3. LIPIDEN EN MEMBRANEN ................................................................................................... 12
4. KOOLHYDRATEN EN ENERGIEWINNING ............................................................................... 16
5. ENERGIEWINNING EN NUCLEÏNEZUREN .............................................................................. 21
6. DNA REPLICATIE, TRANSCRIPTE EN TRANSLATIE .................................................................. 26
1
,1. Algemene biochemie & eiwitten
Hoofdstuk 1: Moleculaire samenstelling en opbouw van het menselijk lichaam
• Biologie: leer van het leven -> bestudeert leven
• Chemie: leer van de elementen en de verbindingen waaruit stoffen bestaan -> bestudeert
chemische processen
• Combinatie: biochemie -> verschijnselen in levende organismen kunnen worden verklaard
door scheikundige processen
Voorbeelden:
• Spiersamentrekking: vormverandering in eiwitten
• Spijsvertering: splitsingsreacties
• Tandcariës: oplossen van calciumfosfaatzouten
• Parodontitis: afbraak van bindweefsel eiwitten
• Impulsgeleiding zenuwen: transport van ionen
Kenmerken leven
• Leven: oneindig veel variatie -> zelfs in kokend water vulkanische geisers en ijskoude
poolzeeën
• Organisme: eenheid van leven
- opgebouwd uit levenloze moleculen
• Leven:
- hoge mate van ordening,
- zelf in stand houden van die ordening + uitbreiding door groei en voortplanting, dit
vraagt stofwisseling/ metabolisme (proces van omzetten van moleculen)
• Doodgaan:
- metabolisme is ontregeld en loopt vast
- Oorzaken: ontregeling door bv ziekte of vergiftiging en tekort aan bouwstenen of energie
(uithongering)
• Organismen zijn opgebouwd uit cellen (kleinste eenheid van leven)
• Prokaryotische cellen (eencellige organismen, bv bacteriën) : alle functies in een cel
- Membraan maakt scheiding met buitenwereld
- Erfelijke informatie los in de cel
• Eukaryotische cellen: aparte ruimtes waarin verschillende chemische reacties onder
verschillende omstandigheden kunnen plaatsvinden
- Celorganen of organellen: ruimtes omringd door membranen
• Kern: organel dat alle erfelijke informatie voor de cel bevat (karyon= kern, eu= echt)
Elementen
• Moleculen: opgebouwd uit atomen
- >100 verschillende atomen (aantal protonen= atoomnummer)
Protonen en neutronen vormen de kern van een atoom
Protonen is positief
Elektron is negatief
- Element: stof die bestaat uit één type atoom
• Levende organismen: ca. 60 elementen -> 22 essentieel voor leven
- Belangrijkste elementen mens: waterstof, zuurstof, koolstof en stikstof (vormen ca. 95% van
cel gewicht)
2
, • Soorten elementen:
- Bio- elementen: elementen die bestanddeel uitmaken van levende organismen
- Mineralen: aanwezig als geladen ionen
- Sporenelementen: mineralen die in zeer kleine hoeveelheid aanwezig zijn (<0,1
gewichtsprocent)
Sporenelementen
• Sporenelementen: ondanks lage concentratie erg belangrijk
• Te weinig ijzer -> bloedarmoede
• Te weinig jodium -> onderdeel schildklier hormoon -> opzwellen schildklier (struma)
Bouwstenen en bio- polymeren
• Elementen vormen bouwstenen van grotere moleculen
• Biomolecuul: molecuul dat van nature voorkomt in een organisme en gevormd kan worden
door organismen
- Polymeren: opgebouwd als keten van bouwstenen met min of meer dezelfde structuur
- Bouwstenen van complexere structuren (bv organellen)
• Vier typen bio- polymeren:
- Eiwitten
- Koolhydraten (suikers/ polysachariden)
- Lipiden/ vetten
- Nucleïnezuren (DNA of RNA)
• Eiwitten:
- Opgebouwd uit aminozuren
- Bouwstenen organisme
- Werkpaarden: regelen chemische reactie in lichaam
• Lipiden/ vetten:
- Opgebouwd uit glycerol en vetzuren
- Bouwstenen van membranen
- Reservestof
• Nucleïnezuren (DNA of RNA)
- Opgebouwd uit mono nucleotiden
- Opslag erfelijke informatie
Organellen
• Celkern/ nucleus: opslag van DNA in de vorm van chromosomen
• Mitochondriën: energiecentrale
• Lysosomen: afbraak van stoffen
• Endoplasmatisch reticulum: transport en bewerking van secretie- eiwitten/ betrokken bij
stofwisselingsprocessen (bv. cholesterol en lipidenaanmaak)
Oorzaak verschil tussen cellen
• Nageslacht lijkt op ouders -> erfelijke informatie wordt doorgegeven
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loesjedj9. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.