- Lipman – Hs1, Hs2
- Filmpjes ‘one health three vets’; WHO pagina; One health pagina RIVM
Wc1
Voorbereiding Lipman Hs1
Afhankelijk van de behoeften zal er ook anders gecontroleerd worden. Een land met een tekort
aan eiwit zal minder snel ondeugdelijk vlees afkeuren ter destructie. Hierdoor komen verschillende ziekten
in dit soort landen (vaker) voor. Voedselveiligheid is dan ook meer iets voor welvarende landen.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen ziekte van het dier, en hiermee infectie die in het product aanwezig
kan zijn, en contaminatie van buitenaf tijdens het productieproces.
Door middelen in een ‘koudeketen’ te verwerken is tegenwoordig geselecteerd op micro-organismen die
beter gedijen in deze omgeving (bijv. Listeria).
Hazard is het biologische, chemische, of fysische agens of de toestand waardoor gezondheidsschade kan
worden veroorzaakt.
Zowel van het gevaar als van de blootstellling moet uitgebreid beked zijn wat het is, onder welke
omstandigheden het ziekteverwekkend is, hoe de transmissie verloopt, hoeveel en in welke vorm je het
moet opnemen, en langs welke weg dit moet geschieden voordat je iets kunt zeggen over het mogelijk
bestaan van een risico. Een risico is gevaar × blootstelling (× impact).
Soms is er op moment van uitbraak onvoldoende kennis om een goede gevaren- en blootstellingsanalyse te
maken. Hiervoor is het voorzorgprincipe bedacht. Middels dit principe kunnen maatregelen worden
uitgevaardigd voordat er voldoende wetenschappelijke kennis is.
De risicoperceptie is de beleving bij het publiek, de media, en zelfs de overheid. Hoe meer verwarring er
bestaat, of hoe minder invloed men heeft op de situatie, hoe groter de risicoperceptie is.
Voor effectief risicomanagement moet men kiezen uit het neutraliseren/opheffen van de gevaren, of iets
doen aan de blootstelling van de consument.
Wanneer er sprake is van risico dient het grote publiek ingelicht te worden. Dit kan gedaan worden door
een onafhankelijke deskundige, werkzaam bij een onderzoeksinstituut. Ook kan een
communicatiedeskundige dit doen, gezien deze persoon meer verstand heeft van hoe de boodschap bij het
publiek wordt gebracht.
Met de moderne toename van het ‘biologisch’ voedsel produceren is er ook groot risico op het terugkeren
van verschillende infectieziekten uit de buitenwereld, en ook is er risico op het optreden van
milieucontaminanten. Ook voor deze productiewijzen geldt het ALARA (As Low As Reasonably Acceptable)
principe.
De taak van producenten is het vermijden of bestrijden van echte ziekteverwekkers. De consument heeft
de taak om het voedsel adequaat te behandelen & bewaren. De overheid heeft als taak om erop toe te zien
dat de producent de juiste kennis en ervaring heeft, en dat de afspraken worden gehandhaafd.
Lipman Hs2
In de moderne samenleving is de consument steeds afhankelijker van de lange, ingewikkelde, en
internationale keten van de moderne voedselvoorziening. De consument kan hierdoor niet meer zelf de
kwaliteit en veiligheid van de levensmiddelen beoordelen. In de moderne westerse samenleving is de
kwaliteitscontrole dan ook een taak geworden van controlerende instanties, welke functioneren binnen
een bepaald wettelijk kader. Zo’n wetgeving heeft 3 functies: (1) beschermen volksgezondheid, (2)
bevorderen van eerlijkheid in de handel, en (3) voorlichting aan de consument.
De levensmiddelenmicriobiologie bestudeert micro-organismen die in het voedsel voor kunnen komen en
schadelijk zijn. Ook buigt een levensmiddelenmicrobioloog zich over de productiemethoden waarbij micro-
organismen worden gebruikt en conserveringstechnieken om het microbiële bederf te voorkomen of uit te
stellen.
