Samenvatting van de hoorcolleges van het vak Publiekrechtelijke rechtshandhaving voor de Master Rechtsgeleerdheid, Afstudeerrichting (1) Strafrecht, én (2) Jurist- en Overheid.
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1. Effectieve handhaving......................................................................................................................... 2
Hoorcollege 2. Publiekrechtelijke rechtshandhaving (bestuursrechtelijk)..................................................................10
Hoorcollege 3. Publiekrechtelijke rechtshandhaving (strafrechtelijk) – Aansprakelijkheid publiekrechtelijke
rechtspersoon en leidinggevenden........................................................................................................................... 15
Hoorcollege 4. Handhaving en gedragsbeïnvloeding (sociaal- en gedragswetenschappelijk)......................................20
Hoorcollege 5. Handhaven of gedogen? (Bestuursrechtelijk).....................................................................................26
Hoorcollege 6. De wederzijdse relatie tussen het strafrecht en het bestuursrecht met het oog op de
rechtswaarborgen.................................................................................................................................................... 31
,Hoorcollege 1. Effectieve handhaving
1.1. Handhaving
Wat is handhaving? Alle handelingen die normconform gedrag bewerkstelligen.
Handhaving is onderdeel van de reguleringsketen, te splitsen in een fase van regulering en handhaving.
Reguleringsketen:
Eerst wordt de norm gesteld (door middel van regelgeving en beleid). Vervolgens wordt dat ten uitvoer
gebracht. Zodra de norm is gesteld en in de praktijk wordt gebracht, moet er toezicht volgen op de
uitvoering en moet het niet correct uitvoeren van de norm eventueel gesanctioneerd worden. Deze twee
laatste onderdelen vallen onder handhaving.
1.2. Effectieve handhaving
Wanneer is handhaving effectief? Als er op zo’n manier gebruik wordt gemaakt van de
handhavingsmogelijkheden dat het handhavingsdoel dat men voor ogen heeft wordt bereikt.
Deze definitie houdt rekening met wat er (juridisch) mogelijk is. Gebruiken van mogelijkheden zonder dat
het doel wordt bereikt is dan niet effectief.
De vragen die gesteld moeten worden om te kijken of handhaving effectief is zijn:
- Welk doel is gesteld?
- Wat is de haalbaarheid van het doel?
- Wat is de doelmatigheid van handhavingsmogelijkheden in dit geval?
Lezen: artikel van Blomberg & Michiels, 1997
1.3. Handhavingsdoelen
Handhaving moet een doel hebben anders heeft het niet zo veel zin.
Algemeen: Het doel van handhaving is het bereiken van normconform gedrag door gebruik te maken van
afschrikking en normbevestiging.
Concreet:
Voorkomen van de overtreding;
Beëindigen van de overtreding;
Ongedaan maken van de gevolgen (bestuursrechtelijke handhaving);
Bevorderen van regelnaleving (bestuursrechtelijke handhaving);
Vergoeding eisen van de veroorzaakte schade (bestuurs- en strafrechtelijke handhaving);
Bestraffen van de overtreding (strafrechtelijke handhaving).
, Concreet zijn er daarnaast nog meerdere andere handhavingsdoelen te identificeren. In het artikel van
Blomberg en Michiels wordt dit de voorkeursvolgorde genoemd.
Voorbeeld van een einddoel en tussendoelen van handhavingsbeleid
1.4. Handhaving als probleem
Als er een ongeluk, ramp, schandaal of andere ingrijpende gebeurtenis plaatsvindt heeft de samenleving de
neiging om te roepen dat de handhaving heeft gefaald, dat er een gebrek is aan handhaving of dat het niet
effectief was. Soms is dat waar, soms niet.
Risicosamenleving: pech moet weg
Het idee van risicosamenleving komt van socioloog Ulrich Beck. Het idee is dat we in de huidige samenleving
niet meer ‘oke’ zijn met risico’s als onvermijdbaar onderdeel van het leven en dat we zo veel mogelijk
proberen risico’s uit te sluiten of ons waar dat niet mogelijk is, er tegen te verzekeren. Dit komt omdat de
risico’s in onze complexe samenleving niet meer (alleen) vanuit de natuurlijke omgeving komen, maar we
ook veel zelf hebben geproduceerd. Deze risico’s zijn vaak moeilijk beheersbaar en onvoorspelbaar.
Voorbeelden van risico’s die we proberen uit te sluiten:
Algemene vaccinaties van kinderen, weeralarm bij slecht weer, controle van consumptieproducten,
afluisteren van burgers ter voorkoming van criminaliteit, maar vooral: terrorisme.
Handhaving als probleem (I)
Handhavingsreflex is de reactie: onder invloed van grote incidenten en media-aandacht ontstaat de reflex
om de oplossing te zoeken in meer regels en meer handhaving en toezicht: we zoeken het probleem in
falende handhaving en de oplossing is dan al snel meer handhaving.
Maar effectieve handhaving kent zijn grenzen:
Praktische haalbaarheid doelen: sommige doelen zijn gewoon niet haalbaar;
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Chloekarlas. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
