Colleges palet van psychologie
College 1 inleiding en deel H8
Wat is psychologie?
- De wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van gedrag en mentale
processen
o Psyche = ziel
o Logos = wetenschap
Dualisme: geloven in een scheiding tussen lichaam en geest
- Descartes: uitvinder van het dualisme ‘bewijs’ dat mensen een geest c.q. een
bewustzijn hebben:
o Mensen hebben een vrije wil (kunnen eigen keuzes maken)
o Ik denk dus ik ben (van veel zaken die je ervaart kun je je afvragen of het wel
echt is behalve het feit dat je kunt denken)
o DUS, mensen zijn meer dan alleen hun lichaam
- Non-dualiteit: vrije wil bestaat niet echt
Biologische psychologie
- De erfelijkheid van psychologische eigenschappen
o Hoeveel bepaalt nature t.o.v. nurture?
Organistische visie: biologische processen maken het gedrag mede mogelijk. De mens past
zich aan aan zijn omgeving.
Mechanistische visie: mensen worden gereduceerd tot cellen zoals een speelgoedauto tot
radartjes.
Tabula Rasa: onbeschreven blad
Neuronen en neurotransmissie
- Neuron:
o Specifieke eigenschappen: dendrieten,
axon, axonuiteinden
o Info-overdracht binnen neuronen:
elektrisch
o Info-overdracht tussen neuronen:
chemisch (neurotransmissie)
Wat gebeurt er tijdens de rijping (epigenese)?
- Synaptogenese: aanmaken van vertakkingen neuronen
- Pruning: wegsnoeien van onnodige verbindingen
- Myelinisate: isoleren rondom de zenuw, waardoor deze zenuw sneller wordt)
, - Neurotransmitters:
o Neurotransmissie is betrokken bij ziektes en bij de werking
van medicatie en drugs
Onderdelen van de hersenen
- Vitale functies:
o Medulla oblongata (verlengde merg)
- Beweging, evenwicht, alertheid:
o Cerebellum (kleine hersenen)
- Regulering emoties:
o Limbisch systeem
- Schakelstation zintuigelijke informatie
o Thalamus
- Thermostaat, motivatie, slaap-waak ritme
o Hypothalamus
Cerebrum (grote hersenen)
- Visueel
o Occipitale kwab
- Gehoor en reuk
o Temporale kwab
- Tast, pijn en reuk
o Pariëtale kwab
- Organiseren en plannen
o Frontale kwab
Twee hersenhelften (hemisferen)
- Linkerhersenhelft controleert rechterhelft van
lichaam
o Analytisch
o Taal, rekenen
o Routinematige zaken
- Rechterhersenhelft controleert linkerhelft van lichaam
o Holistisch
o Non-verbale visuele vaardigheden
o Ruimtelijk inzicht
o Leren van nieuwe zaken
- Corpus callosum verbindt deze twee hersenhelften
Mensbeeld volgens de biologische psychologie
- De functies van het brein c.q. Het gedrag van de mens zijn door de evolutie gevormd
- De mens is geen tabula rasa, maar is al deels voorgeprogrammeerd
- De rijping van de hersenen bepaalt de psychologische capaciteiten
, College 2 Psychoanalyse
Psychoanalyse
- Sigmund Freud (1856-1939) is uitvinder van de psychoanalyse.
- Veel aandacht voor onbewuste processen: mensen zijn lang niet zo rationeel en
bewust in hun gedrag als ze veronderstellen
Psychoseksuele stadia volgends Freud
- Orale fase: (0-1 jaar)
o Mond vormt de belangrijkste bron van bevrediging (passief)
o Orale persoonlijkheid:
▪ Afhankelijk, beïnvloedbaar, gelovig, gelukkig, activiteiten zijn
belangrijk
o Orale agressieve persoonlijkheid:
▪ Veel verbaal geweld
- Anale fase: (1-3 jaar)
o Beheersing van sluitspier speelt een belangrijke rol (autonomie en
controle)
o Anaal-retentieve persoonlijkheid:
▪ Gepreoccupeerd met reinheid en schema’s opvolgen,
verzameldrang, hebzucht
o Anaal-expulsieve persoonlijkheid:
▪ Opstandig, alles weggeven, ongeorganiseerd
- Fallische/oedipale fase: (3-6 jaar)
o Kind ontdekt geslachtsdeel als bron van genot
o Ontstaan superego
o Kind identificeert zich met ouder van eigen geslacht
o Oedipus-conflict: jongens castratieangst
o Electra-complex: meisjes penisnijd
o Fallische persoonlijkheid man:
▪ Zwak superego, met zichzelf bezig, wil onmiddellijke
bevrediging van seksuele behoeften
o Fallische persoonlijkheid vrouw:
▪ Gedraagt zich als een man, niet werkelijk geïnteresseerd in
seks
- Latentiefase (6-12): weinig interesse voor seks “rustige tijden”
- Genitale fase: (12+): eerdere conflicten kunnen boven komen
