Samenvatting
Samenvatting COMPLETE EXAMENSTOF AK HAVO
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- HAVO
complete samenvatting voor examen aardrijkskunde havo
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Systeem aardeEndogene krachten
Slab-pull: plaat wordt naar beneden getrokken door de zwaartekracht.
Ridge-push: magma komt omhoog waardoor platen uit elkaar worden geduwd.
Convectiestromen:
- Draaiende bewegingen in de aardmantel veroorzaakt door de hitte uit de
aardkern
- Veroorzaakt de beweging van de platen
- Warme lucht stijgt op en koelt af waardoor de draaiende bewegingen ontstaan
Plaatbewegingen
- Divergentie:
- Magma welt op waardoor de plaat uit elkaar wordt gedrukt. Er ontstaan
vulkanen.
- Mid-oceanische ruggen: hierdoor ontstaat er nieuw oceaanbodem omdat
basaltisch magma onder lage druk stollend uitvloeit waar de platen
breken.
- Twee continentale platen divergeren. In het midden zal er rek ontstaan
en wordt de plaat uit elkaar gescheurd. Er ontstaat een breukgebergte.
Het hoger gelegen gedeelte heet een horst. Het gezakte deel heet een
slenk.
- Convergentie: twee platen bewegen naar elkaar toe. Als je twee continentale
platen hebt die convergeren, botsen die tegen elkaar aan waardoor er opstuwing
van deze twee platen ontstaat. Er ontstaat een plooiingsgebergte.
- Transforme breuk: twee platen schuiven over elkaar heen. Dit veroorzaakt
aardbevingen.
- Subductie: oceanische en continentale plaat botsen tegen elkaar. De continentale
plaat (graniet) gaat over de oceanische plaat (basalt) omdat basalt zwaarder is
dan graniet. Er ontstaan een trog, vulkaan en plooiingsgebergte.
,Exogene krachten
Verwering: afbrokkelen van gesteente door wind of plantengroei (stilstaand proces)
- Bij chemische verwering is er warmte,vocht en zuren nodig. Kalksteen kan
bijvoorbeeld oplossen door de warmte, het vocht en de zuren in de grond. Deze
verwering vind je in de tropen.
- Mechanische verwering (of fysische verwering) ontstaat door hele grote
temperatuurverschillen. Hierdoor zet het gesteente uit en krimpt het daarna
weer waardoor er scheurtjes ontstaan en het gesteente zal breken. Deze
verwering vind je in de woestijn omdat er grote temperatuurverschillen tussen
overdag en ‘s nachts zijn.
Erosie: uitschurende werking van met puin beladen ijs, water of wind
Zonder verwering geen erosie: van verwering krijg je schuurmiddel, daarna kan erosie
plaatsvinden.
Sedimentatie: proces waarbij los materiaal na transport door wind, water of ijs op het
aardoppervlak wordt afgezet.
Bovenloop Erosie
Middenloop Transport
Benedenloop Sedimentatie
kracht van de golven stof en zand kunnen gesteente zandstralen
, Alfred Wegener heeft bewezen dat de continenten aan elkaar vast hebben gezeten:
oercontinent Pangea.
- Hij zag namelijk overeenkomsten tussen fossielen op de continenten
- Hij heeft sporen van gelijktijdige vergletsjering gevonden
- De continenten passen als puzzelstukjes in elkaar
Vulkanen:
- Schildvulkaan:
- Vloeibare, zure lava
- Divergentie
- Effusieve uitbarstingen
- Vlak, minder breed, minder hoog
- Stratovulkaan:
- Stroperige en basische magma
- Subductie
- Explosieve uitbarstingen
- Stijl, hoog, smal
- Hotspot:
- Midden op een plaat
- Magmahaard ligt vast maar de plaat beweegt wel, hierdoor krijg je een rij
vulkanen.
Aardbevingen:
- Meten met een seismograaf
- Hypocentrum: bron diep in de aardkorst
- Epicentrum: plaats aan oppervlakte waar de trillingen vrijkomen
- Met de schaal van richter meet je de energie die vrijkomt
- Met de schaal van mercalli meet je de schade achteraf
Tsunami:
- Verzakking aardkorst door breuken in de aardkorst en zeebevingen
- Water vult het gat op
- Er ontstaat een golf die aan land nog intenser wordt omdat de kust schuin
oploopt
Gesteenten:
- Stollingsgesteenten ontstaan door afkoeling van heet, vloeibaar materiaal
- Sedimentgesteenten zijn afzettingsgesteenten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pipklomp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52355 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen