Feiten: Van Gend en Loos is een vervoersbedrijf dat goederen van Duitsland naar Nederland
exporteerde. Bij het over gaan van de grens werd het geconfronteerd met invoerrechten die verhoogd
waren sinds de invoering van het EEG-verdrag, waarin bepaald was dat invoerrechten niet verhoogd
mochten worden.
Rechtsvraag: Kon Gend & Loos de Nederlandse overheid nu aanspreken wegens schending van het EU-
Verdrag?
Uit de overwegingen van dit arrest zijn de voorwaarden voor directe werking van bepalingen van een
Europees recht opgemaakt. Een verdragsbepaling kan dus directe werking hebben en kan dus direct
voor de nationale rechter ingeroepen worden als deze bepaling voldoet aan de voorwaarden.
Voorwaarden Van Gend en Loos:
- Geschikt. Het moet rechten of plichten scheppen voor burgers.
- Duidelijk en onvoorwaardelijk. Het recht moet duidelijk geformuleerd zijn en voor één uitleg
vatbaar zijn. Er moet geen nadere regelgeving voor nodig zijn bij de nationale rechter.
6/64 HvJ 15 juli 1964 Costa/ENEL
Onderwerp: Wat gaat er voor? Het nationaal of het Europees recht?
Feiten: De zaak gaat tussen de advocaat, Costa, en een voormalig staatsbedrijf van Italië dat op het
gebied van energievoorziening actief is, ENEL. In een gerechtelijke procedure verzocht Costa om de
toepassing van artikel 117 EEG-verdrag om zo de Italiaanse rechter te laten toetsen aan het Europees
recht. Wat moet een nationale rechter doen als na de inwerkingtreding van het EEG-Verdrag de eigen
overheid met een strijdige nationale regeling komt? Dat was de vraag die de Italiaanse rechter in deze
zaak tussen Costa en ENEL voorlegde aan het Hof van Justitie. Na de inwerkingtreding van het EEG-
verdrag had de Italiaanse overheid besloten om door middel van een nationalisatiewet de
elektriciteitsvoorziening te nationaliseren. Costa, aandeelhouder van een elektriciteitscentrale, was van
mening dat toepassing van deze wet verschillende artikelen van het EEG-Verdrag zou schenden.
Rechtsvraag: Heeft het Europese Gemeenschapsrecht voorrang op het nationale recht?
In de overwegingen stelt het Hof van Justitie dat de nationalisatiewet niet in strijd was met het EEG-
Verdrag. Verder stelt het Hof van Justitie dat het Europese recht voorrang heeft op het nationale recht
van de lidstaten, omdat het Europees recht vereist dat de regels in de lidstaten overal op dezelfde
manier worden toegepast.
Conclusie: Het Europese recht gaat voor het nationale recht van een lidstaat
, C-91/92 HvJ 14 juli 1994 Faccini Dori
Onderwerp: verbod van horizontale rechtstreekse werking van niet-geïmplementeerde richtlijnen
Let op: alleen verticale werking (dus particulier – lidstaat).
Feiten: Faccini Dori sloot in Milaan een overeenkomst met een handelaar om een cursus Engels te
volgen. Later wil Faccini Dori van de overeenkomst af en beroept zich op een richtlijn die dient tot
consumentenbescherming. De vennootschap vordert betaling van Faccini Dori. Faccini Dori verzet zich
hiertegen en wanneer het tot een rechtszaak komt beroept zij zich weer op deze richtlijn. Italië heeft
deze richtlijn nog niet geïmplementeerd in de nationale wetgeving, terwijl de implementatietermijn
verstreken is. De rechter verwijst naar het Hof van Justitie.
Rechtsvraag: hebben richtlijnen in beginsel directe werking?
Uit de overwegingen van dit arrest verwijst het Hof naar een eerder gewezen arrest Marshall waarin het
Hof concludeerde dat een richtlijn uit zichzelf geen rechten en plichten aan particulieren kan opleggen
en dat een bepaling van een richtlijn niet tegen een particulier kan worden ingeroepen.
Richtlijnen hebben dus geen horizontale werking. Wanneer burgers schade lijden door niet-
geïmplementeerde richtlijnen binnen de gestelde termijn kunnen zij schade vorderen van de staat als is
voldaan aan een aantal voorwaarden.
Richtlijnen hebben in beginsel geen directe werking, maar ze kunnen verticale directe werking hebben:
- Implementatietermijn is verstreken;
- Richtlijn is niet of niet correct omgezet in de nationale wetgeving;
- De betreffende bepaling is geschikt voor rechtstreekse werking;
- De bepaling is duidelijk en onvoorwaardelijk opgesteld.
- Als er sprake is van een verticale werking.
C-91/92 en C-9/90 HvJ 19 november 1991 Francovich en Bonifaci
Onderwerp: schade verhalen bij lidstaat
Feiten: Francovich, een Italiaanse werknemer, krijgt vaak geen loon van zijn werkgever. Francovich doet
een beroep op een richtlijn, maar omdat Italië deze richtlijn nog niet tijdig had geïmplementeerd was
dat niet mogelijk.
Rechtsvraag: Is een lidstaat aansprakelijk als zij het nalaat om een richtlijn tijdig te implementeren?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper reinikeeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.