,Sinds halverwege de 19e eeuw kwamen in Nederlandse steden gezondheidscommissies tot stand die de
bestaande misstanden in de gezondheidszorg aan de kaak stelden. Na ~1900 werd de volksgezondheid
beschouwd als een taak van de overheid, en breidde het ingrijpen van de overheid ook sterk uit.
Toen bleek dat keuring op lokaal niveau niet langer voldeed, streefde de regering naar een nationale en
uniforme regeling → vleeskeuringswet & warenwet (beiden 1919).
De slacht werdt gecentraliseerd, en hier werd ook meteen het vee gekeurd. Naast de lokale
vleeskeuringsdiesnten kwamern er Keuringsdiensten van Waren → systematische controle kwaliteit van
verschillende levensmiddelen. In 2004 zijn de Rijksdienst voor de keuring van vee en vlees en de
Keuringsdienst van Waren opgegaan in de NVWA.
In de 19e eeuw was er discussie over de oorzaak van ziekte, en waren er 2 stromingen:
- Contagionisten → besmetting komt door direct contact of door besmette voorwerpen via een
onzichtbaar ‘contagium’.
- Anticontagionisten (miasmatici) → atmosferische veranderingen en schadelijke, rottende dampen in
de lucht (miasmata) zorgen voor ziekte.
Louis pasteur en Robert Koch waren doorslaggevende pioniers in de (levensmiddelen)microbiologie.
Pasteur toonde aan dat micro-organismen niet spontaan ontstaan. Ook ontwikkelde hij de technieken van
het kweken van micro-organismen in vloeibare voedingsbodems. Koch introduceerde vaste
voedingsbodems & anilinekleurstof. Ook stelde hij de postulaten van Koch op → voorwaarden om te
bewijzen dat een bacterie de veroorzaker van een ziekte is.
Tussen 1890 & 1950 werden vele voedselgerelateerde pathogene micro-organismen geïsoleerd.
August Gärtner toonde aan dat een aantal micro-organismen in staat waren om thermostabiele toxinen te
vormen die ziekten konden veroorzaken.
De meeste moderne voedselvergiftigingen worden niet veroorzaakt door chemische contaminanten, maar
door micro-organismen. Met de huidige vleeskeuring kan met asymptomatische dragers (van bijv.
Salmonella spp. of Campylobacter spp.) niet detecteren.
Een ander probleem op dit moment zijn de wetgeving en het handhavingsbeleid m.b.t kwaliteitscontrole
van levensmiddelen. Op internationaal niveau zijn deze vrij onoverzichtelijk.
De levensmiddelenmicrobiologen hebben ook een voorlichtende rol, omdat de kennis op het gebied van
voedselhygiëne bij de gemiddelde consument vrij laag is.
One health
De One Health gedachte gaat ervanuit dat dieren, mensen, en milieu onderdeel uitmaken van 1 three vets
wereld. Het is een aanpak waarbij programma’s, beleiden, legislaties, en onderzoek worden
geïmplementeerd waarbij verschillende sectoren samenwerken om betere volksgezondheidsuitkomsten te
verzorgen. De dierenarts is in staat om zoönosen te herkennen, en weet hoe hij verspreiding moet
voorkomen/beperken.
,Werkcollege
Vraag/opdracht, ‘VV en de opleiding’:
Waar denk je aan bij One Health en Veterinary Public Health?
Veterinary public health is een deel van de volksgezondheidactiviteiten waar de dierenarts gebruikmakend
van zijn specifieke professionele kennis en vaardigheden en mogelijkheden een bijdrage levert aan de
gezondheidsbescherming en -bevordering van de mens.
One health is een aanpak die erkent dat de gezondheid van mensen nauw is
verbonden met de gezondheid van de omgeving en dieren.
De one health gedachte is niet nieuw, maar is recentelijk belangrijker
geworden.
Dierenartsen worden doorgaans beter opgeleid in het systeemdenken en
het integreren van de verschillende one health aspecten dan humane artsen.
