Volledige en studeerbare samenvatting van Passages 6 - Na de Tweede Wereldoorlog (6de jaar)
22 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Geschiedenis
Instelling
3e Graad
Boek
Passages
De volledige en studeerbare samenvatting van het tweede boek van Passages 6, inclusief de onderzoeken. Ideaal als achtergrond bij het studeren voor de examens in het zesde, maar zeker ook een must voor de examencommissie.
Samenvatting Passages 6 – Na de Tweede Wereldoorlog
Hoofdstuk 1: Oorlog
Proloog
- Nieuw begin na Tweede Wereldoorlog
o Europa in puin
o Sovjet-Unie (communisme) VS (kapitalisme)
o Kolonies verlangen naar onafhankelijkheid
- Weinig vrede na 1945
o Dekolonisatie niet probleem (bv. Congo in 1960)
o Ideologisch conflict communisme en kapitalisme
In het Westen ‘koude oorlog’
Elders in de wereld gewapende conflicten
1. Drie werelden
- Impact van de Tweede Wereldoorlog
o Vroegere Europese grootmachten verdwenen voorplan
o Duitsland ingedeeld in Franse, Britse, Amerikaanse, Sovjet-Russische zone
Beslist op conferenties Jalta en Potsdam (febr/juli/aug 1945)
o Berlijn verdeeld in vier sectoren
o Kolonies vragen door verzwakking F en GB naar onafhankelijkheid
- Vanaf 1945: contouren drie werelden
o Communistische wereld (Sovjet-Unie): ook in Oost-Europa
o Kapitalistische wereld (Verenigde Staten)
o Derde wereld van kolonies
- Juni 1945: Verenigde Naties
o Opvolger Volkenbond: opkomen voor wereldvrede
o Bij start 51 landen
o Zoeken naar oplossingen sluimerende conflicten:
Kolonies en koloniale machten
Verenigde Staten en Sovjet-Unie (en invloedssferen)
o 1948: Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens
Dekolonisatie
- India als eerste onafhankelijk
o Na WOI: Mahatma Gandhi geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid
o WOII: Japan gebied veroverd in Azië (GB, N, F)
India Britten gesteund in strijd tegen Japan
voorwaarde onafhankelijk
o Na WOII: verzet tegen Britten hoogtepunt:
‘Quit Indiacampagne’: aansporen om India te verlaten
Onafhankelijkheidsdrang onder haast gehele bevolking
o 1947 onafhankelijk
Pakistan = moslimstaat
India = seculiere staat
1
, Volksverdelingen en grensconflicten: verzet Gandhi
1948: Gandhi vermoord door radicale hindoe
- Onafhankelijkheid werkte aanstekelijk
o Nederlands-Indië Indonesië
Riep na bevrijding onafhankelijkheid uit (augustus 1945)
Nederland ziet het als opstandige kolonie onderdrukken
VN komt tussen beide
1949: Ahmed Soekarno president Indonesische republiek
o Frans Indochina:
Vietnam, Laos en Cambodja
1946: Vietminh (com + nat) verklaren Vietnam onafhankelijk
Verzet Frankrijk: alle kolonies verliezen
1954: Akkoorden van Genève
Vietnam, Laos en Cambodja zelfstandige staten
Vietnam ingedeeld noordelijk en zuidelijk deel
- Midden-Oosten:
o mandaatgebieden na WOI al gauw autonome staten
Syrië (1946, door F erkend)
Jordanië (1946, door GB erkend)
Palestina (1948, door GB erkend)
o Zionistische Joden stichten Israël in Palestina (1948)
- Afrika:
o Algerije
Deel van Frankrijk
1954: bloedige oorlog in Algerije
1962: Frans-Algerijnse oorlog eindigt met onafhankelijkheid
o Marokko en Tunesië (1956)
o Alle Franse kolonies (14) onafhankelijk in 1960
o Congo: 1960
o GB behield wel kolonies in 1960, maar verloor die in jaren 60 en 70.
