gedrag A zorgt voor gedrag B.
- Het geheel wordt gezien als opsomming van alle onderdelen. (Hersenen
maar ook gedrag)
- Mens wordt bestudeerd zonder rekening te houden met de omgeving.
Het Organistische mensbeeld:
Hierin worden mensen juist gezien als 1 geheel, de mens is 1 organisme. De
onderdelen zijn niet los van elkaar te zien (interne dynamiek). Een organisme kan
groeien en nieuwe vermogens krijgen. De mens staat in wisselwerking met zijn
omgeving (externe dynamiek). Het gezinsinteractiesysteem, de
omgevingspsychologie, de biologische psychologie de biologische en cognitieve
psychologie passen in dit beeld. Implicaties van het organistische mensbeeld:
- Mens wordt vergeleken met dier. Enige verschil: Mens wordt beïnvloed
door zijn omgeving en een dier niet
- Het verklaringsmodel in circulair causaal. Gedrag A lokt gedrag B uit. Maar
ook andersom. Dus er wordt niet uitgegaan van een eenduidige relatie
tussen gedrag maar in een cirkel.
- Geheel is meer dan de som van alle delen.
- Mensen zijn niet los van hun omgeving te bestuderen.
Het Personalistische mensbeeld:
Mensen leiden niet alleen een biologisch leven, maar ook een cultureel leven.
Belangrijk is dus de bijzondere culturele positie van de mens. Thema’s als
spiritualiteit en geloof spelen een grote rol in dit beeld. Dit mensbeeld benadrukt
de verschillen tussen mens en dier. De mens wordt gezien als één geheel, maar
dan niet in wisselwerking met de omgeving, maar de mens geeft juist vorm aan
de omgeving. Bij deze mensen staat het doelgerichte handelen centraal. Zij
kunnen zich de toekomst voorstellen en zijn ook gemotiveerd om iets in de
toekomst te bereiken. Een mens wordt ook verantwoordelijk gesteld voor de
keuzes die zij maken. De psychoanalyse en het humanistische denken passen in
dit beeld. Implicaties van het personalistische mensbeeld:
- Mensen moeten als mens worden bestudeerd. In vergelijking met dieren
schieten ze te kort omdat een dier geen cultureel leven kent.
2
, - Mens moet als 1 geheel worden bestudeerd. Mens kan niet worden
verdeeld.
- Mensen handelen doelgericht. Hun gedrag heeft ‘zin’ en deze zingeving
moet bestudeerd worden. Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun
gedrag.
1B Historische achtergrond en uitgangspunten/mensbeeld van het behaviorisme:
De basisuitgangspunten:
1. Wetenschapsfilosofische opvattingen. Objectiviteit staat centraal. Je
mag je alleen richten op waarneembaar gedrag. De rest kan niet
bestudeerd worden omdat het objectief is.
2. Mensen en dieren zijn vergelijkbaar. Binnen het behaviorisme wordt
gebruikt gemaakt van de resultaten van dierenexperimenten.
3. Leerprocessen staan centraal bij het verklaren van gedrag. Factoren van
buitenaf worden gebruikt om het ontstaan van gedrag te verklaren
4. Mens wordt blanco geboren. Er zijn een paar reflexen maar de rest is
allemaal aangeleerd. Er is dus weinig aandacht voor erfelijkheid in gedrag.
Dit noemen ze tabula rasa.
5. Gedrag mag in stukken worden verdeeld om het te besturen. Erg complex
gedrag is een opsomming van meerder eenvoudige gedragingen.
Reductie = het zo simpel mogelijk verklaard wordt.
Geschiedenis:
John Watson is verbonden met de start van behaviorisme, in 1913 verschijnt een
artikel van Watson; psychology as the behaviorist views it. Gedrag wordt door
Watson opgevat als een reactie, R=respons, van een organisme op een bepaalde
prikkeling of signaal, S=stimulus, van buitenaf. Volgens Watson wordt ál het
gedrag geleerd door S-R, een stimulus en een respons daarop, een S-R-koppeling
Mensbeeld:
Behaviorisme op een rijtje:
Een persoon geeft niet zelf richting aan zijn leven, maar wordt het gedrag
bepaald door omgevingsinvloeden -> periferalisme. Volgens het behaviorisme
heeft men alleen maar cirkelredenering. Denk aan, waarom? Daarom! Kwesties.
Verder komen mensen dus ook blanco op de wereld. De omgeving kleurt een
persoon in, dit is een optimistisch mensbeeld. Mensen zijn dus te kneden en te
vormen. Ook kan dat wat geleerd is ook worden afgeleerde
Er bestaat geen verschil tussen mensen en dieren, bij beiden wordt het gedrag
bepaald door leerprocessen. De geschiedenis van een mens staat ook centraal.
De leerprincipes die die men onderkent werken bij kinderen precies hetzelfde als
bij volwassenen. De geest(cognitie) van een mens past niet bij het behaviorisme.
Dit is namelijk niet objectief te bestuderen.
Al het gedrag is aangeleerd volgens het behaviorisme. Er zijn vier verschillende
leerprocessen hiervoor:
- Habituatie
- Klassieke conditionering
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jessevanderveen1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
