Leerdoelen kennis blok 2
College: 1.1- Introductie ziekte en gezondheid
op genuanceerde wijze betekenis geven aan de begrippen ziekte en gezondheid en
het spanningsveld binnen en tussen beide begrippen beschrijven;
Verschillende definities van ziekte en van gezondheid. Moeilijk om een goede definitie te hebben.
Biomedisch model
Je bent of ziek, of gezond. Er zit niks tussenin.
Patiënt heeft een passieve rol.
Ziekte:
- Storing van een normaal functionerend organisme
- Verstoorde biologische/lichamelijke processen als oorzaak.
Gezondheid:
- Afwezigheid van ziekte. Je bent of ziek, of je bent gezond. Er zit niks tussenin.
Focus:
- Behandeling van het lichaam door een arts.
- Preventie door wegnemen van oorzaken.
Psychosociaal model
Model uit de jaren ’40. Niet meer twee elkaar uitsluitende factoren maar als continuüm. Patiënt
heeft een meer actievere rol.
Ziekte en gezondheid:
- Continuüm
Focus:
- Samenspel van biologische, psychologische en
sociale factoren bij ontstaan en beloop van ziekte
en gezondheid.
- Verschillende aangrijpingspunten voor
ziektepreventie en gezondheidsbevordering.
aangeven hoe de betekenis die we aan ziekte en gezondheid toekennen onderhevig
is aan tijd en cultuur;
Voorbeeld: vroeger werd homoseksualiteit gezien als ander gedrag/psychische klachten en kon
vergoed worden, tegenwoordig is het heel normaal.
toelichten dat de gezondheidstoestand de uitkomst is van een multicausaal proces
met diverse determinanten.
De gezondheidstoestand is de uitkomst van een multicausaal proces met diverse determinanten,
namelijk: De drie dimensies bij ziekte bestaan uit disease (medisch-professioneel perspectief), illness
[1]
,(ik-perspectief) en sickness (sociaal-maatschappelijk perspectief). De toestand van gezondheid hangt
af van deze drie dimensies samen.
Tutorgroep: 1.3 Ziekte en gezondheid
verschillende definities geven van de termen ziek(te) en gezond(heid) en de voor- en
nadelen van deze definities beschrijven;
verschillende definities van gezondheid:
- Meest simpele definitie: gezondheid is de afwezigheid van ziekte.
- Gezondheid is een toestand van volledige, lichamelijke, geestelijke en
sociaal/maatschappelijk welbevinden, en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek
(WHO, 1948).
Elke vorm van verminderd welbevinden wordt tot een gezondheidsprobleem
gemaakt.
Als je geen werk hebt ben je volgens deze definitie al ziek.
Hierdoor worden veel problemen in het medische domein getrokken.
Deze definitie laat niet het aanpassingsvermogen van de mens zien.
- Gezondheid is het vermogen zich aan te passen
en een eigen regie te voeren, in het licht van de
sociale, mentale en fysieke uitdagingen van het
leven (Huber et al., 2011)
‘Positieve gezondheid’ met 6
dimensies/indicatoren
o Lichaamsfuncties
o Mentaal welbevinden
o Zingeving
o Kwaliteit van leven
o Sociaal maatschappelijk
participeren
o Dagelijks functioneren
Dynamische formulering
Ook hier was kritiek op:
- Niet de omschrijving van gezondheid, maar de omschrijving van de uitdagingen van het
leven.
- Mensen die euthanasie plegen worden volgens deze definitie als gezond beschouwd.
- Alternatief: het mede door eigen inspanning en naar welbevinden kunnen behouden en
ontwikkelen van de gezien de levensfase en levensomstandigheden noodzakelijke lichamelijk,
psychische en sociale functies dynamischer, doet recht aan de levensloop, geeft aandacht
aan de beleving van degene waar het om gaat, houdt rekening met de omstandigheden en
maakt duidelijk dat gezondheid iets is dat iemand niet overkomt maar eigen activiteit
veronderstelt. Het sluit ook goed aan bij de biopsychosociale benadering van waaruit
bijvoorbeeld huisartsen werken.
[2]
,Verschillende definities van ziekte
- Naturalistische theorie van Boorse (1977)
Ziekte wordt gezien als een objectief gegeven. Ziekte en gezondheid moeten worden
afgemeten aan het statistische en biologisch gezien normale functioneren van het
organismen. (Disease perspectief)
Reproductie en overleving.
Ziekte en gezondheid moeten worden afgemeten aan het statistische en biologisch
gezien normale functioneren van het organismen.
Voordeel: toepasbaar op andere soorten dan mensen (op dieren en zelfs op planten).
Sluit goed aan bij een biomedische manier van denken.
Nadeel: het idee van ‘normaal functioneren’ levert grote problemen op als het gaat
om bijvoorbeeld gedrag of mentaal functioneren.