- Apartheid
o Economische afhankelijkheid van vroegere moederland
o Autochtone bevolking voormalige kolonisten
Bv. Zuid-Afrika
1948: start apartheid
‘thuislanden’ voor zwarte meerderheid bevolking = dor
Verlies burgerrechten zwarten
Zo weinig mogelijk contact met blanken: scholen, stranden,
winkelingangen, …
1990: einde apartheid (Nelson Mandela)
Invloedssferen
- Amerika vs. Sovjet-Unie na oorlog
o Ambitie om wereld te beheersen
o Waren deel van geallieerde kamp
o Grote landen zonder kolonies
o Niet in Europa, maar wel erfgenamen van de cultuur
2
, o Amerika = vrijheid; Sovjet-Unie = gelijkheid
- Ook territoriaal conflict
o Sovjet-Unie satellietstaten met communistische, dictatoriale regimes
o 1946 ‘ijzeren gordijn’ (Churchill): Oostblok
o Truman belooft hulp landen die zich bedreigd voelen: trumandoctrine
o Marshallplan: groot financieel programma om Europa weer op te bouwen
- Opbod in uitbreiding invloedssferen
o Comecon (1949): communistische tegenhanger Marshallplan
o NAVO (1949): militair samenwerkingsverband van het Westen
‘Noord-Atlantische Verdragsorganisatie’
Mekaar militair steunen tegen dreiging communisme
o Bondsrepubliek Duitsland (mei 1949):
Verenigen drie westerse zones van Duitsland
Bonn als hoofdstad
o Duitse Democratische Republiek (oktober 1949):
Ging op in het communistische Oostblok
Oost-Berlijn als hoofdstad
o Warschaupact (1955): tegenhanger van NAVO
- Verdere verdeling wereld
o 1949 Chinese Volksrepubliek (Mao Zedong)
Na oorlog nationalisten
Financiële steun van Sovjet-Unie
Verenigde Staten weigeren Volksrepubliek te erkennen
o 1949 Noord-Vietnam koos voor het communisme
o Meeste nieuwe landen ‘derde wereld’
Positieve tegenkracht tegen andere twee werelden
Pas later negatieve bijklank
- Kritiek op zelfverklaarde ongebondenheid kolonies
o Duldden meer van communisme dan kapitalisme
o Bijna onmogelijk geen kant te kiezen
Grenzen en muren
- Berlijnse muur
o Stad in Oost-Duitsland, dus verdelen in westers en oosters deel
o 12/13 augustus 1961: prikkeldraad als grens muur rond West-Berlijn
o Velen proberen te vluchten naar het Westen (neergeschoten)
- Ijzeren Gordijn:
o Met prikkeldraad afgezet spergebied tussen West- en Oost-Europa
o Van Stettin (Baltische Zee) tot Trieste (Adriatische Zee)
o Ook psychische grenzen
- Elders:
o Korea na oorlog (kapitalistische zuiden en communistische noorden)
3
, De wapenwedloop
- Evenwicht reden dat er geen oorlog kwam
o Allebei atoomwapens (VS sinds 1945, SU sinds 1949)
o Angst omdat zo’n wapens alles konden vernietigen
o Inzetten op andere wapens: langeafstandsraketten
o Inzetten op bescherming: Strategic Defense Initiative (Regan, 1983)
- Geen eensgezindheid over aanpak (blokken niet homogeen)
o VS voorstander van ‘containment’ of indamming communistische sfeer
o West-Europa wou zachtere aanpak
Tweedracht
- Ook communistisch kamp verdeeld
o ‘non alignment’ van Josip Tito (Joegoslavië)
o Verzet in andere satellietstaten (kop ingedrukt door Sovjet-Unie)
1953: Oost-Duitsland
1956: Hongarije
1968: Praagse lente in Tsjecho-Slowakije (vs. Warschaupact)
o Internationaal protest, maar VN grijpt niet in
- Polen en hervormingsgezinde ‘Solidariteit’ (1980)
o Samenwerking arbeiders, intellectuelen, studenten, katholieke kerk
o 1978: Pools paus Johannes Paulus II (Karol Wojtyla): gaf steun
o Warschaupact trad niet op met wapens
o Wel:
verplichting afschaffing Solidariteit
oppakken leider Lech Walesa (kreeg in 1983 Nobelprijs Vrede)
1989 Solidariteit terug erkend
- Spanningen met China vanaf jaren ’60:
o Altijd verschil: Stalin (industrie) vs. Mao (boeren)
o Nikita Choesjtsjov (1953): meer vrijheden en einde verheerlijking Stalin
Te hervormingsgezind voor Mao:
Culturele Revolutie (1966): dood aan cultuur
Wie had gestudeerd was te ver afgedreven
Dwingen landarbeid
‘Grote Sprong Voorwaarts’ onder ‘Grote Roerganger’
Oppositie uitschakelen
Einde Revolutie 1969 (eigenlijk bij zijn dood in 1976)
o 1976 gematigde Deng Xiaoping
Ontwikkelen op economisch gebied
Beperken van vrijheden in China
1989: studentenprotesten Tienanmenplein bloedig
neergeslagen
De Cubacrisis
- Gewapend conflict kwam toch erg dichtbij
o Oktober 1962 spanning hoogst
Fidel Castro communistisch regime 1959
VS ontdekte Sovjet-kernrakketten in Cuba = reactie raketten VS in
Italië en Turkije
John F. Kennedy eiste 22 oktober de ontmanteling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Maskeroen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
