Psychopathologie jaar 2 leerdoelen
HC 1 persoonlijkheidstoornissen cluster A, B en C (m.u.v. borderline en antisociaal) en
comorbiditeit.
1. De verschijnselen en DSM-diagnose uitleggen en de overeenkomsten en verschillen
noemen voor de volgende persoonlijkheidsstoornissen:
DSM 5 persoonlijheidsstoornis
A. Duurzaam patroon van innterlijke ervaringen en gedragingen dat binnen de cultuur van de
betrokkene duidelijk afwijkt van de verwachting. Dit patroon wordt zichtbaar op 2 (of meer)
van de volgende terreinen:
1. Cognities: de wijze van waarnemen en interpreteren van zichzelf, anderen en
gebeurtenissen.
2. Affecten: de variatie, intensiteit, labiliteit en adequaatheid van emotionele reacties.
3. Interpersoonlijk functioneren: contacten met anderen
4. Impulsbeheersing.
B. Het duurzame patroon is star/inflexibel en uit zich op een breed terrein van persoonlijke en
sociale situaties.
C. Het duurzame patroon veroorzaakt in belangrijke mate lijden en beperkingen in het sociale
en beroepsmatig functioneren of het functioneren op andere belangrijke terreinen.
D. Het patroon is stabiel en van lange duur, het begin kan worden teruggevoerd op ten minste
de adolescentie of vroege volwassenheid.
2. De diagnostische criteria volgens het leerboek psychiatrie in een casusbeschrijving of
afbeelding van het ziektebeeld herkennen.
Cluster A
Algemeen:
Vreemd excentriek, en zonderling
Vaak cognitieve en perceptuele stoornissen
Beperkte emotionele expressie
Terugtrekken uit sociale contacten
Sociaal vaak ‘onhandig’ en overgevoelig
Geen helder zelfbeeld/doel
Pranoide
Wantrouwen en achterdocht staat op de voorgrond
Interpreteren anderen als kwaadwillend
Vastomlijnde, rigide manier van denken
Komt emotieloos of boos/vijandig over, maar dat komt voort uit angst en kwetsbaar voelen.
Schizotypische
‘vreemd’ en excentriek gedrag (vanuit eigenaardige overtuigingen/waarnemingen)
Vaar paranoide en wantrouwend in contact met anderen
Buitensporige sociale angst, ook in vertrouwde omgeving
Verminderd vermogen om (intieme) relaties met anderen aan te gaan
Inadequaat of beperkt affect
Egodystoon: zich anders voelen, gevoel niet erbij te horen
Lijkt op schizofrenie, maar minder ernstige symptomen
Schizoide
Voorkeur voor solistische bezigheden
Weinig plezier beleven aan activiteiten
Geen verlangen naar intieme (en seksuele) relaties
Ongeoelig voor lof of kritiek
Gevoelsarmoede (beperkte expressie)
, Komt kil en afstandelijk over
Egosyntoon: wordt ervaren als bij persoon passend
Geen hulpvraag, redelijk functioneren, weinig in GGZ
Cluster B
Algemeen:
Duidelijk zichtbaar gedrag: dramatisch, emotioneel, impulsief, extravert
Conflicten met anderen
Anderen als oorzaak van eigen problemen zien.
Histrionische (theatrale persoonlijkheid)
Excessief emotioneel en aandacht vragen
Voelt zich ongemakkelijk als hij niet in het middelpunt van de belangstelling staat.
Vaak ongepast seksueel verleidelijk of uitdagend in contact.
Snel wisselende , oppervlakkige emotionele uitingen.
Voortdurend gebruik van uiterlijk om de aandacht te trekken.
Vage manier van spreken zonder details (impressionistisch)
Zelfdramatiserend
Suggestibel: gemakkelijk beinvloedbaar
Beschouwt relaties als intiemer dan ze zijn.
Narcistische
Grootheidsgevoelens (grandiositeit)
Zichzelf belangrijk vinden (overdrijven prestaties/ talenten/ macht en erkenning ervoor
verwachten) arrogant.
Geloven ‘speciaal’ en ‘uniek’ te zijn
Behoefte aan buitensporige bewondering
Gebrek aan empathie voor anderen
Afgunstig naar anderen (of denken dat de ander dit is)
Gevoel bijzondere rechten te hebben
Exploiteert anderen.
Cluster C
Algemeen:
Angst staat centraal
Geen opvallend gedrag, introvert
Oorzaak van problemen bij zichzelf zoeken (slachtofferrol)
In staat tot zelfreflectie
Afhankelijke
Gaat tot het uiterste voor verzorging en steun
Overdreven veel advies/geruststelling nodig bij alledaagse beslissingen
Anderen nodig voor overnemen belangrijke verantwoordelijkheden
Moeite met het uiten van mening, uit angst voor afkeuring
Moeite ergens alleen aan te beginnen, door gebrek aan zelfvertrouwen
Voelt zich hulpeloos als zij alleen is
Zoekt hardnekkig naar nieuwe relatie als bron van steun, bij beëindiging van intieme relatie
Continue onrealistische angst aan zichzelf te worden overgelaten
Vermijdende
Voortdurende angst om bekritiseerd of afgewezen te worden
Vermijding van intermenselijke contacten (ook op werk), maar er wel naar verlangen
Geremd in gezelschap
Gereserveerd opstellen in intieme relaties
Onwil om bij mensen betrokken te raken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rmberghammer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.