Vraag/opdracht, ‘VV en de praktijk’ (korte brainstorm over
praktijkvoorbeelden):
• Vanuit welke functies kun je als dierenarts werken aan One Health/ VPH?
Overheidsinstanties (adviesorgaan), waarnemend dierenarts bij de NVWA, docent, onderzoeker, practicus
(genezen dieren voorkomt ook ziekte bij de mens; voorlichten van eigenaars)
• Wat zijn volgens jou de Grootste One Health/VPH problemen?
Onwetendheid van mensen m.b.t zoönosen; huisdieren; zoönosen op zichzelf (AIDS, malaria, etc.)
2. Casuïstieken. Maak 5 groepjes, bekijk aangeleverde film en info en beantwoord de bijbehorende vragen.
Wat is de rol van dierenarts? Welk onderwerp ga je bespreken
Wat is de rol van de humane arts? Welk onderwerp ga je bespreken
Wat is de rol van het milieu? Welke milieukundige aspecten moeten er besproken worden?
Denk daarbij aan de symptomen, de manier van infectie, de overdracht tussen dier, mens en milieu, en de
belangrijkste zorgen
Situatie
1.Schimmel op stal https://www.youtube.com/watch?v=Q9H2N7Md2o8
- DA: vaccineren, voorlichten (zoönose), hygiënevoorschriften
- Arts: symptoomherkenning, voorlichting, hygiëne, behandelen
- Omgeving: sporen overleven lang, vooral oppassen op gedeelde
borstels, dekens, etc.
2.Rauwe melk https://www.youtube.com/watch?v=cNG9VniHhnY
3.Mudrun https://www.youtube.com/watch?v=DZaryH6BXf4
- DA: voorlichting, vaccineren honden voor leptospirose
- Arts: voorlichting
- Omgeving: warmere watertemperatuur (o.a. door klimaatverwarming)
is gunstig voor overleving van leptospirose. De modder vormt een
reservoir voor allerlei pathogenen.
4.Barf voeren https://www.youtube.com/watch?v=V6Z6IVwn-Bg
- DA: hond begeleiden in het krijgen van het juiste dieet voor die hond,
eigenaar voorlichten over de voor- en nadelen.
- Arts: mensen voorlichten & behandelen.
- Omgeving:
5.Covid Nertsen https://www.youtube.com/watch?v=RB2t-1WORP4
3. Plenaire bespreking van de casuïstieken. Hierbij rapporteert iedere groep de bevindingen aan de rest
(Eén hoogstens twee PowerPoint slides)
, Situatie Dier Mens Omgeving
1.Schimmel op stal Behandeling dier, Symptomen mens, Overleven van sporen,
adviezen m.b.t. delen van behandeling mens, route via borstels en
borstels, hygiëne, YOPI hygiëne, YOPI zadels, desinfectiemiddel
2.Rauwe melk Ziekten bij koeien: Humane ziekten (bv. Overleven van
brucellose, kinderen met Salmonella en anderen in
mycobacteriën, campylobacteriose, de omgeving, nationale
melkhygiëne, ziekte van Crohn, monitoring
campylobacter, paratuberculose) veehouderijbedrijven,
Salmonella, E. coli, ganzen in weiland
wetgeving, nieuw TBE
3.Mudrun Leptospirose Yopi advies, leptospiren, Overleven van bacterie in
Cryptosporidium, de modder
Campylobacteriose, E.
coli O157:H7
4.Barf voeren Dieeteisen voor dieren, Gevaar voor eigenaar, Besmetting in keuken,
contact met dier, hygiëne bij klaarmaken besmetting omgeving via
Salmonella, feces
Campylobacter, E. coli,
Antibioticaresistentie,
hygiëne, opslag,
klaarmaken, laten staan
5.Covid Nertsen Ziekte symptomen bij Overdracht van nerts Geen aangetoond risico
dier, dragers zonder naar mens, ziekte mens. in de omgeving van het
verschijnselen, katten bedrijf.
besmet