Dit document bevat een samenvatting van alle wetenschappelijke artikelen uit de leerlijn 'Kijk Naar Praktijk', van de minor Van Brein tot Gedrag. Ter verduidelijking is er extra literatuur toegevoegd uit het boek van James Kalat. Zelf heb ik een 10 behaald voor dit tentamen!
LEERLIJN KIJK NAAR PRAKTIJK
HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM
Faculteit Maatschappij & Recht
,Artikel 1 Je bent niet alleen wat je eet, maar ook wanneer je eet
Onregelmatig werken zorgt voor een verhoogde kans op chronische ziekten
Is een calorie altijd een calorie?
Een calorie is ’s nachts niet hetzelfde als overdag – muizen die ’s nachts aten kwamen meer
aan in gewicht dan muizen die dezelfde hoeveelheid calorieën overdag aten
het maakt niet alleen uit wat je eet, maar ook wannéér je het eet
Het tijdstip van eten is van belang en is een mogelijk aanpasbare risicofactor voor chronische
aandoeningen als overgewicht
Werking biologische klok
Biologische klok
Zorgt voor de aanpassing van het organisme aan de tijd van de dag en controleert functies als
slapen en waken zorgt voor ritmes in hormonen, eetgedrag en stofwisseling
circadiaan ritme
ritmes die 24 in beslag nemen, zoals het slaap-waak ritme
Zeitgebers
Elke externe factor die de biologische ritmes van een organisme synchroniseert
Voor de meeste mensen loopt de klok niet precies 24 uur, maar onze omgeving wel – daarom
is er input nodig om de klok bij te sturen
licht, voedsel
Nucleus suprachiasmaticus
Centrale klok gelegen net onder de hypothalamus
groep gespecialiseerde neuronen die het ritme van de biologische klok in zoogdieren regelt
Bijklokken
Naast de centrale klok hebben bijna alle weefsels en organen bijklokken die worden
aangestuurd door de centrale klok
Van nature is de mens ’s nachts meer insulineresistent, wat betekent dat een insulinerespons
leidt tot hogere glucosewaarden
Insuline
hormoon dat grotendeels verantwoordelijk is voor het glucose- en vetmetabolisme
Door verstoring van de biologische klok door onregelmatig werken, raakt de
insuline/glucosehuishouding uit balans
- Overgewicht
- Diabetes
- Hart- en vaatziekten
1
,Slaap
De biologische klok zorgt ervoor dat we ons ’s avonds slaperig voelen en ’s ochtends wakker
worden.
Per etmaal bevinden we ons in een staat van diepe rust, gekenmerkt door een sterk
verlaagd bewustzijn en activiteitspatroon.
Slaap is essentieel voor:
- Fysiek en mentaal functioneren
- Het op peil houden van het immuunsysteem
- Het gezond functioneren van vitale organen
Ritme
Bij een voortdurend veranderend ritme door wisselende werkroosters, is de biologische klok
niet goed in staat zich snel aan te passen. Medewerkers die onregelmatig werken passen zich
vaak slechts gedeeltelijk aan dit veranderde ritme aan
hierdoor kan een slaaptekort van één tot drie uur optreden
Gebrek aan regelmaat
Chrononutritiononderzoek
Het belang van het tijdstip van inname van voeding op de gezondheid
Verzamelnaam voor het onderzoek naar:
- Wanneer we eten
- Hoe vaak we eten
- Hoe regelmatig we eten en wat dat voor ons lichaam betekent
Tijd kan worden onderverdeeld in drie elementen:
regelmaat frequentie tijd op de klok
Onderzoek van Pot richt zich vooral op onregelmatigheid
1) Methode ontwikkeld om onregelmatigheid in eetmomenten te scoren
2) Dit werd toegepast in een bevolkingsonderzoek om te kijken hoe deze
onregelmatigheidsscores samenhangen met gezondheid
3) Hoe onregelmatiger mensen aten, hoe lager hun energieinname was, maar hoe hoger
hun BMI
de mensen aten dus minder, maar hadden meer last van overgewicht en het
metaboolsyndroom
metaboolsyndroom
verzameling van klachten rondom de stofwisseling
combinatie van verhoogd cholesterolgehalte, hoge bloeddruk en bloedsuikerspiegel en
overgewicht
Ook liet het onderzoek naar slaap en voeding zien dat mensen die structureel te weinig
sliepen de dag erop meer calorieën aten, vooral koolhydraten
2
, Werk
Onregelmatige werktijden leiden tot een mismatch met onze natuurlijke ritmes van slapen,
eten en (sociaal) actief zijn. Dit brengt verhoogde risico’s met zich mee:
Korte termijn Lange termijn
slaperigheid
vermoeidheid
minder goed in staat veilig te handelen
aantoonbaar meer fouten maken
invloed op verhoogde kans op
welbevinden overgewicht
sociaal leven diabetes
thuisomgeving hart-en vaatziekten
maag-darm problemen sommige vormen van kanker
Voeding
Als gevolg van onregelmatige werktijden raakt ook het voedingspatroon verstoord. Mensen
eten op wisselende tijdstippen in een etmaal, dus ook op tijden dat het spijsverteringsstelsel
niet optimaal is ingesteld op het verdragen en verwerken van voedsel.
Metabolisme op verschillende tijdstippen
Onder invloed van de biologische klok is er een duidelijk verschil in metabolisme op
verschillende tijden van de dag
Overdag Nachtelijke uren
fysieke en sociale aansturing om op gezette aansturing om te eten veelal afwezig
tijden te eten
ontbijt, lunch, diner leidt tot grotere spreiding in eetpatronen
meer eten of juist maaltijde overslaan
Voedingskeuzes
Ook wat betreft voedingskeuzes is er verschil tussn overdag en ’s nachts werken:
- In de nacht zijn medewerkers geneigd hoogcalorisch voedsel te eten vanwege
energiegebrek op die tijdstippen
- Het aanbod of beschikbaarheid van voeding is in bedrijfskantines beperkt
- Relatie tussen vermoeidheid en voeding
met name de samenstelling van maaltijden is een bepalende factor, waarbij
veranderingen in de ratio eiwitten/koolhydraten verband houden met een verbetering
van alertheid en cognitie
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper denisevandenburg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