- Normativistische theorie van Nordenfelt (1995, 2007)
Gezondheid is iemands vermogen om onder normale omstandigheden essentiële
doelen te bereiken die een minimaal niveau van welbevinden of geluk
bewerkstelligen. Doelen zijn afhankelijk van de persoon in kwestie (Illness
perspectief)
Er is sprake van ziekte wanneer een persoon door zijn mentale of fysieke toestand
lijdt of hinder ondervindt bij het functioneren en het nastreven van zijn doelen.
De ervaren hinder of last is illness, de fysieke en mentale processen die dit soort
illness veroorzaken noemt hij disease.
De kern van ziekte is gelegen in de negatieve waarde of onwenselijkheid ervan.
Ziekte is primair een toestand die lijden of beperkingen in het functioneren en
nastreven van levensdoelen met zich meebrengt (dat dit veroorzaakt wordt door een
biologisch proces of afwijking, is in deze visie secundair).
Voordeel: er wordt veel meer gekeken naar de hele mens (=holistische blik), de uniek
individuele persoon.
Nadeel: het lijkt erg van de subjectieve waarden en doelen van de persoon af te
hangen of iets tot ziekte moet worden beschouwd.
- Sociaal-constructivistische theorie van Khushf (2007)
Verschillende theorieën bij elkaar die een nog groter belang toekennen aan normen
en waarden bij het definiëren van ziekte. Dove mensen zijn in deze theorie niet ziek,
want dit wordt als normaal gezien.
Wat ziekte is wordt bepaald door de maatschappij waarin we leven en door de vraag
wat in die maatschappij als goed of slecht wordt gezien, als normaal of abnormaal,
wenselijk of onwenselijk. Ziekte valt niet vast te stellen zonder maatschappelijke
context (sickness perspectief).
Geen theoretisch concept zoals bij de theorie van Boorse, maar een praktisch
concept.
het begrip 'positieve gezondheid' en de invulling en waarde daarvan beschrijven;
Positieve gezondheid is een benadering binnen de gezondheidszorg die niet de ziekte, maar een
betekenisvol leven van mensen centraal stelt. De nadruk ligt op de veerkracht, eigen regie en het
aanpassingsvermogen van de mens en niet op de beperkingen of ziekte zelf.
[3]
, beschrijven op welke wijze het label 'ziek' consequenties met zich meedraagt.
Waarom is het ziektelabel belangrijk (Schermer, 2013)
- Erkenning hierdoor krijgt men ook voorzieningen en economische steun (vergoeding voor
de behandeling van de ziekte)
- Afbakening medisch domein
- Gevolgen voor de manier waarop we ermee omgaan.
College: 1.6- Bestuursrecht
kan je uitleggen waar bestuursrecht over gaat;
Bestuursrecht is onderdeel van het publiekrecht. Het is het recht dat de overheid die zich actief
bemoeit met de samenleving het daarvoor benodigde instrumentarium biedt. (tegelijkertijd wordt de
samenleving beschermt tegen de overheid)
heb je inzicht in de algemene beginselen inzake overheidshandelen;
- Feitelijke handelingen: handelingen met een rechtsgevolg, ongeacht de wil van het
bestuursorgaan. Bijvoorbeeld onderhoud aan wegen, bruggen en dijken.
- Rechtshandelingen: handelingen met een beoogd rechtsgevolg (het bestuursorgaan wenst
dat een bepaald rechtsgevolg ontstaat). Het bestuursorgaan treedt binnen de hem exclusief
toegekende overheidsbevoegdheid op
kan je aangeven op welke wijze je juridisch bezwaar kan maken tegen
overheidshandelen.
Opkomen tegen besluiten die worden genomen: bezwaar maken
Onder het maken van bezwaar wordt verstaan: het gebruik maken van de ingevolge een wettelijk
voorschrift bestaande bevoegdheid, voorziening tegen een besluit te vragen bij het bestuursorgaan
dat het besluit heeft genomen (artikel 1:5 Awb).
Het maken van bezwaar geschiedt door het indienen van een bezwaarschrift bij het bestuursorgaan
dat het besluit heeft genomen (artikel 6:4 Awb)
Uitzondering: administratief beroep door belanghebbende Je maakt bezwaar bij een ander
bestuursorgaan dan waar het besluit vandaan komt.
Tutorgroep: 1.7- Bestuursrecht
begrijpen wat bedoeld wordt met 'gelede normstelling'.
Met gelede normstelling wordt bedoeld dat de toepasselijkheid van een rechtsregel niet zomaar in
één wet is te vinden, maar in een combinatie van met elkaar samenhangende regelingen.
beginselen in het bestuursrecht benoemen en herkennen.
Formeel
1. Zorgvuldige voorbereiding: Bij de voorbereiding van een besluit vergaart het bestuursorgaan
de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de af te wegen belangen.
2. Hoorplicht: het recht om als betrokkene gehoord te worden
3. Onpartijdigheid: het bestuursorgaan dat de beslissing neemt moet onpartijdig zijn.
[4]